انواع ضمانت نامه بانکی

ضمانت نامه بانکی از نظر شکلی و موضوعی در نظام بانکی داخلی و بین المللی اقسام مختلفی دارد.که حسب توافق طرفین ،تنظیم و اجرا می شود.در ادامه به شرح انواع ضمانت نامه بانکی خواهیم پرداخت .

الف) انواع ضمانت نامه بانکی از نظر موضوع مورد تضمین

۱-ضمانت نامه شرکت در مناقصه

به طور معمول سازمان های دولتی و غیر دولتی برای واگذاری پروژه های عمرانی و … خود با پایین ترین قیمت به مجریان ،اقدام به برگزاری مناقصه می نمایند.و در جهت ایجاد اطمینان از برگزاری صحیح مناقصه از شرکت کنندگان در مناقصه ، ضمانت نامه بانکی شرکت در مناقصه اخذ می نمایند.

لزوم اخذ ضمانت نامه شرکت در مناقصه بدین جهت است که چنانچه شرکت کننده به تعهدات خود عمل ننماید،و از این بابت زیانی به دستگاه مناقصه گزار وارد شود،وجه ضمانت نامه بانکی توسط آن سازمان از بانک دریافت می شود.

۲-ضمانت نامه شرکت در مزایده

برخی از سازمانها و نهادهای دولتی و غیر دولتی و شرکت ها اقدام به فروش اموال منقول یا غیر منقول خود می نمایند.این سازمانها برای جلوگیری از تضییع حقوق برگزار کننده مزایده و فروش اموال به بالاترین قیمت ممکن ، مزایده برگزار می کنند.در برخی موارد این سازمانها از شرکت کنندگان در مزایده ،ضمانت نامه ای اخذ می نمایند.تا در صورتی که شرکت کننده ،در مزایده به تعهدات خود عمل ننماید ،شرکت مربوط وجه این ضمانت نامه را  مطالبه کند.

۳-ضمانت نامه حسن اجرای تعهدات

پس از انجام مناقصه و تشخیص برنده مناقصه ،ممکن است ذینفع ضمانت نامه به منظور تضمین اجرای صحیح پروژه از طرف قرارداد خود ،درخواست ارائه این نوع ضمانت نامه را بنماید.لذا این نوع ضمانت نامه تا اجرای کامل قرارداد در اختیار کارفرما می ماند تا چنانچه در هر مرحله از مراحل کار و قرارداد ،مجری طرح به تعهدات خود عمل نکرد،بتواند بابت خسارت خود وجه ضمانت نامه را از بانک مطالبه و دریافت نماید.

۴-ضمانت نامه پیش پرداخت

پس از انعقاد قرارداد بین کارفرما و پیمانکار به منظور تجهیز کارگاه یا تقویت بنیه مالی پیمانکار درصدی از مبلغ قرارداد به صورت پیش پرداخت از طرف کارفرما به پیمانکار در قبال ارائه ضمانت نامه بانکی از طرف پیمانکار به کارفرما ارائه میشود که اصطلاحا ضمانت نامه پیش پرداخت نامیده می شود.

۵-ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان

در قراردادهای پیمانکاری ،پیمانکار صورت وضعیت هزینه های انجام شده را برای کارفرما ارسال می نماید.چنانچه صورت وضعیت مورد تائید کارفرما باشد،پس از کسر درصدی از هر صورت وضعیت به عنوان کسور وجه الضمان ،بایستی الباقی وجه آن را به پیمانکار عودت دهد. چنانچه پیمانکار در فاصله تحویل موقت تا تحویل قطعی پروژه به کارفرما بخواهد کسور وجه الضمان را از کارفرما دریافت کند ،به درخواست پیمانکار، بانک  ضمانت نامه ای با عنوان ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان ارائه می دهد.

۶-ضمانت نامه گمرکی

ضمانت نامه گمرکی به منظور ترخیص کالا از گمرک کشور،و به نفع اداره گمرک بابت حقوق و عوارض کالای وارداتی به تقاضای مشتری از بانک صادر و به اداره گمرک ارائه می شود.در صورت تامین و یا عدم تامین وجه ضمانت نامه از طرف متقاضی ،بانک موظف است در سررسید ضمانت نامه ،وجه ضمانت نامه را به حساب تعیین شده از طرف گمرک واریز نماید.

۷-ضمانت نامه تعهد پرداخت

این نوع ضمانت نامه به منظور قبول پرداخت دیونی در سررسید معین از طرف بانک صادر می گردد مثل ضمانت نامه های پرداخت مالیات.

۸-ضمانت نامه متقابل

ضمانتنامه متقابل یک نوع ضمانت نامه بانکی است که در صدور قراردادهای بین المللی ،فروشنده از خریدار ، درخواست می کند.در اینجا فروشنده یک ضمانتنامه جهت حسن انجام کار  یا ضمانت نامه ای را از بانکی در کشور خودش  از خریدار تحصیل می کند.ولی بانک، ضمانت نامه را به نفع بانکی در کشور محل فروشنده یا کارفرما ،صادر می کند ، نه مستقیما به نفع فروشنده یا کارفرما . در این صورت بانک محلی، مبادرت به صدور یک ضمانت نامه متقابل می نماید و آن را به فروشنده تسلیم می کند و باید شرایط ضمانت نامه متقابل با شرایط ضمانت نامه مقدماتی یکسان باشد. کاربرد این نوع ضمانت نامه ها در قراردادهای بین المللی است.

ب)انواع ضمانت نامه بانکی از نظر نحوه صدور

۱-ضمانت نامه های عندالمطالبه مستقیم (سه طرفه)

۲-ضمانت نامه های عندالمطالبه غیر مستقیم (چهارطرفه)

درخصوص ضمانت نامه های عندالمطالبه غیر مستقیم می توان به ضمانت نامه های متقابل اشاره نمود.