دعاوی اسناد تجاری و اصول حاکم بر آن طبق قوانین جدید

مشخصات یک سند تجارتی نسبت به سایر اسناد

1. وسیله انتقال و پرداخت وجه هستند
2. جایگزین وجه نقد می شوند زیرا معاملات تجاری در اغلب موارد بدون پرداخت وجه نقد وبراساس اعتبار موجود صورت می گیرد
3. دردعاوی مستند به اسناد تجارتی برای تقاضای صدورتامین خواسته نیازی به پرداخت خسارت احتمالی در صندوق دادگستری نیست.
4. به راحتی قابل نقل و انتقال هستند
5. رسیدگی به دعاوی ناشی از آنها به صورت اختصاری یا بدون تشریفات خاصی خارج از نوبت می باشد
6. امضا کنندگان در اسناد تجارتی همگی به صورت تضامنی مسولیت دارند.مظور از مسولیت تضامنی این است که هرگاه دارایی یکی از امضاکنندگان اسناد تجارتی برای تادیه تمام مبلغ سند صادره کافی نباشد هریک از امضاکنندگان دیگر مسول پرداخت تمام وجه مندرج در سند است.
7. وجه مندرج در اسناد تجاری به محض رویت یا به وعده پرداخت میشود.

دارنده سند تجارتی درصورت تخلف مسئولین سند(صادر کننده یا متعهد در پرداخت وجه)به کدام دادگاه باید مراجعه نماید ؟

یکی از امتیازاتی که قانون تجارت برای اسناد تجارتی پیش بینی نموه است دادن اختیار به دارنده سند تجارتی درصورت تخلف صادرکننده یا متعهد در پرداخت وجه اسناد مذکور برای اقامه نمودن دعوای خود در یکی از دادگاه های صالح به رسیدگی می باشد.

دارنده علیه مسئولین سند تجارتی می تواند در یکی از دادگاههای زیر اقامه دعوا نماید

• دادگاه محل اقامت شخصی که دعوا را علیه او اقامه می نماید(خوانده)

چنانچه خوانده درخارج از ایران مقیم باشد اما محل سکونت موقت در ایران داشته باشد دردادگاه همان محل سکونت موقت باید اقامه دعوا نماید

چنانچه محل سکونت موقت نداشته باشد واما مال غیر منقول مثل ملک،آپارتمان یا باغ داشته باشد به دادگاه حوزه ای که ملک یازمین درآنجا واقع است باید مراجه نمود چنانچه خوانده هیچ یک از موارد ذکرشده را نداشته باشد خواهان (دارنده) می تواند در دادگاه محل اقامت خود دعوا را مصرح نماید.

• دادگاه محلی که سند تجاری در آنجا صادر شده است
• دادگاه محل اجرای تعهد یا دادگاه صادر کننده گواهی عدم پرداخت(درخصوص چک)

درصورتیکه دارنده سند تجارتی قصد توقیف اموال بدهکار راداشته باشد باید درخواست صدور قرار تامین خواسته نماید که نیازی به پرداخت خسارت احتمالی ندارد.

نپرداختن خسارت احتمالی مشروط به این است که دارنده درمهلت قانونی وجه یاطلب خود را مطالبه نموده باشد یادرصورتی که در مهلت قانونی امکانپذیر نباشد گواهی عدم پرداخت (درچک)یا واخواست (درسفته و برات)دریافت نموده باشد درغیر اینصورت(خارج مهلت قانونی مطالبه وجه نموده یاگواهی عدم پرداخت نگرفته باشد)برای درخواست تامین خواسته (یعنی توقیف اموال بدهکار)باید خسارت احتمالی رابه صندوق دادگستری بپردازد.

«خسارت احتمالی مبلغی است برای جبران خسارتی که ممکنه از ادعای دارنده سندتجارتی (خواهان درخواست قرارتامین خواسته)به شخص خوانده برای مدتی که مالش توقیف می شود وارد شود.»

انواع اسناد تجارتی

از جمله اسنادی مورد استفاده در معاملات بین بازرگانان درامور تجاری می توان به چک،برات،سفته اوراق قرضه،اوراق مشارکت مدنی ،اوراق خزانه،اوراق سرمایه،ضمانت نامه های بانکی،اوراق کپن،بارنامه حمل و نقل اشاره کرد که بسته به مورد می توان آنها را به عنوان اسناد در وجه حامل یا در وجه شخص معین یا حواله کرد آنها صادرنمود.

اسنادتجاری به عنوان وثیقه در قراردادهای بانکی

مهم ترین اسنادی که به عنوان وثیقه در قراردادهای بانکی  ازمشتری اخذ میگردد چک و سفته است

طبق مواد183تا193آیین نامه اجرای مفاداسناد رسمی لازم الاجرا« چک » قابلیت صدور اجراییه در اجرای ثبت را دارد اما «سفته » بدون رسیدگی قضایی وصدور حکم از دادگاه قابلیت صدور اجراییه را ندارد.

اقدام علیه صادرکننده اسناد تجاری

درصورت تخلف وام گیرنده ازقرارداد اصلی ،بانکها به پشتوانه اسناد تجاری توثیقی می توانند از طریق اداره اجرای مفاد اسناد رسمی و دادگاههای عمومی حقوقی علیه وام گیرنده وضامنین اقدام نمایند.

• من به عنوان دارنده سند تجاری سفته قصد اقدام علیه صادرکننده را به دلیل نپرداختن مبلغ سفته دارم اما متاسفانه صادرکننده ایران نیست به کجا باید مراجعه کنم؟

دقت داشته باشید برای اقامه دعوا دردادگاه باتوجه به موضوع دعوا ی شماکه در زمره دعاوی مالی منقول است و باید در دادگاه محل اقامت خوانده (یعنی صادرکننده) مطرح نمایید اما به لحاظ اینکه خوانده خارج از ایران  است می توانید به دادگاهی که خوانده درآنجا سکونت موقت دارد مراجعه نموده دعوای خودرا اقامه نمایید.

• صادرکننده سفته که درخارج از ایران است متاسفانه در ایران محل سکونت موقتی نداره آیا راه دیگری وجود دارد؟

بله درصورت نداشتن محل سکونت موقت در ایران باید ببینید که مال غیرمنقولی همچون ملک،آپارتمان،یا باغ ومغازه به نام ایشان وجود دارد تا دعوا را در دادگاه حوزه ای که مال غیرمنقول درآنجا واقع است اقامه نمایید درغیر اینصورت شما می توانید دردادگاه محل اقامت خود علیه صادرکننده سفته اقامه دعوا نمایید.