دعوای تایید انفساخ معامله
انفساخ یکی از اشکال انحلال قرارداد است که به صورت قهری و بدون نیاز به اعلام اراده اشخاص سبب انحلال قرارداد می شود. سبب انفساخ معامله ممکن است قانونی یا قراردادی باشد. به هر ترتیب مدعی انفساخ معامله جهت تثبیت امر نزد مرجع قضایی می تواند اقدام به طرح دعوا به خواسته تایید انفساخ معامله نماید.
تایید انفساخ معامله
موارد طرح دعوای تایید انفساخ معامله
اصولا انفساخ معامله نیازمند اثبات در دادگاه نیست. طرفی که ذی نفع انفساخ محسوب می شود، در صورت استناد طرف دیگر به قرارداد می تواند در مقام دفاع به انفساخ استناد نماید و این امر مستلزم تقدیم دادخواست نیست. البته در صورتی که شخص به هر دلیلی بخواهد مراتب انفساخ معامله را نزد مراجع رسمی اثبات نموده و از آثار آن بهره مند شود، می تواند مبادرت به طرح دعوای مستقل نماید.
در نتیجه در فرض استناد به معامله منفسخ شده، طرف دیگر می تواند بدون طرح دعوا به انفساخ معامله استناد نماید و دادگاه می تواند به این ادعا رسیدگی کند.
جهات انفساخ معامله
همانطور که قبلا مورد اشاره قرار گرفت انفساخ معامله ممکن است در نتیجه قانون یا قرارداد باشد. به عبارتی متعاهدین می توانند با تراضی و توافق یکدیگر، شرط فاسخی را در قرارداد بگنجانند و از طرف دیگر قانون نیز حدوث برخی عوامل را موجب انفساخ معامله دانسته است.
به وسیله درج شرط فاسخ، طرفین توافق می کنند تحقق امری در خارج، انجام عمل یا ترک عملی بدون نیاز به عامل دیگری سبب انفساخ معامله شود. در واقع در این مورد ایجاد سبب انفساخ ارادی است اما نتیجه (انفساخ معامله) قهرا واقع می شود و نیازمند دخالت اراده اشخاص نیست.
لازم به تذکر است که امکان درج شرط فاسخ در کلیه قراردادها وجود ندارد و اشخاص در صورتی مجاز به قید چنین شرطی هستند که انحلال معامله قانونا منوط به رعایت تشریفات خاصی نباشد؛ برای مثال شرط فاسخ در عقد نکاح باطل است اما متبایعین می توانند در قرارداد بیع، شرط فاسخی را بگنجانند.
از جمله مواردی که در قانون به عنوان جهات انفساخ معامله در نظر گرفته شده می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- انفساخ بیع به جهت تلف مبیع پیش از تسلیم بدون تقصیر و اهمال از سوی فروشنده
- انفساخ اجاره به جهت تلف عین مستاجره در اثناء مدت اجاره
- انفساخ مزارعه به جهت خروج زمین از قابلیت انتفاع
- انفساخ مضاربه به جهت ورشکستگی مالک، تلف کل سرمایه و سود یا ممنوع شدن تجارت مدنظر طرفین
- انفساخ کلیه عقود جایز نظیر عاریه، ودیعه و وکالت به جهت فوت یا سفه یکی از طرفین
- انفساخ وکالت به جهت بلا موضوع شدن عقد وکالت
آثار انفساخ معامله
انفساخ معامله ناظر بر آتیه است و اثر آن به گذشته سرایت نمی کند. در واقع تا زمان وقوع انفساخ، قرارداد واجد کلیه آثار خود خواهد بود و از لحظه انفساخ، معامله پایان می یابد.
مرجع صالح به رسیدگی به دعوای تایید انفساخ معامله
مدعی انفساخ معامله می تواند دعوای خود را در هر یک از دادگاه های محل انعقاد یا اجرای قرارداد یا محل اقامت خوانده اقامه نماید. در صورتی که معامله راجع به اموال غیر منقول باشد، رسیدگی به دعوا در صلاحیت دادگاه محل وقوع ملک است.
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
