شرکت های تجاری به سبب برخورداری از شخصیت حقوقی می توانند به عنوان خواهان و یا خوانده در محاکم دادگستری طرف دعوا قرار بگیرد. مواد ۲۲ و ۲۳ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی نسبت به مرجع رسیدگی به دعاوی راجع به شرکت های تجاری تعیین تکلیف کرده است.

مرجع رسیدگی به دعوای ورشکستگی شرکت های تجاری

صدور حکم ورشکستگی یکی از جهات انحلال شرکت های تجاری است. برابر ماده ۲۲ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، رسیدگی به دعاوی راجع به ورشکستگی انواع شرکت های تجاری که مرکز اصلی آنها در ایران است، با دادگاه مرکز اصلی است.

ماده ۱۰۰۲ قانون مدنی، اقامتگاه شخص حقوقی را مرکز عملیات آنها می داند؛ در حالی که طبق ماده ۵۹۰ قانون تجارت، اقامتگاه شخص حقوقی، محل اداره آن است. بین حقوقدانان در خصوص رفع تعارض میان مواد مذکور اختلاف نظر است. برخی قانون مدنی را به عنوان آخرین اراده قانون گذار، ناسخ قانون تجارت می دانند و برخی دیگر معتقدند قانون مدنی راجع به اقامتگاه مدنی و قانون تجارت راجع به اقامتگاه اداری تعیین تکلیف کرده است.

به نظر می رسد مرکز عملیات در واقع همان مرکز اصلی امور و اداره شخص حقوقی است. بنا بر این اقامتگاه شخص حقوقی، محل اداره و مرکز مهم امور شخص حقوقی است.

مرجع رسیدگی به دعاوی راجع به اصل شرکت و دعاوی بین شرکا و شرکت

وفق ماده قانونی فوق الاشعار، کلیه دعاوی راجع به اصل شرکت، دعاوی میان شرکت و شرکا و همچنین اختلافات حاصله بین شرکا تا زمان بقای شرکت توسط دادگاه مرکز اصلی شرکت مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

مرجع رسیدگی به دعاوی اشخاص ثالث علیه شرکت تجاری

چنانچه اشخاص ثالث در زمان حیات حقوقی شرکت اقدام به طرح دعوا علیه شرکت نمایند، دادگاه مرکز اصلی شرکت به موضوع رسیدگی خواهد کرد.

مرجع رسیدگی به دعاوی ناشی از تعهدات شرکت تجاری

دعاوی ناشی از تعهدات شرکت در مقابل اشخاص خارج از شرکت، در محلی که تعهد در آنجا واقع شده یا محلی که کالا باید در آنجا‌ تسلیم گردد یا جایی که پول باید پرداخت شود اقامه می شود. اگر شرکت دارای شعب متعدد در جاهای مختلف باشد، دعاوی ناشی از تعهدات هر شعبه ‌یا اشخاص خارج باید در دادگاه محلی که شعبه طرف معامله در آن واقع است اقامه شود، مگر آنکه شعبه یادشده برچیده شده باشد که در این‌ صورت نیز‌ دعاوی در مرکز اصلی شرکت اقامه خواهد شد.

البته در دعاوی فوق الذکر، خواهان می تواند دعوای خود را در محل اصلی شرکت نیز اقامه نماید. در واقع خواهان مختار است بین دادگاه مرکز اصلی شرکت، محل وقوع تعهد، محل تسلیم کالا یا محل تادیه پول یکی را انتخاب کند.

مرجع رسیدگی به دعاوی راجع به اموال غیر منقول

هر دعوایی راجع به اموال غیر منقول که یک طرف آن شرکت تجاری باشد، باید طبق قاعده در دادگاه محل وقوع مال غیر منقول مورد رسیدگی قرار گیرد.

مرجع رسیدگی به دعاوی راجع به شعبه بانک

بانک ها فقط در قالب شرکت سهامی عام تشکیل می شوند؛ بنابراین بانک یک شرکت تجاری است که شعب مختلفی دارد اما هر یک از این شعب دارای شخصیت حقوقی مستقل نیستند.

با توجه به ذیل ماده ۲۳ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، دعوای اشخاص ثالث علیه یکی از شعب بانک می تواند در محل وقوع شعبه مطرح شود اما اگر اجرای حکم علیه شعبه محکوم علیه امکانپذیر نباشد، می توان حکم را از محل اموال شعبه دیگر همان بانک یا اموال مرکز اصلی بانک اجرا کرد.

اشتراک گذاری: