دادپویان حامی

بیمه حمل و نقل

فهرست مطالب

با افزایش صادرات و واردات، حجم حمل و نقل نیز افزایش یافته است که این موضوع سبب افزایش ریسک ورود خسارت به محموله باری  می گردد، تجار و بازرگانان و یا متصدیان حمل و نقل به سبب کاهش ضرر و زیان های احتمالی اقدام به انعقاد بیمه می نمایند. در این نوشتار، بیمه حمل و نقل را مورد بررسی قرار می دهیم.

بیمه حمل و نقل
بیمه حمل و نقل

مفهوم بیمه حمل و نقل کالا

بیمه حمل و نقل کالا، بیمه ای است که در آن بیمه گر تعهد می کند در مقابل حق بیمه ای که از بیمه گذار دریافت می کند متعهد شود، چنانچه در زمان  حمل کالا از نقطه مبدا، به نقطه دیگر ((مقصد حمل کالا)) در نتیجه وقوع خطرهای موضوع بیمه، تلف یا دچار خسارت شود و یا بیمه گذار هزینه هایی در این رابطه متحمل شود، زیان وارده را جبران نماید.

شرایط صحت بیمه گذار در قرارداد حمل و نقل

در انعقاد عقد بیمه، علاوه بر اینکه طرفین قرارداد می بایست اهلیت لازم را برای انجام معامله معین و معلوم را که مشروع می باشد داشته باشند. بیمه گذار می بایست دارای نفع بیمه ای باشد، بر اساس ماده ۶ قانون بیمه ((هر کس بیمه می دهد بیمه متعلق به خود اوست مگر این که در بیمه نامه تصریح شده باشد که مربوط به دیگری است؛ لیکن ممکن است در بیمه حمل و نقل، بیمه نامه بدون ذکر اسم تنظیم شود؛ همچنین بیمه گذار می بایست تمامی اطلاعات کالا را که می تواند در تصمیم بیمه گر تاثیر بگذارد را در اختیار او قرار دهد. بنابراین لازم است بیمه گذار با حسن نیت نسبت به انعقاد قرارداد بیمه اقدام نماید.

شرایط بیمه گر

قانون گذار ایران انجام عملیات بیمه را در قالب شرکت سهامی اجازه داده است؛ بنابراین شرکت بیمه دارای شخصیت حقوقی می باشد، همچنین لازم است که شرکت بیمه توانایی ارائه تامین مالی را داشته باشد، چنانچه شرکت بیمه نتواند در زمان اجرای تعهد تامین بیمه ای را پرداخت نماید، قرارداد بیمه باطل خواهد بود.

بیمه گر موظف می باشد در زمان انعقاد قرارداد بیمه شرایط و میزان تعهدات خود را به درستی بیان نماید تا بیمه گذار اطلاعات کافی از قرارداد بیمه داشته باشد و به آسودگی خاطر نسبت به انعقاد قرارداد بیمه اقدام نماید.

تعهدات بیمه گذار

بیمه گذار موظف می باشد به محض انعقاد قرارداد حمل و نقل و با توجه به شرایط ذکر شده در قرارداد، نسبت به پرداخت حق بیمه در مواعد مشخص شده اقدام نماید. همچنین بیمه گذار موظف می باشد تا چنانچه به محموله باری خسارت وارد شود سریعا به متصدی حمل و نقل و مسئول خسارت مراجعه کرده و به صورت کتبی مطالبه خسارت نماید. پس از انجام اقداماتی که بیمه گذار موظف به انجام آن ها می باشداقدامات بعدی را پیگیری و نسبت به پرداخت خسارت اقدام نماید.

بر اساس ماده ۱۰ قانون بیمه، بیمه گذار  موظف می باشد ظرف مدت ۵ روز پس از وقوع حادثه منجر به خسارت، مراتب را به بیمه گر اطلاع دهد.

انواع بیمه های حمل و نقل کالا

بیمه های حمل و نقل کالا بر اساس نوع به ۳ دسته تقسیم می گردند که در ذیل به آنها می پردازیم:

  • بیمه حمل و نقل زمینی

حمل و نقل زمینی به علت کم هزینه بودن نسبت به سایر وسائط حمل و نقل مورد استقبال تجار و بازرگانان می باشد، تجار و بازرگانان به سبب حفظ کالاهای خود از ضرر و زیان های احتمالی اقدام به بیمه کردن کالاهای خود می نمایند. بیمه حمل و نقل کالا درخشکی تکمیل کننده بیمه حمل و نقل دریایی است که خطرات متعددی را پوشش می دهد. بیمه حمل و نقل زمینی، ضررهای ناشی از حادثه وسیله نقلیه (آتش سوزی، سرقت، تصادم ، چپ کردن) و شکستگی، زنگ زدگی و عدم تحویل کالا را پوشش می دهد.

