راهنمای جامع دعاوی بانکی: آنچه باید بدانید

با توجه به تعاملات مالی گسترده و پیچیده ای که  بین بانک ها و مشتریان رخ می دهد، در برخی از موارد می تواند به بروز و اختلافاتی منجر شود. دعاوی بانکی می تواند از مسائل ساده ای مانند اشتباه در محاسبات حساب ها تا موضوعات پیچیده ای مانند قراردادهای اعتباری و تسهیلات ریالی و ارزی و ضمانت نامه های بانکی را شامل شود.

آگاهی از حقوق و تعهدات طرفین در دعاوی بانکی، برای حل و فصل سریع و موثر اختلافات ضروری می باشد. به همین دلیل در این مقاله، به بررسی انواع دعاوی بانکی، چالش های حقوقی مرتبط با آنها و راهکارهای عملی برای حل و فصل این اختلافات پرداخته ایم. تا از این طریق افراد بتوانند در مواجهه با این چالش ها، تصمیمات آگاهانه تری بگیرند.

دعاوی بانکی چیست؟

دعاوی بانکی به مجموعه ای از اختلافات حقوقی و قضایی اشاره دارد که بین بانک ها و مشتریان آنها به وجود می آید. این دعاوی ممکن است ناشی از قراردادهای مختلف بانکی، مثل قراردادهای تسهیلاتی، حساب های جاری، حساب های پس انداز، ضمانت نامه ها، کارت های اعتباری و دیگر خدمات بانکی باشد.

دعاوی بانکی پیچیده و زمان بر بوده و طرح و اقامه آن نیازمند دقت و آگاهی کامل از مقررات و شرایط حقوقی است. بنابراین با داشتن وکیل بانکی و رعایت اصول کلی و استفاده از مشاوره حقوقی بانکی مناسب، می توانید حقوق خود را به بهترین شکل ممکن حفظ کنید.

علت ازدیاد دعاوی بانکی

دعاوی بانکی یکی از دعاوی می باشد که امروزه شاهد ازدیاد طرح آن در مراجع قضایی می باشیم. از جمله علل ازدیاد دعاوی بانکی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

• پیچیدگی های قوانین و مقررات:تعدد قوانین و مقررات بانکی باعث ایجاد ابهامات و سردرگمی افراد و در نهایت طرح دعاوی بانکی گردیده است.
• قراردادهای یکطرفه بانکی: اکثر قراردادهای بانکی به صورت یک طرفه و به نفع بانک تنظیم گردیده است و همین امر موجب تضییع حقوق مشتریان و طرح دعاوی ابطال این قراردادها در مراجع قضایی می باشد.
• دریافت خسارات و جرائم دیرکرد: یکی دیگر از علل بروز دعاوی بانکی، عدم رعایت مصوبات بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار در تعیین نرخ سود و خسارت وجه التزام در قراردادها می باشد. به همین جهت یکی از شایع ترین دعاوی بانکی که در مراجع قضایی طرح می شود دعاوی راجع به نرخ سود بانکی و خسارت تاخیر در تادیه قراردادهای بانکی می باشد.
• عدم شفافیت روابط حقوقی و قراردادی بانک ها: برخی از بانک ها اطلاعات مرتبط با قراردادها و شرایط خدمات خود را در اختیار مشتری قرار نمی دهند و همین امر موجب افزایش دعاوی بانکی می شود.
• رشد نامتناسب موسسات مالی و اعتباری: یکی دیگر از علل ازدیاد دعاوی بانکی، تشکیل موسسات مالی و اعتباری بدون رعایت مقررات مربوطه می باشد.

انواع دعاوی بانکی

دعاوی بانکی، به عنوان یکی از پیچیده ‌ترین و حساس‌ترین موضوعات حقوقی، شامل طیف وسیعی از مسائل و مشکلات است که نیازمند تحلیل و بررسی دقیق می‌باشد.

