پس از رسیدگی و صدور رای توسط داور ، ممکن است محکوم علیه، راسا مبادرت به اجرای مفاد رای نماید. اجرای رای داور به صورت داوطلبانه و با توجه به توافق پیشین مبنی بر ارجاع امر به داوری، امری محتمل است؛ اما در صورتی که محکوم علیه از اجرای رای داور امتناع نماید، محکوم له می تواند به دادگستری متوسل شود.
اجرای رای داور توسط دادگاه
مطابق ماده 488 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی در صورتی که محکوم علیه ظرف 20 روز پس از ابلاغ، مفاد رای داور را به اجرا نگذارد، محکوم له می تواند با مراجعه به دادگاه تقاضای صدور اجرائیه نماید.
در صورتی که رجوع به داوری به موجب قرارداد داوری میان طرفین بوده، ذی نفع برای تقاضای صدور اجرائیه ملزم به تقدیم دادخواست می باشد اما اگر دادگاه، رسیدگی به اختلاف را به داوری ارجاع کرده باشد نیازی به تقدیم دادخواست نمی باشد و درخواست صدور اجرائیه کافی است.
دادگاه صالح جهت صدور اجرائیه
چنانچه مبنای صلاحیت داور جهت رسیدگی و صدور رای، قرارداد داوری باشد، محکوم له برای تقاضای صدور اجرائیه، باید دادخواست خود را به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد تقدیم نماید. در صورتی که دادگاه، خود را صالح به صدور اجرائیه در موضوع دعوا نداند، ضمن صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را به مرجع صالح می فرستد.
اگر رسیدگی به اختلاف، ابتدا در دادگاه جریان داشته و توسط دادگاه به داوری ارجاع شده باشد، ذی نفع باید درخواست خود مبنی بر صدور اجرائیه را به همان دادگاه تقدیم نماید.
تعیین داور توسط دادگاه در موارد مذکور در قانون، به معنای رسیدگی به دعوا نمی باشد و در این مورد نیز محکوم له باید دادخواست صدور اجرائیه را به دادگاه صالح به رسیدگی به اصل دعوا تقدیم نماید.
امکان طرح دعوای متقابل در برابر دادخواست صدور اجرائیه
از آنجا که تقاضای صدور اجرائیه، دعوا به معنای واقعی کلمه محسوب نمی شود، امکان طرح دعوای متقابل منتفی است. در صورتی که محکوم علیه رای داوری مبادرت به طرح دعوای متقابل نماید، به دادخواست او به صورت جداگانه و مطابق مقررات رسیدگی خواهد شد.
پس از وصول تقاضای صدور اجرائیه، دادگاه صالح پس از بررسی شرایط صحت قرارداد داوری، قابلیت ارجاع دعوا به داوری، شرایط صحت رای داور و … اقدام به صدور اجرائیه می نماید. بنابراین در صورتی که رای داور به جهت مغایرت با نظم عمومی و قوانین آمره، عدم قابلیت رسیدگی به اختلاف توسط داور و … از اساس باطل باشد، صدور اجرائیه منتفی است و در چنین مواردی نیازی به درخواست ذی نفع یا طرح دعوای ابطال رای داوری نمی باشد.
در صورتی که طرفین در قرارداد داوری، در مورد اجرای رای نیز توافق کرده باشند، باید به آن توافقات پایبند باشند؛ در غیر اینصورت اجرای رای داور نیز تابع تشریفات اجرای حکم دادگاه خواهد بود.
اجرای رای داور در صورت وصول اعتراض
مطابق ماده 493 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی اعتراض به رأی داور مانع اجرای آن نیست، مگر آنکه دلایل اعتراض قوی باشد. در این صورت دادگاه، قرار توقف اجرای آن را تا پایان رسیدگی به اعتراض و صدور حکم قطعی صادر می‌نماید و در صورت اقتضاء، تأمین مناسب نیز از معترض اخذ خواهد شد.
بنابراین اعتراض محکوم علیه نمی تواند اجرای رای داور را متوقف نماید؛ مگر آنکه معترض، دلایلی ارائه نماید که موجب اقناع دادرس جهت صدور قرار توقف اجرای رای شود. اخذ تامین از محکوم علیه جهت صدور قرار توقف اجرا، موکول به صلاحدید دادرس می باشد.
در صورت اقامه دعوای ابطال رای داور توسط محکوم علیه، به تصریح صدر ماده 489 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، رای صادره قابلیت اجرائی ندارد و تا زمان تعیین تکلیف نهایی در خصوص دعوای ابطال رای داور، جریان اجرا متوقف خواهد ماند.