  • بیمه حمل و نقل هوایی

حمل و نقل به وسیله هواپیما امن ترین و سریع ترین روش حمل کالا از مبداء به مقصد می باشد. شرکت های بیمه گر به همین سبب برای این نوع از حمل و نقل، تخفیفات ویژه ای را در نظر می گیرند.

  • بیمه حمل و نقل دریایی

از دیرباز حمل و نقل به وسیله کشتی دارای مخاطرات بسیاری بوده است. در گذشته بیمه حمل و نقل تنها خطرات ناشی از حملات دزدان دریایی و آتش سوزی را مورد پوشش خود قرار می داد اما امروزه بیمه حمل و نقل دریایی، آسیب های تصادفی و غیر تصادفی را مورد پوشش قرار می دهد. از جمله این خطرات می توانیم به خسارات ناشی از آتش سوزی در دریا، به دریا ریختن اضطراری کالا به منظور نجات کشتی و …. اشاره نماییم.

تقسیم بندی بیمه حمل و نقل بر اساس منطقه جغرافیایی

بیمه حمل و نقل بر اساس منطقه جغرافیایی به بیمه حمل و نقل داخلی، وارداتی، صادراتی و ترانزیت تقسیم می شود.

بیمه حمل و نقل داخلی

قانونگذار در جهت حمایت از تجار و بازرگانان اقدام به ارائه خدماتی در قانون بیمه نموده است. بر خلاف بیمه حمل و نقل صادراتی و وارداتی که تابع کلوزهای A، B و C می باشد، بیمه حمل و نقل داخلی تابع قوانین و مقررات داخلی بوده و خطرات متنوعی را پوشش می دهد. در قراردادهای بیمه داخلی، معمولا آسیب های ناشی از آتش سوزی و تصادم، تصادف واژگون شده را شامل می شود و در صورتی که بیمه گذار بخواهد خطرات بیش تری را تحت پوشش بیمه قرار دهد، نیازمند توافق با بیمه گر و پرداخت حق بیمه بیش تری می باشد.

بیمه حمل و نقل وارداتی

این نوع از بیمه برای حمایت از تجار و بازرگانانی می باشد که اقدام به واردات کالا می نمایند، مورد استفاده قرار می گیرد. این پوشش بیمه از کشوری که تاجر و بازرگانان کالا را از آنجا خریداری نموده اند تا انبار بیمه گذار می باشد. به عبارتی دیگر این نوع از بیمه شامل بیمه هایی می شود که مبداء آن کشور خارجی و مقصد آن ایران است.

بیمه حمل و نقل صادراتی

بر مبنای قرارداد بیمه حمل و نقل صادراتی، پوشش این نوع از بیمه از ایران آغاز تا کشوری که محموله باری در آن تحویل داده می شود پایان می یابد.

بیمه حمل و نقل ترانزیت

این نوع از بیمه نامه برای بیمه کردن کالاهایی مورد استفاده قرار می گیرد که از کشور خارجی حرکت کرده و به کشور خارجی دیگر می رود.

کلوزهای استاندارد بیمه نامه باربری

حالت استاندارد بیمه به ۳ دسته تقسیم می گردد.

۱ – کلوزC

۲ – کلوز B

۳ –کلوزA

۴- خسارت کلی

پوشش کلوز C

این بیمه نامه مشمول خطرات زیر می شود

آتش سوزی

انفجار

به گل نشستن کشتی یا شناور

زمين گير شدن

غرق شدن  کشتی

واژگون شدن کشتی

واژگون شدن یا از خط خارج شدن وسیله حمل زمینی

تصادف یا برخورد کشتی ، شناور یا وسیله حمل با هر جسم خارجی بغیر از آب

تخلیه کالا در بندر پناه

تفدیه زیان همگانی

به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی

هزینه زیان همگانی

هزینه نجات

مسئولیت متقابل در تصادم

هزینه ارسال کالا به مقصد

هزینه به حداقل رساندن خسارت

پوشش کلوز B

این بیمه نامه شامل موارد ذیل می شود

زلزله ، آتشفشان یا صاعقه

به دریا افتادن کالا از روی عرشه

ورود آب دریا ، دریاچه یا رودخانه به کشتی ، شناور ، انبار وسیله حمل ، کانتینر یا محل انبار

تلف شدن کلی هر بسته در کشتی یا شناور

تلف کلی مربوط به هر بسته در حین بارگیری یا تخلیه از کشتی یا شناور

پوشش کلوزA

کلوزA کامترین سطح بیمه می باشد که علاوه بر موارد ذکر شده در کلوز A و B شامل موارد ذیل می باشد :