این دعاوی می‌توانند شامل اختلافات مربوط به قراردادهای اعتباری، سوءتفاهم‌ های ناشی از محاسبات حساب‌ها، مسائل مرتبط با ضمانت ‌نامه‌ های بانکی، و حتی تخلفات احتمالی بانک ‌ها در ارائه خدمات به مشتریان باشند. هر یک از این دعاوی، با توجه به ماهیت و پیچیدگی خاص خود، نیازمند رویکرد های حقوقی متفاوتی است.

انواع دعاوی بانکی و مهمترین دعاوی رایج در این حوزه به شرح ذیل می باشد:

دعوای ابطال اجرائیه ثبتی

دعوای ابطال اجرائیه ثبتی یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین انواع دعاوی بانکی است که عمدتاً در زمینه اختلافات ناشی از تسهیلات بانکی و قراردادهای مرتبط با آن مطرح می‌شود.

البته در مقاله مجزایی توضیحات لازم و کافی در مورد این دعوا داده شده است که می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر به این مقاله مراجعه نمایید. اما به طور کلی باید گفت چنانچه ادعای تسهیلات گیرنده این باشد که اجرائیه صادره مخالف قانون یا مفاد قرارداد است، ابطال اجرائیه به عنوان یکی از خواسته ها مطرح می شود.

دعوای ابطال اجرائیه بانکی

بانک ها در صورت عدم پرداخت تسهیلات از سوی مشتری می توانند برای وصول مطالبات خود اقدام به درخواست صدور اجرائیه نمایند. اما در مورادی که اجرائیه یا دستور اجرا مخالف قوانین و مقررات صادر شده باشد، می توان ابطال اجرائیه بانکی را از طریق مراجع قضایی مطرح و پیگیری نمود.

دعوای ابطال شرط ضمن عقد

دعوای ابطال شرط ضمن عقد در قراردادهای بانکی یکی از مهمترین و رایج ترین دعاوی بانکی است که به ویژه در مواردی مطرح می شود که شروط درج شده در قرارداد با قوانین و مقررات موجود مغایرت داشته باشد.

این نوع دعاوی می تواند به دو دسته اصلی تقسیم شود: ابطال شرط سود بانکی بر مصوبات شورای پول و اعتبار و ابطال شرط نرخ وجه التزام تاخیر در تادیه مازاد بر مصوبات بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار.

دعوای ابطال قراردادهای بانکی و دلایل ابطال قرارداد

دعوای ابطال قرارداد بانکی از دیگر دعاوی بانکی می باشد که در صورت عدم وجود شرایط صحت عقود در این قراردادها، می توان مطرح نمود.

هر یک از قراردادهای بانکی علاوه بر شرایط اساسی صحت عقود، می بایست دارای شرایط صحت اختصاصی را نیز دارا باشند. البته باید در اینجا به این نکته اشاره نمود که متاسفانه رویه قضایی محاکم این دعوا را در شرایط بسیار نادر می پذیرند.

دعوای الزام فک رهن

دعوای الزام به فک رهن نیز در زمره مهمترین دعاوی بانکی به شمار می آید. در اکثر موارد مشاهده می شود تسهیلات گیرنده، به زعم خویش تسهیلات  را تسویه نموده اما بانک، طبق محاسباتی که انجام داده ادعا می نماید مبلغ بدهی تسهیلاتی هنوز تسویه نشده است. در چنین حالتی تنها راه چاره طرح دعوای حقوقی علیه بانک می باشد.

دعوای ابطال سند رهنی

ابطال سند رهنی نیز یکی دیگر از دعاوی بانکی می باشد که می توان گفت از مهمترین آن نیز است. چنانچه در تنظیم سند رهنی قوانین و مقررات مربوطه رعایت نشده باشد، می توان با طرح دعوای حقوقی نسبت به ابطال ان اقدام نمود. در این حالت، اجرائیه و عملیات اجرایی نیز باطل می گردد و راهن می تواند وثیقه ترهینی را فک نماید.

