بر اساس ماده ۲۵ قانون امور گمرکی مسئولیت حفظ و نگهداری کالای موجود در انبارهای گمرکی از هنگام تحویل گرفتن تا زمان تحویل دادن آن با مرجع تحویل گیرنده کالا است اما استثنائاتی نیز در این مورد وجود دارد.

مسئولیت گمرک در حفظ و نگهداری کالاها

در صورتی که کالا در مدت توقف در انبارهای گمرکی با خسارت مواجه شود و آسیب ببیند، مرجع تحویل گیرنده مسوول پرداخت غرامت است. ظاهر ماده ۲۶ قانون امور گمرکی  حکایت از این دارد که، اصل بر مسئولیت تحویل گیرنده است، مگر عدم تقصیر وی اثبات شود. ماده ۶۰ آیین نامه اجرایی قانون امورگمرکی، خسارات قابل مطالبه و حدود و میزان آن را مشخص  کرده است، اساسا خسارت زمانی قابل مطالبه است که در محدوده ی حرفه ای مسئولیت تحویل گیرنده ایجاده شده باشد و این زمان با ثبت محموله در دفاتر انبار و صدور قبض مخصوص آغاز و با رویت پروانه سبز گمرکی توسط متصدی انبار که در نهایت منجر به صدور بیجک انبار و خروج محموله خواهد شد ، خاتمه میابد.

در مواردی که مرجع تحویل گیرنده مسئولیت باربری کالا را نیز برعهده دارد، خسارات وارده به هنگام باربری (در انبار و محوطه ها) نیز مشمول ماده ۲۵ قانون امور گمرکی خواهد بود.

بیمه ی کالاهای موجود در انبار گمرک 

مرجع تحویل گیرنده مکلف است کالای موجود در انبارهای گمرکی را در مقابل خطرات ناشی از آتش سوزی، اشتعال و انفجار بیمه نماید و حق بیمه مربوطه را به هنگام ترخیص از صاحب کالا وصول کند.

در صورتی که کالای تحویلی به انبارهای گمرک به موجب بیمه نامه معتبر بیمه شده باشد ، تا زمانی که بیمه نامه مزبور دارای اعتبار است ، کالا تحت پوشش آن بوده  و برای این مدت حق بیمه توسط مرجع تحویل گیرنده دریافت نخواهد شد.

شماره این بیمه نامه باید در هنگام تحویل کالا در اظهارنامه اجمالی یا بیانیه یا اسناد معتبر دیگر به مرجع تحویل گیرنده اعلام شود.

ارزش کالا برای دریافت حق بیمه و پرداخت غرامت در مورد کالای تجاری ارزش ( سیف ـ  CIF  ) است که در اسناد خرید تعیین می گردد. در مواردی که اسناد ارائه نشود ، ارزش به موجب ماده ۱۵ قانون امور گمرکی تعیین می شود.

در صورتی که کالا با روش اعتبار اسنادی وارد گردد فقط ارائه یک نسخه از بیمه نامه معتبر در زمان ترخیص کالا کافی است.

بنابراین در صورت بروز یکی از مصادیق ریسک های مورد پوشش قراردادی برای کالای موضوع بیمه نامه در مهلت اعتبار آن، جبران خسارت به عهده شرکت بیمه صادر کننده بیمه باربری است.

معافیت از حق بیمه محلی در عبور ترانزیتی

چنانچه  بیمه نامه کالای عبوری خارجی دارای اعتبار زمانی بوده و از سوی عبور دهنده به طور کتبی با ذکر تعهد و تایید اصالت بیمه نامه در زمان اظهار به گمرک ارائه گردد آن کالا مشمول پرداخت حق بیمه محلی نخواهد شد.

خساراتی که گمرک مسئول جبران آن نیست

• آسیب یا از بین رفتن کالا در اثر آتش سوزی، احتراق یا انفجار در انبار گمرک یا محوطه های گمرکی: انبارهای گمرکی در مقابل اینگونه خطرات بیمه می باشند و در صورت بروز خسارت، پرداخت غرامت به عهده بیمه گر است.
• حوادث مربوط به قوه قهریه ( فورس ماژور
• خسارت ناشی از کیفیت نامطلوب کالا یا بسته بندی نامتناسب و غیر استاندارد
• مسئولیت کالاهای فساد پذیر یا کالاهایی که به لحاظ دارا بودن اوصاف و شرایط نگهداری خاص اصولا یا باید به انبارهایی انتقال داده شوند که تجهیزات مخصوص برای مطلوب نگه داشتن کالا از نظر دما و نوع پوشش و نور، رطوبت یا خشکی بوده و در واقع به نوعی به طور ضمنی توسط انبارها پذیرفته شده
• ورود خسارت یا آسیب به کالا توسط  صاحب کالا یا نماینده قانونی او در حین ارزیابی (قاعده اقدام) :بر اساس این قاعده، چون فرض اولیه برای صاحب کالا یا نماینده قانونی او، چنین است که وی با شناختی که از کالا، کیفیت و اوصاف محموله و نوع بسته بندی آن دارد، اگر ضمن ارزیابی با خسارتی مواجه شوند، گمرک مسئول جبران آن نخواهد بود. صاحبان کالا باید قبل از هر اقدامی، عوامل بازرسی، ارزیابان و پرسنل انبار را که به جهت انجام وظیفه و اجرای تشریفات گمرکی، مکلف به دخالت مستقیم در محموله هستند، از نکات حفاظتی مخصوص به آن کالا آگاه سازند.

نکات مهم در هنگام انجام انوانتره

انتوانتره باید با حضور مامور گمرک و نماینده انبار انجام شود. این عمل مستقیما با درخواست صاحب کالا یا نماینده قانون او آغاز و در نهایت با نظارت مامور گمرک یا نماینده انبار و تنظیم صورت مجلسی که حکایت از نوع علمیات و جزییاتی است که منطبق با درخواست صاحب کالا انجام گرفته، خاتمه می یابد و این صورت مجلس به امضای این سه نفر خواهد رسید. در حین انوانتره نکات ایمنی و حفاظتی در خصوص محموله و نحوه بازگشایی بسته بندی ها باید رعایت شود که در صورت بروز خسارت معمولا گمرک پاسخ گو نیست.

ورود خسارت به کالا توسط کارمند گمرک

چنانچه مرجع تحویل گیرنده، گمرک و مرتکب، کارمند گمرک باشد خسارت به وسیله گمرک جبران و سپس از کارمند متخلف مطالبه می شود.

بهتر است صاحب کالا یا نماینده قانونی او در عملیات ارزیابی ملموس، حضور داشته تا در صورت لزوم ، چنانچه ذکر نکاتی را برای  رعایت سلامت و حفاظت کالا ضروری دید به عوامل گمرک یا پرسنل انبار تذکر دهد.

چنانچه علیرغم تذکر لازم توسط صاحب کالا، بی توجهی مامور گمرک به رعایت ضوابط فنی منجر به ورود  خسارت یا آسیب دیدگی کالا شود، فرد خاطی مسئول  جبران خسارت خواهد بود، و این امر از طریق ارجاع مساله به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و در صورت عدم حصول موفقیت، تقدیم دادخواست مربوطه در مراجع ذیصلاح قضایی صورت می گیرد.

اسناد مورد نیاز جهت دریافت خسارت

• اسناد حمل و خرید( شامل پیش فاکتور یا پروفرما، بارنامه، فاکتور، صورت بسته بندی، گواهی مبدا، بارنامه حمل داخلی)
• صورت مجلس گمرکی
• راهنامه (CMR )
• قبوض انبار گمرکی
• گواهی عدم تحویل
• گزارش مقامات انتظامی و کروکی حادثه
• قبوض باسکول
• گواهی بازرسی کالا
• گزارش بازرسی کمیت و کیفیت کالا
• سورویا
• درافت سورویج
• اسناد گمرکی و بانکی (شامل پروانه سبز گمرکی  – برگ ثبت سفارش – اعلامیه فروش ارز – پروانه ورود موقت کانتینر و اظهارنامه خروجی کالای صادراتی )

پیگیری خسارت وارده به کالاهای ورودی در زمان حمل از مبدا تا ورود به انبار و نگهداری  

به کالاهای ورودی گاهاً خساراتی از جمله آسیب دیدگی یا فساد  در فاصله حمل از مبداء تا ورود به انبار یا درطول مدت زمانی که در انبارهای گمرکی می باشند ، وارد می شود در این صورت چند حالت برای پیگیری از سمت صاحب کالا وجود دارد:

۱ . خروج کالا از کشور از طریق پرداخت کلیه هزینه های خدمات با انجام تشریفات گمرکی

۲. جداسازی قسمت های تلف یا تخریب شده با پرداخت هزینه های خدمات  و در نهایت ترخیص اقلام یا قسمت بدون عیب که امکان پرداخت حقوق ورودی و عوارض و هزینه های خدمات آن وجود دارد.

چنانچه تفکیک قسمت سالم از تخریب یا فاسد شده ممکن نباشد یا این عمل منجر به افزایش آسیب دیدگی شود، ارزش کالا در همان شرایط موجود با تدوین و تنظیم صورت جلسه ای که مستد به نظر کارشناس رسمی است و در نهایت به تایید گمرک ایران هم باید برسد، معین شده و  بر اساس آن حقوق ورودی محاسبه و دریافت می شود.

چنانچه وزن کالا مبنا محاسبه حقوق و عوارض ورودی باشد، حقوق ورودی به میزان آسیب دیدگی مشمول تخفیف خواهد شد.

در صورتی که  فساد یا آسیب دیدگی در انبار و طی مدت توقف کالا در آن اتفاق افتاده باشد و بی احتیاطی انباردار در بروز آن نقش داشته باشد، قسمت آسیب دیده از پرداخت هزینه خدمات معاف خواهد بود.

همچنین پرداخت غرامت یا صرف نظر کردن صاحب کالا از دریافت آن رافع مسئولیت مرجع تحویل گیرنده در مورد حقوق دولت نبوده و در صورت اثبات تقصیر و احراز تخلف باید حقوق ورودی متعلق به کالای از  بین رفته را پرداخت نماید.

مسئولیت حفاظت از کالا در مسیر ترانزیت

در مسیر حمل عبور داخلی اداری ( ترانزیت ) مسئولیت  حفاظت کالا حسب مورد با عبور دهنده است.

دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بیش از ده سال سابقه و با بهره گیری از وکلای متخصص امور گمرکی آماده ارائه خدمات در خصوص مشکلات و دعاوی گمرکی می باشد.

اشتراک گذاری: