افزایش خواسته یکی از اختیاراتی است که قانون گذار به خواهان اعطا نموده تا در شرایطی بتواند خواسته اولیه خود را که در دادخواست قید کرده است افزایش دهد و این امر در ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی به صورت قانونی بیان شده است.بدین صورت که برای مثال خواسته صد میلیون تومانی به خواسته ۱۲۰ میلیون تومان افزایش پیدا نماید.

خواهان در چه صورتی میتواند خواسته خود را که ابتدا در دادخواست بیان نموده است افزایش دهد؟

اگرچه قانونگذار افزایش خواسته را برای خواهان مجاز اعلام نموده است اما شرایطی را نیز برای وی در نظر گرفته است که در صورت فقدان هر کدام از شرایط ،افزایش خواسته مجاز نخواهد بود.

• تا اولین جلسه دادرسی مطرح شود: افزایش خواسته الزاما بایستی تا اولین جلسه دادرسی باشد وچنانچه خارج از این مهلت عنوان گردد بدان ترتیب اثر داده نمی شود.
• ارتباط بین قسمت افزایش یافته و دعوای مطروحه: درافزایش خواسته لازم است که بین قسمت افزایش یافته با دعوای مطروحه ارتباط وجود داشته باشد.

مثال: فرد (الف ) دارای دو ملک می باشد ،فرد (ب ) هر دو ملک را غصب میکند.حال چنانچه فرد (الف ) برعلیه غاصب جهت غصب ملک اول خود که مطلع از غصب آن می باشد ،دادخواست ارائه دهد و اجرت المثل را مطالبه نمایند ، فرد مزبور چنانچه متعاقباً متوجه غصب ملک دوم توسط فرد (ب )شود نمی تواند از افزایش خواسته استفاده نماید و اجرت المثل ملک دوم را هم به اجرت المثل ملک اول اضافه و مطالبه نماید. چراکه در این صورت بین قسمت افزایش یافته با دعوای مطروحه ارتباط وجود ندارد.

• یکسان بودن منشا قسمت افزایش یافته با خواسته مطروحه: در افزایش خواسته، لازم است که منشا قسمت افزایش یافته با خواسته مطروحه در دادخواست یکسان باشد تا بتوان از افزایش خواسته استفاده نمود.
  مثال:چنانچه فردی علیه دیگری دعوای اجرت المثل اقامه نماید ، مجاز نمی باشد که علیه همان فرد دعوای خسارت وارده را هم مطرح نماید چرا که منشاء این دو دعوا یکی نمی باشد ، منشا دعوای اول غصب و منشا دعوای دوم خسارت وارده، اتلاف می باشد که با توجه به شرایط فوق ، افزایش خواسته درباره آن مصداق نمی‌یابد.

تشریفات دادرسی در افزایش خواسته

افزایش خواسته نیازی به تشریفات دادرسی ندارد و بدون تقدیم دادخواست و تنها با اعلام آن در جلسه و یا ارسال لایحه امکان پذیر می باشد.

افزایش خواسته خواهان چه اثراتی بر دعوا دارد؟

افزایش خواسته باعث می‌شود اثراتی بر دعوا بار شود از جمله این اثرات:

• تعیین محدوده رسیدگی دادگاه: افزایش خواسته باعث می‌شود محدوده رسیدگی دادگاه تا حد خواسته جدید افزایش پیدا نماید و دادگاه مجاز می گردد که خوانده را تا حد مبلغ جدید افزایش یافته محکوم نماید.
• تفاوت در هزینه دادرسی: افزایش خواسته سبب تفاوت در هزینه دادرسی میگردد،که هزینه دادرسی در افزایش خواسته با توجه به مبلغ جدید لحاظ میگردد.
• قابلیت شکایت از رای: از مهمترین اثرات افزایش خواسته قابلیت شکایت از رای صادره با توجه به مبلغ جدید می باشد که این امر با توجه به مبلغ خواسته جدید افزایش یافته، مشخص میگردد.

اثر افزایش خواسته خواهان بر دعوا

لزوم آگاهی خوانده،از افزایش خواسته خواهان پیش از جلسه رسیدگی چیست؟

بدیهی است که با افزایش یافتن خواسته، خوانده‌ای که از این امر مطلع نبوده است ، نتواند از خود دفاعیات قابل قبولی ارائه نماید و نیازمند فرصت برای ارائه اسناد و مدارک می باشد.

گاهی هم ممکن است خوانده در دعوا حضور نداشته باشد ، از این رو جهت تدارک اسناد و ادله جدید برای دفاع و رعایت اصل تناظر که به معنای دادن فرصت و امکان دفاع است ، دادگاه بدین جهت وقت دادرسی را تجدید می نماید تا خوانده بتواند در جهت فراهم آوردن مدارک خود برای دفاع جدید در مقابل تغییری که صورت گرفته ( منظور از تغییر،افزایش خواسته است.) اقدام نماید چرا که خوانده بر اساس دادخواست اولیه که به او ابلاغ شده بود دفاعیاتی را مهیا ساخته بود و در این مرحله نیازمند دفاعیات جدید می باشد.

ذکر این نکته لازم است که…

چنانچه خوانده غایب باشد در اخطاریه که جهت تجدید جلسه به او ابلاغ می گردد علت تجدید جلسه قید میشود تا در صورت تمایل ،اسناد و مدارک و دفاعیات خود را با آن هماهنگ گرداند.