طوفان

راهزن دریایی

آسیب عمدی یا تخریب عمدی کالای مورد بیمه یا هر قسمت از آن از سوی هر شخص متخلف

خسارت هاي ناشی از باران و آفتاب

دم کردن

خسارت هاي ناشی از عمل کارکنان کشتي

سرقت

عدم تحویل

ساييدگي و زنگ زدگي

نشت

لب پریدگی ، کج شدن ،خراشیدگی و ضربه زدگی ، لک برداشتن

شکست

خسارت ناشی از چنگک

روغن زدگی ، به گل آلوده شدن ، به رنگ و اسید آلوده شدن

خسارات ناشی از کالای مجاور ( بو گرفتن ،برخورد ،آلودگی )

کرم زدگی ، موش خوردگی ، حشره زدگی

دله دزدی

ریزش

کسری

تفاوت کلوز A با کلوزC B, در این است که کلوز A موظف به جبران هرگونه خسارراتی می باشد به استثنای خسساراتی که در بیمه نامه باربری استنثناء شده است اما در کلوزهای B,C بیمه گذار می بایست ثابت نماید که خسارات وارد شده جزء موارد مذکور قرارداد بیمه می باشد .

جبران خسارت

هدف نهایی از قرارداد بیمه فی مابین بیمه گذار و بیمه گر جبران خسارات وارد شده به بیمه گذار می باشد ، چنان چه بیمه گذار بلافاصله از وقوع خسارت، بیمه گر را از ضرر و زیان وارد شده به کالا با خبر کند اما بیمه گر به تعهد خود عمل نکند ، بیمه گذار یا شخص ثالث می تواند با مراجعه به دادگاه الزام بیمه گر را به جبران خسارت درخواست نماید .

جبران خسارت در بیمه مضاعف

گاهی تجار و بازرگانان ، اقدام به تنظیم قراردهای بیمه با شرکت های مختلف می نمایند؛. قانون بیمه ، بیمه مازاد را مجاز نمی داند و در صورت انعقاد قرارداد با شرکت های مختلف ، مجموعا معادل ارزش بیمه می بایست به بیمه گذار پرداخت گردد .

جبران خسارت در بیمه کمتر از ارزش موضوع بیمه

این موضوع زمانی رخ می دهد که تجار و بازرگانان کمتر از مبلغ واقعی ارزش کالا اقدام به بیمه محوله  می نمایند ؛ چنان چه به محموله باری خسارتی وارد گردد ، خسارت بین بیمه گر و بیمه گذار به نسبت مبلغ بیمه شده و مبلغ بیمه نشده تقسیم می گردد .

جبران خسارت در صورت انتقال موضوع بیمه

طبق ماده ۱۷ بیمه ایران ، درصورت انتقال موضوع بیمه به دیگری ناقل مسوول کلیه اقساط عقب افتاده وجه بیمه در مقابل بیمه گر خواهد بود لیکن از تاریخی که انتقال را به بیمه گر بموجب نامه سفارشی یا اظهار نامه اطلاع می دهد نسبت به اقساطی که از تاریخ اطلاع به بعد باید پرداخته شود مسوول نخواهد بود.

مرور زمان در دعوای جبران خسارت

مرور زمان دعاوی ناشی از بیمه دو سال است و ابتدای آن از تاریخ وقوع حادثه منشاء دعوی خواهد بود لکن دعاوی که قبل از اجرای این قانون در محاکم طرح شده باشد مشمول این ماده نخواهد بود.

امتیاز دهید
Picture of امینه محمودی

امینه محمودی

این مقاله توسط امینه محمودی و تیم متخصص دفتر حقوقی بین‌المللی دادپویان حامی تهیه شده است. ما با تکیه بر دانش عمیق حقوقی، تجربه گسترده و رویکردی تخصصی در حوزه حقوق بین‌الملل، تجاری و بانکی، همواره در تلاش هستیم تا اطلاعات کاربردی، مشاوره حرفه‌ای و راهکارهای مؤثر را در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم.
Picture of امینه محمودی

امینه محمودی

این مقاله توسط امینه محمودی و تیم متخصص دفتر حقوقی بین‌المللی دادپویان حامی تهیه شده است. ما با تکیه بر دانش عمیق حقوقی، تجربه گسترده و رویکردی تخصصی در حوزه حقوق بین‌الملل، تجاری و بانکی، همواره در تلاش هستیم تا اطلاعات کاربردی، مشاوره حرفه‌ای و راهکارهای مؤثر را در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم.

پر بازدید ترین مقالات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *