در بحث تشخیص اراضی موات در خارج از محدوده قانونی شهرها بیان شد که عمل تشخیص توسط هیأت هفت نفره ای که زیرنظر وزارت جهاد و کشاورزی فعالیت می کند صورت می پذیرد. اینکه اعضای هیأت مذکور چه کسانی هستند و نحوه تشکیل و رسیدگی آن ها در تشخیص اراضی موات به چه میزان است موضوع نوشته حاضر است.

اعضای هیأت هفت نفره

اعضای هیأت مذکور در قانون مرجع تشخیص اراضی موات و ابطال اسناد آن تعیین نشده است. لذا این وزارت کشاورزی است که می تواند اعضا و چگونگی کارکرد هیأت هفت نفره را مشخص کند. تنها مسئله ای که در آئین نامه قانون مذکور به آن اشاره شده این است که یک عضو از هفت نفر باید حاکم شرع (درحال حاضر دارنده پایه قضایی) باشد.

طبق رویه موجود در هیأت های هفت نفره ، این هیأت متشکل از دونفر نماینده جهاد کشاورزی ، یک نفر قاضی دادگستری ، یک نفر نماینده جهاد کشاورزی ، یک نفر نماینده وزارت کشور و دونفر عضو متغیر مورد اعتماد اهالی محل و تأیید حاکم شرع می باشد.

نحوه تشکیل و رسیدگی هیأت هفت نفره

در مقاله تشخیص اراضی موات درخارج از محدوده قانونی شهرها و شهرک ها بیان شد ، طبق نص قانون هیأت هفت نفره صرفاً درخصوص اراضی حق اظهارنظر دارد که اشخاص اقدام به اخذ سند رسمی یا غیررسمی نسبت به آن نموده باشند. ولیکن در عمل ملاحظه می شود که هیأت مذکور نسبت به تمامی اراضی موات اعم از آنکه سندی داشته باشند یا نداشته باشند عملیات تشخیص را انجام می دهند.

• ارجاع به کارشناسی
  

صرف نظر از حدود و صلاحیت هیأت هفت نفره درخصوص اراضی که حق اظهارنظر درمورد آن را دارند ، نحوه رسیدگی این هیأت هاست. درقوانین و آئین نامه های مربوطه توضیح تفصیلی در این خصوص ارائه نشده است. مطابق آئین نامه مربوطه هیأت هفت نفره درتشخیص نوعیت زمین به دلیل تخصصی بودن امر مکلف به ارجاع موضوع به کارشناس رسمی دادگستری است و درصورت عدم دسترسی به کارشناس واجد صلاحیت ، نمی تواند به خبره محلی ارجاع دهند.

• حضور اعضای هیأت در محل وقوع ملک
  

پس از آنکه گروه کارشناسان با مراجعه به محل وقوع زمین های موردنظر ، نظر کارشناسی خود را مبنی بر موات بودن اعلام می کنند. باتعیین وقت ، اعضای هیأت جهت بررسی موظف به حضور در محل زمین می باشند تا با بررسی نظر کارشناسی و رویت زمین درخصوص موات بودن یا نبودن اراضی مدنظر اظهارنظر کنند.

• اخذ استعلامات مربوطه
  

هیأت هفت نفره برای احراز این موضوع که آیا کسی برای زمین موردنظر سندی اخذ کرده یا نه ، باید قبل از هرگونه اقدامی از اداره ثبت محل وقوع ملک وضعیت ثبتی ملک را استعلام کند. همچنین مطابق آئین نامه اجرایی مربوطه ، هیأت های هفت نفره از مراجع دیگر نیز استعلام هایی که نیاز دارند را انجام دهند و مراجع مزبور موظفند در اجرای قانون همکاری لازم را با هیأت های هفت نفره به عمل آورند.

نحوه تصمیم گیری در هیأت هفت نفره

هیأت هفت نفره باحضور حداقل چهار نفر رسمیت می یابد و رأی صادره از آن هیأت درصورتی معتبر است که حداکثر اعضای حاضر در جلسه آن را صادر کنند.

نکته مهم دیگری که درخصوص اعتبار آرای صادره از هیأت هفت نفره واگذاری اراضی و احیا وجود دارد این است که رأی قاضی عضو هیأت باید جزو اکثریت باشد. از همین رو اگر شش نفر از اعضای هیأت نظری مخالف با نظر حاکم شرع داشته باشند ، رأی مذکور فاقد اعتبار قانونی می باشد. همچنین نظریه اعضای هیأت مدیره اعم از اینکه جزو اکثریت باشد یا نباشد باید در متن صورتجلسه بیان گردد.

اقدامات هیأت هفت نفره پس از صدور رأی

پس از اینکه هیأت مذکور با رعایت تشریفات قانونی رأی به موات بودن زمینی صادر کرد ، بسته به اینکه نسبت به رأی هیأت ، اعتراضی ورت می گیرد یا نه باید به ترتیب زیر عمل کند.

