ثبت طرح صنعتی در ایران طبق قانون مصوب ۱۳۸۶ و آئین نامه مربوط به آن به روش زیر می باشد :
الف ) تقدیم اظهارنامه ثبت طرح صنعتی
ثبت طرح صنعتی مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت می باشد .طبق ماده ۶۸ آئین نامه اظهارنامه ثبت طرح صنعتی باید در دو نسخه و در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شده و پس از ذکر تاریخ ، توسط متقاضی و نماینده قانونی وی امضاء شود .
پس از تنظیم اظهارنامه باید آن را به صورت حضوری یا با پست سفارشی به مرجع ثبت تسلیم نماید . تاریخ وصول اظهارنامه یا تاریخ داده پیام ، تاریخ اظهارنامه تلقی می گردد .
در صورتی که اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی تسلیم شود امضاء آن توسط اشخاص مجاز ضروری است و باید توسط شخص یا اشخاص که قانوناً مجاز به امضاء اسناد مربوط هستند امضاء شود .
ماده ۷۰ آئین نامه مصوب ۸۷ ذکر نکات زیر را در اظهارنامه ثبت طرح صنعتی الزامی کرده است :
۱- اسم، نشانی، كدپستی، شماره ملی، تابعیت و سمت متقاضی یا نماینده قـانونی وی و در صـورتی كـه متقاضـی شخص حقوقی است، ذكر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مركـز اصـلی و عنداللزوم هـرشناسه دیگر الزامی است
2- اسم، اقامتگاه و كد پستی شخص یا اشخاصی كه صلاحیت دریافت ابلاغ ها در ایـران را دارنـد، در صـورتی کـه متقاضی مقیم ایران نباشد. ً
3- اسم و اقامتگاه طراح در صورتی كه متقاضی همان طراح نباشد.
4- ذكر كالا و طبقه ای كه متقاضی درخواست ثبت طرح برای آن را دارد.
5- تاریخ، محل و شماره اظهارنامه یا گواهی نامه طرح صنعتی در خارج، در صورت درخواست حق تقدم؛
6- تعیین ضمائم.
ماده ۲۴ قانون مصوب ۸۶ امکان ثبت دو یا چند طرح صنعتی را در اظهارنامه تحت شرایطی به رسمیت شناخته است . برای این امر بایستی طرح ها راجع به یک طبقه بندی بین المللی مربوط به طرح های صنعتی باشند و همچنین طرح ها مربوط به یک مجموعه یا ترکیبی از اجزاء باشند . به عنوان مثال اگر طرح ها مربوط به یک سرویس چایخوری باشند اجزای این مجموعه یعنی فنجان ، قوری ، نعلبکی که دارای طرح های مشابه هستند می توانند در قالب یک اظهارنامه مورد تقاضای ثبت قرار گیرند .
ب) مدارک لازم جهت ثبت طرح صنعتی
با توجه به ماده ۷۳ آئین نامه مصوب ۱۳۸۷مدارك زير بايد ضميمه اظهارنامه شوند:
۱- مدارك مثبت هويت متقاضي و طراح ؛
۲ مدارك نمايندگي، در صورتي كه تقاضا توسط نماينده قانوني به عمل آيد؛
۳ـ اگر طرح صنعتي دو بعدي باشد، پنج نمونه از شكل يا تصوير گرافيكي يا پنج نمونه از طرح ترسيم شده به عنوان نمونه ؛
۴ـ اگر طرح صنعتي سه بعدي باشد، پنج نمونه از شكل يا تصوير گرافيكي يا پنج نمونه از طرح ترسيم شده از تمامي جوانب طرح ؛
۵ ـ در طرح صنعتي سه بعدي، مرجع ثبت مي تواند ماكتي از آن را به همراه اظهارنامه درخواست نمايد. اندازه ماكتي كه متقاضي از مدل طرح خود ارائه مي دهد، بايد حداكثر ۲۰×۲۰×۲۰ سانتي متر و وزن آن حداكثر ۲ كيلوگرم و از ماده اي بادوام و غيرفاسد شدني باشد. شكل هاي گرافيكي و ترسيم شده بايد حداكثر در ابعاد ۲۰×۱۰ سانتي متر بوده و قابل نصب بر چهار صفحه مقوا در قطع ۴ Aو با جوهر مشكي باشد؛
۶ ـ درخواست كتبي به تاخير انداختن انتشار آگهي ثبت طرح صنعتي و تعيين مدت آن، در صورت تمايل؛
۷ ـ درخواست كتبي مبني بر عدم ذكر اسم طراح، چنانچه طراح نخواهد اسم وي ذكر شود؛
۸ ـ رسيد مربوط به پرداخت هزينه اظهارنامه و در صورتي كه اظهارنامه شامل دو يا چند طرح صنعتي است، رسيد مربوط به پرداخت هزينه هاي اضافي ؛
۹- مدارك مربوط به حق تقدم كه بايد همزمان با تسليم اظهارنامه يا حداكثر ظرف ۱۵ روز از آن تاريخ تسليم شود.
