جرائم مرتبط با رمز ارزها

در سالیان اخیر، با توجه به رشد و توسعه بستر رمز ارزها در سطح جهانی، دید و میل مردم به سوی سرمایه گذاری به سمت ارزهای دیجیتال، ارزهای رمزنگاری شده و یا رمزارزها کشیده شده است. افرادی هم که در این امر مردد هستند، این پرسش را در ذهن خود دارند که آیا خرید و فروش و سرمایه‌گذاری در ارز‌های دیجیتال منعی قانونی دارد یا خیر؟ به طور کلی، خرید و فروش و سرمایه‌گذاری در ارز‌های دیجیتال جرم نیست؛ چرا که با استناد به ماده ۲ قانون مجازات اسلامی هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود، مگر جرائم مرتبط با رمزارز ها که به واسطه ی آن، به انجام سایر جرائم مالی مبادرت می ورزدند.
پس می بینیم که قانون گذار در ایران، در این رابطه جرائمی مرتبط با ارزهای دیجیتال، تا کنون جرم انگاری نشده و ممنوعیتی در رابطه با خرید و فروش و یا سرمایه‌گذاری در حوزه ارز‌های دیجیتال وجود ندارد، مالکیت و خرید و فروش آن جرم محسوب نمی‌شود و تا زمانی که قانونی صراحتاً در مورد این مسئله وضع نشود، ماده مذکور ناظر بر فعالیت‌های مربوط به ارز دیجیتال خواهدبود.

قوانین مربوط به استخراج یا Mining ارزهای رمزنگاری شده یا Cryptocurrencies

موضوعی که بسیار در کشورمان مطرح شد، قضیه استخراج یا Mining ارزهای دیجیتال در کشورمان بود. به همین موجب در تاریخ ۱۳مرداد۹۸، آیین‌نامه اجرایی تحت عنوان استخراج فرآورده ‌های پردازشی رمزنگاری ‌شده توسط معاون اول وقت رئیس جمهور ابلاغ، دکتر اسحاق جهانگیری تصویب شد.

این آئین‌نامه به نوعی به موضوع استخراج رمز ارزها مخصوصاً بیت‌کوین سر و سامان داد، به این صورت که متقاضیان استخراج بیت‌کوین لازم است از وزارت صمت (صنعت، معدن، تجارت) و در سامانه بهین یاب اقدام به اخذ مجوز کنند، گویی به موجب این آئین‌نامه، فعالیت در زمینه استخراج بیت‌ کوین و به طور کل ارزهای دیجیتال، به عنوان یک صنعت به رسمیت شناخته و برای آن شرایط و حقوقی درنظر گرفته شد.

از مهمترین شرایط استخراج قانونی بیت‌کوین در ایران استفاده از انشعاب برق مجاز و پرداخت هزینه‌ برق مصوب مخصوص این کار است. بر اساس این آئین‌نامه قیمت برق مراکز استخراج معادل متوسط نرخ برق صادراتی خواهد بود.

جرائم سایبری مرتبط با ارزهای دیجیتال

اعمالی که به واسطه ی امور مربوط به رمزارزها باعث بروز تالی فاس شود، جرم محسوب نشود؛ من باب مثال اگر فردی به منظور پولشویی از بیت‌کوین استفاده کند، طبعاً مرتکب جرم شده است اما موضوع جرم او پولشویی خواهد بود، نه معامله ارزهای رمز نگاری شده!

• سیگنال فروشی

مجرمان سایبری با سوء استفاده از عدم آگاهی و جهل کاربران از رمز ارزها و نبود قوانین و مقررات درباره ساماندهی این نوع ارزهای دیجیتال و جرم انگاری نشدن عواقب آن در کشور، ضمن ایجاد صفحات متعدد در شبکه‌های اجتماعی، با وعده اهدای بیت‌کوین و یا معرفی ارزهای دیجیتال مستعد سود که به اصطلاح به آن سیگنال فروشی و یا سبر گردانی گفته می شود، نسبت به تشویق مردم برای ثبت ‌نام در یک صرافی آنلاین ارز دیجیتال، اقدام به دریافت حساب کاربری کاربران کرده و با پرداخت سودهای کاذب و موقت از قربانیان کلاهبرداری می‌کنند، در این راستا باید توجه داشته باشیم که تا کنون هیچ مجوزی در این راستا به صرافی های ارز های دیجیتال توسط بانک مرکزی اهدا نشده است.

• روشهای هرمی یا پانزی

روش دیگر کلاهبرداری، این است که کلاهبرداران سایبری با بهره‌گیری از شگرد های مختلف نظیر ایجاد فراخوان برای سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال بدون پشتوانه از کاربران به شیوه پانزی کلاهبرداری می‌کنند و در برخی موارد نیز کلاهبرداری از طریق فروش دستگاه ‌های تولید رمزارز غیرمجاز و قاچاق با قیمت های گزاف به افراد روی می‌دهد همچنین فروش رمز ارزهای جعلی یا شبیه‌سازی شده نیز از دیگر شگردهای رایج کلاهبرداران حرفه ای در این حوزه است.

• فیشینگ

هم چنین ممکن است که مجرمان سایبری از طریق طراحی صفحات پرداخت بانکی جعلی موسوم به فیشینگ و با استفاده از برخی افزونه‌های جعلی در مرورگر ها یا ارسال پیام از طریق ایمیل و یا شبکه ‌های اجتماعی به عنوان پشتیبانی کیف پولها نسبت به سرقت اطلاعات کلید خصوصی کاربران اقدام کرده و با سوء استفاده از ناآگاهی افراد، نسبت به انتقال رمز ارزهای آنها به حساب خود، از اعتماد قربانیان حداکثر سوء استفاده را انجام می‌دهند.

سخن پایانی
آگاهی و دقت نظر کاربران را اولویت اصلی پیشگیری از این کلاهبرداری‌ها است و به کاربران ارزهای دیجیتال توصیه می شود که در مواجهه با تبلیغات گسترده مرتبط با رمزارزها در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌ رسان ها که متأسفانه بخش عمده آنها فریبنده و کاذب است، با تردید و دقت زیاد عمل کنند و حتماً قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری یا فعالیت در زمینه رمزارزها، اطلاعات حقوقی، فنی لازم و کافی را در این حوزه کسب کنند تا مورد سوءاستفاده قرار نگیرند.
نکته ای که باید در این زمینه رعایت کنید، این است که ضمن عدم ورود به هیچ حوزه ی مالی ای علی الخصوص حوزه ی ارزهای دیجیتال بدون دانش، در صورتی که احساس کردید هر کدام از موارد فوق برای شما پیش آمده، قبل از هر اقدامی، با وکلای متخصص ما در این حوزه مشورت کنید.