دعوای ابطال مزایده

ابطال مزایده ثبتی یکی دیگر از دعاوی بانکی می باشد که می تواند به تنهایی و یا به همراه دعاوی دیگر مطرح شود. در این دعوا خواهان مدعی عدم رعایت شرایط قانونی در برگزاری مزایده است. این دعوا را می توان در مراجع قضایی مطرح نمود و خواسته های دیگر نیز توامان با این خواسته مطرح می شود. مانند باطل نمودن اجرائیه و یا سند انتقال اجرایی.

دعوای ابطال سند انتقال اجرایی

در صورتی که بانک ها برای وصول مطالبات بانکی خود اقدام به صدور اجرائیه می نمایند، پس از طی شدن مراحل اجرایی و مزایده، سند انتقال اجرایی به نام برنده مزایده تنظیم می شود. حال اگر اجرائیه و یا مزایده دارای ایرادات قانونی باشد، نه تنها اجرائیه و مزایده باطل می شود بلکه می توان ابطال سند انتقال اجرایی را نیز درخواست نمود.

دعوای ابطال اقدامات جانشینی بانک

ابطال جانشینی بانک در طرح های تولیدی یکی از اختلافات رایج بین بانک ها و مشتریان می باشد. در مواردی که جانشینی بانک ها برخلاف قانون و مقررات باشد، می توان ابطال جانشینی بانک ها در طرح های تولیدی را مطرح نمود.

ابطال وکالتنامه بلاعزل ملک در رهن بانک

اقدام بانک ها نسبت به اخذ وکالتنامه بابت وثیقه های رهنی یکی از مشکلاتی است که منجر به بروز دعوا بین بانک و تسهیلات گیرنده یا ضامنین می شود. با توجه به اینکه بانک ها از گرفتن وکالتنامه در کنار اسناد رهنی منع شده اند، می توان نسبت به ابطال وکالتنامه بلاعزل ملک در رهن بانک اقدام نمود.

دعاوی راجع به ضمانت نامه های بانکی

ضمانت نامه بانکی سندی است که به عنوان تضمین تعهدات در قراردادها مورد استفاده قرار می گیرد. اما در برخی از موارد اختلافات و دعاوی از ضمانت نامه های بانکی ناشی می شود. مانند ابطال ضمانت نامه بانکی، الزام به آزادسازی ضمانت نامه بانکی، دستور موقت منع پرداخت ضمانت نامه بانکی و غیره.

دعاوی کیفری بانکی

علاوه بر دعاوی حقوقی که بسیار رایج است، در برخی از موارد اختلافات بانک ها و مشتریان منجر به طرح دعاوی کیفری می شود. از جمله می توان به جرم پولشویی، اختلاس، اخلال در نظام اقتصادی، جعل و استفاده از سند مجعول و غیره اشاره نمود.

در دپارتمان دعاوی بانکی سعی نموده ایم در خصوص هر یک از دعاوی بانکی توضیحاتی را ارائه نمائیم تا از این طریق پاسخگوی برخی از سوالات شما در زمینه دعاوی بانکی باشیم.

نحوه شکایت از بانک و دعاوی مربوط به حقوق مشتریان بانکی

نحوه شکایت از بانک به موضوع و نوع دعوا بستگی دارد و هر نوع دعوا دارای مراحل و شرایط خاصی است. با این حال برخی اصول کلی وجود دارد که در اکثر دعاوی بانکی مشترک هستند.

نکات مهم در طرح دعاوی بانکی:

نحوه طرح دعاوی بانکی به موضوع و نوع دعوا بستگی دارد و هر نوع دعوا دارای مراحل و شرایط خاصی است. با این حال برخی اصول کلی وجود دارد که در اکثر دعاوی بانکی مشترک هستند.