ج) اقدامات پس از ثبت اظهارنامه ثبت طرح صنعتی
۱- اصلاح اظهارنامه
متقاضي مي تواند تا قبل از ثبت طرح صنعتي، اظهارنامه خود را اصلاح كند، مشروط بر اينكه از حدود اظهارنامه نخست تجاوز ننمايد. درخواست اصلاح با پرداخت هزينه مقرر در جدول هزينه ها انجام مي پذيرد.
با توجه به جدول هزینه های ضمیمه یک آئین نامه مصوب ۱۳۸۷ رئیس قوه قضاییه ، هزینه هربار اصلاخ اظهارنامه ۲۵۰۰۰۰ ریال برای اشخاص حقیقی و ۷۵۰۰۰ ریال برای اشخاص حقوقی تعیین شده است .
۲- استرداد اظهارنامه
حق استرداد اظهارنامه از جمله حقوقی است که در قانون مصوب ۱۳۸۶ برای متقاضی تحت شرایطی پیش بینی شده است . با توجه به ماده ۲۶ قانون مصوب ۸۶ متقاضی می تواند تا زمانی که اظهار نامه در جریان بررسی است آن را مسترد نماید . در صورت استرداد اظهار نامه هزینه های پرداختی مسترد نخواهد شد .
۳- انتقال اظهارنامه
در ماده ۸۰ آئین نامه مصوب ۱۳۸۷ آمده است : انتقال حق مالكيت ناشي از تسليم اظهارنامه يا اعطاي هرگونه اجازه بهره برداري از آن بايد به درخواست كتبي هر ذي نفع به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط درج گردد. اعمال اين تغيير منوط به پرداخت هزينه مقرر در جدول هزينه ها خواهد بود.
قرارداد اجازه بهره برداری نسبت به اظهارنامه طرح صنعتی باید به اداره مالکیت صنعتی تسلیم شود اداره یاد شده با توجه به ماده ۵۰ قانون ، مفاد قرارداد را به صورت محرمانه حفظ و اجازه بهره برداری را ثبت و آگهی می کند .
۴- بررسی شکلی و ماهوی اظهارنامه
در بررسی شکلی یک طرح صنعتی ، کارشناسی ذیربط پس از احراز اینکه اظهارنامه و ضمائم آن در چارچوب قوانین و مقررات تسلیم شده و هزینه های مترتبه بر آن پرداخت گردیده است و همچنین طرح های صنعتی مورد تقاضای ثبت مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه نیست مبادرت به پذیرش ثبت طرح صنعتی می نماید .
اما در بررسی ماهوی ، اداره ثبت طرح های صنعتی پس از احراز اینکه طرح صنعتی مورد درخواست ثبت ، منطبق با تعریفی است که برای طرح صنعتی در قانون ارائه شده است از حیث شرایط ماهوی یعنی جدید بودن یا اصیل بودن نیز طرح مورد درخواست ثبت را مورد بررسی قرار می دهد .