امکان بازداشت محکوم علیه در راستای اجرای رای داوری
اجرای رای داوری، در صورت رعایت شرایط قانونی، تابع مقررات اجرای احکام صادره از دادگاه ها خواهد بود، بنابراین در صورتی که رای داور مبنی بر محکومیت مالی باشد و الزام به تادیه توسط دادگاه ممکن نباشد و محکوم به از محل اموال محکوم له نیز قابل استیفا نباشد، بازداشت محکوم علیه طبق شرایط قانونی میسر خواهد بود. لازم به تذکر است اجرای حکم حبس علیه محکوم علیه منوط به معسر نبودن وی می باشد.
رعایت قوانین مربوط به مستثنیات دین در اجرای رای داور
به سبب تبعیت اجرای رای داور از مقررات اجرای آراء صادره از دادگاه ها، رعایت مقررات مربوط به مستثنیات دین در جریان اجرای رای داور نیز ضروری است؛ بنابراین اجرای رای داور از محل این اموال ممنوع است.
اموال ذیل مصادیق مستثنیات دین می باشند:
- منزل مسکونی که عرفا در شأن محکوم علیه در حالت اعسار او باشد
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.
- آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفا آذوقه ذخیره می شود.
- کتب و ابزار علمی تحقیق و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها.
- وسایل و ابزار کار کسبه ، پیشه وران ، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
- تلفن مورد نیاز مدیون.
- مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود ، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستاجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.
14 پرسش و پاسخ. ارسال پرسش و پاسخ جدید
سلام.ممنون .خیلی خوب بود.از دست
اندرکاران وبسایت به این خوبی سپاسگزارم
سلام
سپاس از همراهی شما
باسلام من با کسی دعوایی داشتم که رفت داوری اما کسی که رسیدگی کرد اون کسی نبود که من تایید کردم و راضی بودم و رای هم که الان اومده به ضرر منه در حالی که من مطمئنم حق با منه. الان طرف مقابل میخواد رای رو اجرا کنه من میتونم اعتراض کنم؟
باسلام؛ ابطال رای داور را بخواهید. تا زمان رسیدگی به این دادخواست رای داور اجرا نخواهد شد.
سلام ما یه قرارداد داوری داشتیم ک طبق همون رفتیم پیش داور و رای صادر شد الان که من رفتم اجرای احکام اجرائیه بگیرم میگن باید دادگاه دستور بده و ما نمیتونیم اینجوری اجرائیه بدیم. موضوع دعوا هم ضرر و زیان بوده
باسلام، با توجه به وجود قرارداد داوری برای صدور اجرائیه باید دادخواست بدهید.
من و بدهکارم رفتیم پیش داور و خودشون هم قبول کرده بودن که هرچی داور گفت انجام بدن تا من دیگه دادگاه نرم و شکایت نکنم ولی الان که رای داور هم به نفع من بوده میگن کاری نمیتونی بکنی چون رای داور اجرا نمیشه و دادگاهم دیگه نمیتونی بری چون قبلا رفتی پیش داور پس من چطور این طلب رو پس بگیرم؟ حکم اور هم به نفع من بوده کاملا
بر مبنای رای داور از دادگاه محل اقامت محکوم علیه تقاضای صدور اجرائیه نمایید.
باسلام من یه ملکی دارم که مالک قبلی چون قیمت ملک رفته بالا میخواد ملک رو به من تحویل نده و پول رو پس بده اما من قبول نکردم و ذفتیم پیش شخصی به عنوان داور که اصلا به حرف من گوش ندادن وو من همه مد ارکمم تکمیله ولی فقط گفتن نه فسخ شده و باید ملک رو پس بدی و پولتو بگیری الان مالک قبلی داره به حساب همون رای دارو من رو از ملک بیرون میکنه ولی من اعتراض دارم و گفتن تا اون موقع که رسیدگی بشه شاید ملک رو از من بگیرن. حالا من تا به اعتراضم رسیدگی بشه چطور مانع این اشخاص بشم؟
باسلام؛ ضمن اعتراض به رای داور، ادله خود را به دادگاه ارائه دهید و توقف اجرای رای داور را بخواهید. اگر دلایل اعتراض در نظر دادگاه قوی باشد قرار توقف اجرای رای را صادر خواهد نمود. ممکن است دادگاه برای صدور چنین قراری از شما تامین نیز بخواهد.
سلام خدمت شما من میخواستم یدونم ایا با رای داور میشه کسی رو زندان انداخت چون که نمیتونه مبلغ رای رو پرداخت کنه؟
باسلام؛ در صورتی که اعسار وی اثبات نشود بله
سلام خسته نباشید تو رای داوری که برای من صادر شده داور تعیین کرده که حکم رو فقط ظرف یک ماه میتونیم اجرا کنیم و اگه تو همین زمان اجرا نشه اعتبار نداره باید دوباره رسیدگی بشه. داور حق داره همچین کاری بکنه؟
باسلام؛ خیر اما بهتر است مدارکتان توسط وکیل مورد بررسی قرار بگیرد.