• ذینفع بودن: طرح دعوا باید از سوی خواهانی طرح شود که ذینفع می باشد.
• تعیین خوانده مناسب: در تمامی دعاوی بانکی، بانک تسهیلات دهنده یا بانک صادرکننده قرارداد باید به عنوان خوانده در دادخواست قید شود.
• جمع آوری مستندات: تمامی مستندات و مدارک مرتبط با دعوا باید جمع آوری و به دادگاه ارائه شود. این مدارک می تواند شامل قراردادهای بانکی، رسیدها، مکاتبات و اسناد رهنی و اجرائیه باشد.
• مشاوره حقوقی: استفاد از وکیل متخصص در زمینه دعاوی بانکی می تواند به شما کمک کند تا دعوای خود را به درستی مطرح کنید و از حقوق خود دفاع کنید.
• تنظیم دادخواست بانکی: تنظیم دادخواست بانکی باید به دقت و با توجه به شرایط و دلایل ابطال یا اعتراض تنظیم شود. در دادخواست باید مشخصات طرفین، موضوع دعوا، دلایل و مستندات ارائه شود.
• ارائه دادخواست به دادگاه صالح: دادخواست باید به دادگاه صالح ارائه شود. معمولا دادگاه های عمومی حقوقی صالح به رسیدگی به دعاوی بانکی هستند.

نحوه رسیدگی به دعاوی بانکی به شرح ذیل می باشد:

• ثبت دادخواست: دادخواست از طریق معاونت ارجاع دادگاه صالح به یکی از شعبات برای رسیدگی ارجاع می شود. پس از ارجاع باید دادخواست از طریق دفتر شعبه ثبت گردد.
• بررسی اولیه: دادگاه پس از ثبت دادخواست، آن را بررسی کرده و در صورت کامل بودن مدارک، پرونده را به جریان می اندازد.
• احضار طرفین: دادگاه طرفین را برای حضور در جلسات دادرسی احضار می کند.
• برگزرای جلسات دادرسی:  جلسات دادرسی برای بررسی ادله و مستندات طرفین برگزار می شود.
• ارجاع به کارشناسی:  اکثر پرونده های بانکی نیاز به ارجاع امر به کارشناسی وجود دارد.
• صدور حکم:  پس از ارائه نظریه کارشناسی و عدم اعتراض به آن از سوی طرفین و پس از بررسی های لازم، دادگاه حکم خود را صادر می کند.
• اجرای حکم: در صورت صدور حکم به نفع خواهان، اقدامات لازم برای اجرای حکم انجام می شود.

هزینه دعاوی بانکی

هزینه های دادرسی معمولا به عنوان یکی از مواردی که باید در نظر گرفته شود، مطرح می شود. این هزینه ها بسته به نوع و مبلغ خواسته متفاوت است.

در بیشتر دعاوی بانکی، خواسته ها مالی بوده و هزینه دادرسی بر اساس دعاوی مالی محاسبه و اخذ می گردد. با این حال، در مواردی که نمی توان مبلغ دقیق خواسته را تعیین کرد، می توان خواسته را مقوم نمود.

محاسبه هزینه دادرسی در دعاوی بانکی

• هزینه دادرسی در دعاوی بانکی که خواسته مالی مشخص می باشد، در مرحله بدوی ۵/۳ درصد مبلغ خواسته و در مرحله واخواهی و تجدیدنظرخواهی ۵/۴ درصد مبلغ خواسته می باشد.
• هزینه دادرسی دعاوی بانکی با خواسته مالی نامشخص را می توان مقوم نمود. معمولا خواسته را به مبلغ ۰۰۰/۰۰۰/۲۰۱ ریال مقوم می نمایند که در دادگاه رسیدگی شود.
• هزینه دادرسی بر اساس نوع خواسته و مبلغ آن تعیین می شود که باید قبل از ثبت نهایی دادخواست، به صورت آنلاین پرداخت شود.

نکات مهم درباره هزینه های دادرسی دعاوی بانکی

• در صورت صدور رای به نفع خواهان، هزینه دادرسی توسط بانک باید پرداخت شود.
• علاوه بر هزینه دادرسی، ممکن است هزینه های اضافی مانند هزینه های کارشناسی، هزینه های وکالت و هزینه های اجرایی نیز وجود داشته باشد.
• استفاده از مشاوره حقوقی پیش از طرح دعوا می تواند به شما کمک کند تا هزینه های دادرسی را به درستی محاسبه و مدیریت کنید.

