بیمه ها در دو دسته بیمه های بازرگانی ، خصوصی و بیمه های اجتماعی تقسیم می شوند که هر کدام قانون و ساز و کارهای خاص و مختص خود را دارا می باشند.

بیمه های تجاری، خصوصی

تنها عقد شانسی و احتمالی که در قانون ایران مورد پذیرش قرار گرفته است عقد بیمه است.درعقد بیمه افراد ،قبل از اینکه حادثه ای رخ دهد،جهت پیشگیری از خسارت های احتمالی ازعقد بیمه استفاده مینمایند.

قانونگذار در ماده ۱ قانون بیمه مصوب ۷/۲/۱۳۱۶ در تعریف عقد بیمه بیان کرده است : ̎  بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند در ازاء پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر ، در صورت وقوع یا بروز حادثه ، خسارت وارده بر او را جبران کند یا وجه معینی بپردازد. متعهد را بیمه گر، طرف تعهد را بیمه گذار ، وجهی را که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد، حق بیمه و آنچه را که بیمه می شود موضوع بیمه می نامند. ̎

بیمه های تجاری یاخصوصی در ۲ دسته تقسیم بندی میشوند که هرکدام ازدسته ها هم مصادیق خاص خودرا دارا میباشند.

۱)بیمه های زیان

در این دسته از بیمه ها به جبران خسارت وارده به دارایی بیمه گذار میپردازد. و خسارت وارده به بیمه گذار جبران می گردد. از این رو بیمه گذار مجاز نمیباشد که مبلغی مازاد بر خسارت وارده به خود را مطالبه کند.البته لازم به ذکر است که بیمه های زیان دارای دو مصداق می باشند:

الف) بیمه اموال و اشیاء

همانطورکه از نام این نوع بیمه پیداست، هدف این نوع بیمه جبران خسارت های وارده برمال بیمه گذار است،که بر اثر حوادثی آن اموال را از دست داده است.از جمله بیمه سرقت، بیمه آتش سوزی از مثال های چنین بیمه ای میباشد.

ب)بیمه مسئولیت

بیمه مسئولیت برخلاف آنچه که ممکن است از تعریف بیمه در ذهن باشد متفاوت است .چرا که دراین نوع بیمه خسارت شخص ثالث جبران میشود. در حقیقت به اموال و دارایی بیمه گذار آسیبی و خسارتی وارد نشده است اما به دلیل رفتار و بی احتیاطی بیمه گذار به شخص ثالث خسارت وارد شده است که بایستی از مقصد حادثه آنرا مطالبه کند.  در این بین چنانچه فردی خود را بیمه کرده باشد ، خسارت وارده از طریق بیمه قابل جبران است.مثال بارز این مورد در مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری،زمینی در برابر اشخاص ثالث است.

۲)بیمه اشخاص

این نوع از قرارداد بیمه دقیقا به شخص بیمه گذار برمیگردد وحوادثی که ممکن است برای وی رخ دهد. همچون مرگ،سوانح، بیماری و …

در این نوع از بیمه ها برخلاف سایر بیمه ها هدف جبران خسارت نیست بلکه بیمه گذار و بیمه گر درزمان انعقاد بیمه توافق میکنندکه هنگام وقوع حوادث فوق مبلغی به بیمه گذار پرداخت شودکه این مبلغ مقطوع و از قبل مشخص شده است. این نوع از بیمه هم در ۳ مصداق دارد:

الف)بیمه زندگی (بیمه عمر)

دراین قرارداد بیمه گذار مبلغی را در زمان حیات به حساب بیمه گذار واریز میکند . بیمه گر هم متعهد میگردد در هنگام فوت بیمه گذار ، مبلغی را به اشخاصی که بیمه گذار معین کرده است پرداخت کند. (بیمه به شرط فوت) و یا اینکه در زمان حیات بیمه گذار (مثلا بعد از ۶۰ سالگی) به خود بیمه گذار پرداخت گردد. (بیمه به شرط حیات)

لازم به ذکر است که بیمه به شرط فوت همانند مستمری بازماندگان در بیمه های تامین اجتماعی میباشد. بیمه به شرط حیات هم مانند مستمری بازنشستگی در بیمه های اجتماعی می باشد.

ب)بیمه حوادث

هدف از این نوع از بیمه ها جبران خسارت بدنی است که از حوادث بر بیمه گذار وارد میشود. از جمله از کارافتادگی کلی یا جزئی نقص عضو و … اما لازم به ذکر است که میزان مبلغ پرداختی از سوی بیمه گر در این نوع از بیمه ها مبلغی مقطوع است. از این رو بیمه گذار نمیتواند بیش از آن مبلغ را مطالبه کند.

ج)بیمه های تکمیلی درمانی

بیمه های درمانی خدماتی را به صورت همگانی به دارندگان آن بیمه اعطا میکند. اما بیمه های تکمیلی درمانی خدمات مازاد و بالاتری را نسبت به خدمات همگانی برای بیمه شدگان در نظر میگیرد که البته هزینه بیشتری هم نسبت به بیمه های همگانی از متقاضیان دریافت میشود. لازم به ذکر است که دولت درقبال این نوع از بیمه ها هیچ گونه تعهد مالی ندارد. اما پشتیبانی حقوقی و قانونی از این نوع از بیمه ها از وظایف اوست.

در این نوع بیمه ها با توافق بیمه گر و بیمه گذار منعقد میشود .و بیمه گذارمبلغی را که مورد توافق است را پرداخت میکند تا در صورت نیاز به خدمات درمانی بتواند از مزایای بالاتری نسبت به خدمات درمانی همگانی استفاده کند.