اگر میان عوضین یک قرارداد معوض، تعادل نباشد و مورد معامله در برابر مبلغی بسیار بیشتر یا بسیار کمتر از ارزش واقعی آن قرار بگیرد، طرفی که از این عدم تعادل متضرر شده می تواند به استناد خیار غبن، قرارداد را فسخ نماید.چنانچه صاحب حق فسخ بخواهد اعمال حق خود را نزد دادگاه به اثبات برساند می تواند دعوای تنفیذ فسخ قرارداد به جهت خیار غبن را اقامه نماید.
شرایط فسخ قرارداد به جهت خیار غبن
- اولا ضروری است اختلاف ارزش عوضین به حدی باشد که عرفا قابل مسامحه نباشد و اختلاف ارزش معاملاتی در حد متعارف موجد اختیار فسخ قرارداد نخواهد بود.
- ثانیا طرفی که مدعی غبن است باید در زمان انعقاد قرارداد از ارزش اصلی مورد معامله بی اطلاع باشد و در صورتی که با وجود آگاهی از ارزش واقعی حاضر به انعقاد قرارداد شده باشد؛ خیار غبن منتفی است.
- ثالثا غبن باید در حین عقد وجود داشته باشد.
- رابعا حق فسخ ناشی از خیار غبن باید فورا پس از آگاهی از وجود آن، اعمال می شود.
ملاک تشخیص غبن
معیار و ملاک تشخیص غبن فاحش، عرف و عادت است. اگر اختلاف ارزش عوضین عرفا قابل مسامحه باشد، حق فسخی ایجاد نخواهد شد. معمولا تعیین میزان اختلاف بین عوض تعیین شده و ارزش واقعی مورد معامله بر عهده کارشناس رسمی دادگستری است.
ذی نفع دعوای تنفیذ فسخ قرارداد به جهت خیار غبن
خواهان و خوانده این دعوا، طرفین قرارداد موضوع اختلاف هستند.
مرجع صالح جهت رسیدگی به دعوای تنفیذ فسخ قرارداد به جهت خیار غبن
اگر موضوع معامله یک مال غیر منقول باشد، رسیدگی به این دعوا در صلاحیت دادگاه محل وقوع ملک قرار دارد، در سایر موارد هر یک از دادگاه های عمومی محل انعقاد یا اجرای قرارداد و محل اقامت خوانده صالح به رسیدگی می باشد.
نحوه اجرای رای
حکم صادره مبنی بر تنفیذ و تنفیذ فسخ قرارداد صرفا جنبه اعلامی داشته و فاقد جنبه اجرایی است.
اسقاط خیار غبن در قراردادها
موضوع اسقاط خیار غبن در قراردادها میان حقوق دانان، محل اختلاف و مناقشه است. گروهی معتقدند این خیار به دلیل تعارض با نظم عمومی معاملات، مطلقا قابل اسقاط نیست و حتی اگر اسقاط این خیار در قرارداد درج شده باشد فاقد اثر حقوقی است. در مقابل عده ای معتقدند اسقاط خیار غبن تعارضی با نظم عمومی نداشته و در زمره حقوق خصوصی اشخاص قرار دارد. بدیهی است اسقاط حق فسخ ناشی از خیار غبن پس از ایجاد خیار بلا اشکال است.
اختلاف دوم در مورد شمول عبارت اسقاط کافه خیارات بر خیار غبن است که عده ای معتقدند با درج این عبارت، خیار غبن نیز ساقط می شود و گروه دیگر خیار غبن را خارج از شمول عبارت اسقاط کافه خیارات می دانند.
2 پرسش و پاسخ. ارسال پرسش و پاسخ جدید
دوشنبه مورخ۷ شهریور حوالی ساعت ۱۳ فردی ۳ دستگاه وسایل خانه شامل جاروبرقی، گاز صفحه‌‌ای و یک ست قابلمه با مبلغ هفت و نیم میلیون تومان فروخت. پس از تحویل گیری و بررسی متوجه شدم قیمت واقعی آنها حدود نصف مبلغ مذکور میباشد. آیا من میتوانم از طرق مراجع قانونی جهت دریافت پولم اقدام کنم.
با توجه به اینکه قانونگذار خیار غبن را در قانون برای موارد اینچنینی پیش بینی کرده است شما می‌توانید با اعمال خیار غبن از طریق مراجع قضایی اقدام نمایید.