نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه در انواع شرکت های تجاری از مقررات متفاوتی تبعیت می کند. در برخی شرکت ها مثل شرکت سهامی، اصولا محدودیتی برای سهامداران در خصوص انتقال سهام خود وجود ندارد؛ در حالی که شرکای شرکت تضامنی تنها در صورتی می توانند سهم خود را به شخص دیگری واگذار کنند که تمام شرکا به این امر رضایت دهند. یکی از تشریفاتی که توسط قانون گذار نسبت به واگذاری سهم الشرکه پیش بینی شده، لزوم انتقال سهم الشرکه به موجب سند رسمی است. این مقرره راجع به شرکت با مسئولیت محدود است و چنانچه انتقال دهنده از اجرای این الزام قانونی امتناع نماید، انتقال گیرنده می تواند با تقدیم دادخواستی به خواسته الزام به تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود، رسیدگی به موضوع را از مرجع صالح بخواهد.
لزوم تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود
در ماده 103 قانون تجارت آمده است که انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود به عمل نخواهد آمد؛ مگر به موجب سند رسمی. بنا بر ماده قانونی اخیر الذکر، شرکای شرکت با مسئولیت محدود مکلفند در زمان انتقال سهم الشرکه خود به دیگری، سند رسمی انتقال را تنظیم نمایند. در این خصوص فرقی ندارد که منتقل الیه داخل در شرکای شرکت باشد یا خارج از آن.
در سایر شرکت های تجاری نیز، در برخی موارد محدودیت هایی برای انتقال سهام و سهم الشرکه در نظر گرفته شده و یا ممکن است توسط اعضا در اساسنامه پیش بینی شود. از جمله این محدودیت ها می توان به لزوم رضایت همه شرکا جهت انتقال سهم الشرکه شریک ضامن در شرکت نسبی، شرکت تضامنی، شرکت مختلط سهامی و شرکت مختلط غیر سهامی اشاره کرد.
نقل و انتقال سهام با نام شرکت های سهامی نیز باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد اما در هیچ یکی از انواع شرکت های تجاری، به جز شرکت با مسئولیت محدود، انتقال سهام یا سهم الشرکه موکول به تنظیم سند رسمی نشده است. همچنین شریک با مسئولیت محدود برای انتقال سهم خود نیازمند تصویب عده ای از شرکا می باشد که حداقل دارای سه چهارم سرمایه بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند.
موارد طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه
تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه از وظایفی است که قانون بر عهده شریک با مسئولیت محدود گذاشته اما اگر به هر دلیلی پس از انتقال سهم الشرکه، شریک حاضر به تنظیم سند رسمی انتقال نشود، خریدار می تواند الزام وی به تنظیم سند را از دادگاه بخواهد.
خواهان در این دعوا باید انتقال سهم الشرکه از سوی شریک به خود را به نحو قانونی اثبات نماید و دادگاه پس از احراز انتقال، حکم به الزام فروشنده به تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه خواهد داد.
مرجع صالح جهت رسیدگی به دعوای الزام به تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود
رسیدگی به این دعوا در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده قرار دارد.