• اقدامات هیأت هفت نفره درصورت اعتراض به رأی صادره
  

ابتدا باید عنوان کرد رأی هیأت قابل اعتراض در دادگاه محل وقوع ملک است. درصورتی که مالکان اراضی موات به رأی هیأت اعتراض کنند اعم از اینکه دادخواست خود را به دادگاه ارائه دهند یا به هیأت هفت نفره ارسال نمایند. هیأت مکلف است بلافاصله پرونده را جهت رسیدگی به دادگاه صالح ارسال نماید. اعتراض به رأی هیأت هفت نفره مانع از اجرای روند اداری نخواهد بود.

• اقدمات هیأت هفت نفره درصورت عدم اعتراض به رأی
  

هیأت هفت نفره پس از اعلام نظر درخصوص موات بودن اراضی مکلف است ابتدائاً مراتب را با ذکر مشخصات ملک و محل وقوع آن به همراه نسخه کروکی به اداره ثبت اسناد محل وقوع ملک اعلام و جریان ثبتی آن را استعلام کند. پس از استعلام جریان ثبتی دوحالت متصور است :

الف) ملک دارای سابقه ثبتی و مالک باشد : هیأت بایستی بلافاصله مراتب را درصورت مشخص بودن آدرس مالکین به آنها ابلاغ نماید. درغیر این صورت باید ظرف ۱۵روز مراتب رأی صادره را در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مرکز و یکی از روزنامه های محلی در دونوبت آگهی نمایند.

ب) ملک دارای سابقه ثبتی نباشد : در این حالت اظهارنامه ثبتی به نام دولت تنظیم می شود و بدون انتشار آگهی نوبتی و تحدیدی بارعایت حدود مجاورین ، حضور نمایند. هیأت هفت نفره تنظیم و بلافاصله در دفتر املاک ثبت و سند مالکیت به نام دولت صادر می گردد.

• ابطال سند مالکیت پس از صدور رأی مبنی بر موات بودن
  

پس از اینکه رأی هیأت هفت نفره مبنی بر موات بودن زمین قطعی شد ، هیأت هفت نفره باید مراتب رأی صادره خود را به اداره ثبت محل اطلاع دهد تا اداره ثبت اسناد و مدارک محل را به ترتیب مقرر در آئین نامه اقدام به صدور سند مالکیت به نام دولت نماید.

حدود و صلاحیت هیأت هفت نفره واگذاری و احیاء اراضی

اصلی ترین دلیل و مبنای تشکیل هیأت هفت نفره تشخیص اراضی موات واقع در خارج از محدوده شهرها و شهرک هاست اما علاوه بر این صلاحیت قانونگذار صلاحیت های دیگری نیز برای این هیأت در قوانین دیگر تعیین نموده است. یکی از صلاحیت های هیأت هفت نفره واگذاری اراضی است که موات تشخیص داده است. واگذاری اراضی موات با اهداف تعیین شده در قانون به موجب لایحه نحوه واگذاری و احیاء اراضی صورت می گیرد. تشخیص صلاحیت و میزان استفاده از وام و امکانات کشاورزی نیز از دیگر موارد داخل در صلاحیت این هیأت می باشد.

موسسه دادپویان حامی متخصص در امور مربوط به اراضی

امروزه اراضی و املاک دارای ارزش اقتصادی بسیاری می باشند و همین امر دومسئله را سبب شده است. اول آنکه عده ای افراد سودجو سعی در دست اندازی به سمت اراضی ملی و دولتی می نمایند و دوم آنکه سازمان ها و ارگان های دولتی جهت تأمین اراضی موردنیاز خود در جهت اجرای طرح های عمومی و دولتی سعی می کنند اراضی افراد را بدون پرداخت عوض تملک نمایند.

تشخیص اراضی ملی از مستثنیات و ملی اعلام کردن اراضی متعلق به افراد یا تشخیص اراضی موات خارج از حریم شهرها و شهرکها توسط هیأت هفت نفره از روش هایی است که قانونگذار در جهت حمایت از حقوق عامه پیش بینی کرده است. اما بسیار ملاحظه می شود که ارگان های دولتی و عمومی با سوء استفاده از عدم آگاهی اشخاص اقدام به تصاحب اراضی آنها می نمایند. درچنین حالتی مالکین و معترضین زمین های تصرف شده چاره ای ندارند تا از طرق قانونی از حقوق حقه خود دفاع کنند که لازمه آن علاوه بر علم و آشنایی با قوانین مربوطه ، داشتن تجربه پرونده های موفق و متعدد می باشد.

گروه وکلای دادپویان حامی به عنوان مجموعه حقوقی که تمرکز و تخصص خود را به مباحث مربوط به اراضی اختصاص داده ، با دارا بودن بیش از ده سال فعالیت مستمر در زمینه اراضی و املاک علی الخصوص بحث اراضی موات همواره سعی نموده در راستای کمک به احقاق حق مراجعین خود بهترین خدمات را به ایشان ارائه نماید. درصورت وجود سوال یا پرونده مرتبط با اراضی موات با ما تماس بگیرید.

اشتراک گذاری: