کمیسیون ماده 5 بر اساس قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، تشکیل شده است و وظیفه آن بررسی و تصویب طرح های تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان به وسیله کمیسیونی به ریاست استاندار (و در غیاب وی معاون عمرانی استانداری) می باشد.
اعضای کمیسیون ماده 5
- شهردار ؛
- نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی(راه و شهرسازی) ؛
- وزارت جهاد کشاورزی ؛
- سازمان میراث فرهنگی(وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) ؛
- همچنین رئیس شورای اسلامی شهر ذی‌ربط ؛
- نماینده سازمان نظام مهندسی استان(با تخصص معماری یا شهرسازی) بدون حق رأی.
اعضای این کمیسیون در شهر تهران ، معاونین ذی‌ربط وزراء مسکن و شهرسازی(راه و شهرسازی)، کشور، نیرو، جهادکشاورزی و معاونین رؤسای سازمان های حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی(وزارت میراث فرهنگی ….) و شهردار تهران (رئیس کمیسیون) همچنین رئیس شورای اسلامی شهر تهران بدون حق رأی، می‌باشند.
بررسی طرح های تفصیلی در کمیسیون ماده 5
طرح های تفصیلی شهری و تغییرات آن ها در کمیسیون ماده 5 ، بررسی و تصویب می گردد .
طرح های تفصیلی و تغییرات بعدی آنها که حوزه عمل آنها صرفا در داخل محدوده طرح جامع مصوب شهر می باشد ، باید طوری تهیه و تصویب شوند که با اهداف اصلی و عمده و اساس ضوابط مقرر در طرح جامع تناقضی نداشته باشند و در صورتی که مفاد طرح های مذکور با اهداف و رهنمودهای عمده طرح جامع که در مصوبات شورای عالی تعیین شده است، تناقض داشته باشد ، پس از تایید شورای برنامه ریزی و توسعه استان و تصویب نهایی شورای عالی ، اعتبار خواهد داشت.
تشخیص مغایرت با اساس طرح جامع در هر استان بر مبنای مصوبات شورای عالی شهرسازی به عهده دبیرخانه کمیسیون ماده 5 آن استان می باشد.
پیشنهاد تغییر در طرح تفصیلی باید دارای توجیه کافی بوده و دبیرخانه کمیسیون موظف است کلیه موارد را قبل از طرح ، از حیث تکمیل بودن مدارک و صلاحیت طرح در کمیسیون مورد بررسی قرار دهد.
در صورت تصویب تغییرات پیشنهادی نقشه جدید تفصیلی عینا با همان مشخصات ترسیمی نقشه اصلی توسط دبیرخانه کمیسیون تهیه و جایگزین نقشه قبلی شده و یک نسخه از ان برای اجرا به شهرداری ارسال خواهد شد.
در بررسی تغییرات طرح تفصیلی باید کلیه ضوابط و معیارهای فنی و تخصصی مورد توجه قرار گرفته باشد. از جمله :
- احراز ضرورت تغییر در طرح ؛
- پیشنهاد زمین مناسب به عنوان جایگزین از حیث مساحت و محل وقوع در هماهنگی با طرح جامع چنانچه تغییر مربوط به کاربری های عمومی باشد. ؛
- رعایت حقوق مکتسب اشخاص ؛
- نحوه تامین خدمات و تاسیسات زیر بنایی شهری و امکان اصلاح و جا به جایی شبکه های موجود .
روند تصویب و تغییر طرح تفصیلی در کمیسیون ماده 5
- تهیه و تنظیم پیش نویس و نقشه طرح تفصیلی و تغییرات آن توسط شهرداری ؛
- ارسال پیش نویس طرح تفصیلی به صورت کتبی به دبیرخانه کمیسیون ؛
- دعوت از اعضا و برگزاری جلسه توسط دبیرخانه کمیسیون ؛
- ابلاغ موارد اجرایی به کارگروه کمیته فنی کمیسیون، که وظیفه بررسی فنی کمیسیون مربوطه را برعهده دارد.
مرجع صالح برای شکایت از مصوبات کمیسیون ماده 5
چنانچه رسیدگی به شکایات مربوط به کمیسیون ماده 5 جنبه عام و فراگیر داشته باشد، در صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری خواهد بود ؛ اما اگر موضوع فاقد جنبه عمومی و صرفأ در مورد اشخاص معینی باشد ، رسیدگی در صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری است.
اعتراض به مصوبات کمیسیون ماده 5 در دیوان عدالت اداری
کمیسیون ماده 5 معمولاً تصمیماتی اتخاذ می کند که تأثیرات جدی در وضعیت تراکم ساختمان ها و سطح اشغال و کاربری دارد بنابراین گاهی مصوبات آن در تعارض با حقوق مالکانه افراد قرار می گیرد و این موضوع موجب می شود افراد اقدام به شکایت از مصوبات کمیسیون نمایند .
از این رو تعدادی از دعاوی شهرداری ها در دیوان عدالت اداری مربوط به کمیسیون ماده 5 قانون شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است .
موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بیش از ده سال سابقه و بهره گیری از دانش و تجربه ی وکلای متبحر در زمینه دعاوی شهرداری آماده ارائه خدمات مشاوره ای و قبول وکالت در این زمینه می باشد.