مرجع صالح رسیدگی به دعاوی بانکی

مرجع صالح رسیدگی به دعاوی بانکی بسته به نوع و خواسته دعوا تعیین می شود. در ادامه به بررسی مرجع صالح برای انواع مختلف دعاوی بانکی می پردازیم.

1. مرجع صالح رسیدگی به دعاوی مربوط به اجرائیه، دادگاه محل وقوع دفترخانه صادرکننده اجرائیه است. برای مثال، اگر دفترخانه در شهر تهران باشد، دادگاه های عمومی حقوقی تهران صالح به رسیدگی خواهند بود.
2. مرجع صالح رسیدگی به دعاوی ناشی از قراردادهای بانکی، دادگاه محل وقوع بانک خوانده است. برای مثال، اگر بانک خوانده در اصفهان باشد، دادگاه های عمومی حقوقی اصفهان صالح به رسیدگی خواهند بود.
3. مرجع صالح رسیدگی به دعاوی ناشی از مطالبات اشخاص از بانک ها، دادگاه محل وقوع بانک خوانده می باشد.
4. مرجع صالح رسیدگی به دعاوی ناشی از چک، دادگاه محل وقوع بانک یا شعبه ای است که گواهی عدم پرداخت را صادر نموده و یا محل اقامت خوانده، صالح به رسیدگی است.

استفاده از مشاوره حقوقی وکلای متخصص می تواند به شما کمک کند تا مرجع صالح را به درستی تعیین کرده و دعوای خود را به بهترین شکل ممکن مطرح کنید.

خدمات تخصصی دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی در زمینه دعاوی بانکی

دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی به بهره گیری از وکلای مجرب و متخصص در زمینه دعاوی بانکی، خدمات متنوعی را ارائه می دهد که به شرح ذیل می باشد:

• مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه دعاوی بانکی: وکلای متخصص دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با ارائه مشاوره حقوقی دقیق و کاربردی به مراجعین، آن ها را در شناخت حقوق و تعهدات خود یاری می کنند.
• برررسی مدارک و مستندات: یکی دیگر از خدمات وکلای دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی، بررسی دقیق مدارک و مستندات مرتبط با دعاوی بانکی برای ارائه راهکارهای قانونی مناسب می باشد.
• تنظیم و ارائه دادخواست: وکلای متخصص این دفتر با توجه به مقررات قانونی و آئین دادرسی، دادخواست های مرتبط با دعاوی بانکی را تنظیم می نمایند.
• وکالت در دعاوی بانکی: وکلای بانکی دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی تجربه و دانش حقوقی لازم و کافی برای طرح انواع دعاوی بانکی را دارا می باشند.
• دفاع در مقابل دعاوی مطروحه از سوی بانک ها: وکلای دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بهره گیری از تجربه و دانش تخصصی خود، دفاع موثری در مقابل دعاوی مطروحه از سوی بانک ها ارائه می دهند.
• تنظیم لوایح دفاعی: از جمله خدمات تخصصی وکلای ما، تنظیم و ارائه لوایح دفاعی مستند و مستدل در دفاع از حقوق موکلین می باشد.
• بررسی قراردادهای بانکی: وکلای متخصص این دفتر با بررسی قراردادهای بانکی، از حقوق موکلین در مقابل شروط نا به حق و زیاده خواهی های احتمالی بانک ها دفاع می کنند.
• مشاوره در زمینه تسهیلات بانکی: ارائه مشاوره حقوقی در زمینه تسهیلات بانکی و نحوه بهره برداری از آن ها به صورت قانونی از دیگر خدمات حقوقی وکلای دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی می باشد.

با استفاده از خدمات این دفتر، مراجعین می توانند از حقوق خود در مقابل زیاده خواهی های نا به حق بانک ها دفاع کنند و به بهترین شکل ممکن از حقوق خود بهره مند شوند.