د) اقدامات پس از ثبت طرح صنعتی
۱- انتشار آگهی
در صورتی که اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد شرایط موضوع بند (ب) این ماده رعایت شده است طرح صنعتی را ثبت و آگهی مربوط را منتشر و گواهی ثبت آن را به نام متقاضی صادر می نماید در غیر اینصورت اظهارنامه را مردود اعلام می کند .
با توجه به ماده ۸۵ آئین نامه مصوب ۱۳۸۷ هرگاه تقاضاي ثبت طرح صنعتي مورد پذيرش مرجع ثبت قرار گيرد، مراتب كتباً به متقاضي اعلام شده و وي بايد ظرف ۳۰ روز پس از تاريخ اعلام، جهت پرداخت هزينه هاي مربوط به ثبت طرح صنعتي و انتشار آگهي موضوع ماده ۸۶ اين آيين نامه اقدام نمايد. در صورت عدم پرداخت هزينه ها در مهلت مقرر فوق، اظهارنامه كان لم يكن تلقي مي گردد. اين مهلت براي متقاضيان مقيم خارج از كشور ۶۰ روز مي باشد.
۲- صدور گواهینامه
مرجع ثبت پس از ثبت طرح صنعتی و انتشار آگهی مربوط به آن و تحویل نسخه منتشر شده در سایت روزنامه رسمی به مرجع ثبت ، گواهینامه طرح را با الصاق تصویر یک نمونه کامل از طرح و منگنه و ممهور کردن آن ، به مالک طرح یا نماینده قانونی وی تسلیم می شود .
۳- پرداخت هزینه
در قانون مصوب ۱۳۸۶ و آئین نامه مربوط ، برای ثبت طرح صنعتی با توجه به مراحل و فرآیند ثبت طرح ، هزینه های جداگانه ای تعیین و دریافت می شود و در صورتی که متقاضی اقدام به استرداد اظهارنامه تا مرحله قبل از ثبت طرح صنعتی نماید ، نیز هزینه های پرداختی مسترد نخواهد شد .
۴- صدور گواهی المثنی
چنانچه گواهی طرح صنعتی مفقود یا از بین برود در رابطه با صدور گواهی المثنی در قانون مصوب ۱۳۸۶ تعیین تکلیف نشده است ولی در ماده ۱۷۵ آئین نامه این مورد پیش بینی شده و چگونگی و شرایط صدور آن مورد حکم قرار گرفته است .
بر اساس این ماده در صورت مفقود شدن يا از بين رفتن گواهي نامه اختراع، طرح صنعتي و علامت، مالك مي تواند با پرداخت هزينه مقرر در جدول هزينه ها، تقاضاي صدور المثني نمايد. بدين منظور وي بايستي طريق از بين رفتن يا گم شدن گواهي نامه را كتباً به مرجع ثبت اعلام و استشهاديه اي مبني بر شهادت و اظهار اطلاع حداقل ۳ نفر كه هويت و امضاء آن ها به گواهي يك نفر از شهود مذكور رسيده و هويت و امضاء نامبرده به گواهي يكي از دفاتر اسناد رسمي رسيده باشد، ضميمه نمايد. مراتب فقدان گواهي نامه هاي اختراع، طرح صنعتي و علامت به هزينه درخواست كننده يك نوبت در روزنامه رسمي كشور آگهي مي شود. در صورتي كه تا ۱۰ روز از تاريخ انتشار آگهي در روزنامه رسمي كشور، اعتراض نرسيده يا در صورت اعتراض، اصل گواهي نامه توسط معترض ارائه نشده باشد، اداره مالكيت صنعتي اقدام به صدور المثني گواهي نامه مفقودي مي نمايد. رسيدگي به اعتراضات واصله با دادگاه صالح مي باشد .
در صورتی که گواهي نامه هاي مفقودشده و يا از بين رفته كه به اشخاص مقيم خارج از كشور تعلق داشته باشد، مستلزم تسليم اعلاميه اي است كه از سوي دفتر اسناد رسمي كشور محل اقامت صادر شده و به تاييد نمايندگي هاي جمهوري اسلامي ايران رسيده و تشريفات مقرر در فوق نيز رعايت شده باشد .