وکیل متخصص دعوی حمل و نقل بیان میدارند ، واژه ی حمل در لغت به معنای بردن چیزی از جایی به جای دیگر و برداشتن و بردن میباشد و واژه ی نقل در لغت به معنای جا به جا کردن میباشد ، اما در رابطه با تعریف حقوقی اصطلاح حمل و نقل قوانین سکوت اختیار کرده اند و به جای آن در قوانین داخلی و قرارداد های بین المللی منعقده بین ایران و سایر کشورها ، از متصدی حمل و نقل تعریف به عمل آمده است که در اینجا به اختصار در رابطه با هر کدام توضیح میدهیم :
۱-قانون تجارت در دو ماده به امر تصدی حمل و نقل پرداخته که عبارتند از :
بند ۲ ماده ۲ مصوب ۱۳/۱۲/۱۳۱۱ در رابطه با تصدی حمل و نقل ، علاوه بر اینکه آنرا در زمره معاملات تجارتی اصلی قرار داده بیان میدارد که ( معاملات تجارتی از قرار ذیل است :… ۲-تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب و هوا به هر نحو که باشد.) همچنین در ماده ۳۷۷ قانون تجارت ؛ در رابطه با متصدی حمل و نقل چنین بیان میدارد : متصدی حمل و نقل کسی است که در مقابل اجرت ، حمل اشیاء را بر عهده گیرد.
۲- قانون مدنی نیز در بیان امر تصدی حمل و نقل چنین اظهار کرده است که :
-در ماده ۵۱۳ قانون مدنی مصوب ۱۸/۲/۱۳۰۷ قرارداد حمل و نقل را عقدی تحت عنوان اجاره اشخاص و خدمات دانسته و بیان میدارد :
اقسام عمده اجاره اشخاص و خدمات از قرار ذیل است :
۱-اجاره خدمه و کارگران از هر قبیل
۲-اجاره متصدیان حمل و نقل اشخاص یا مال التجاره اعم از راه خشکی یا آب و هوا
۳- در رابطه با بررسی اصطلاح تصدی حمل و نقل در معاملات و قراردادهای بین المللی میتوان به بند ۱ ماده ۱ قانون موافقتنامه بین المللی جاده ای بین دولت ایران و دولت جمهوری اتریش مصوب ۱۱/۱۰/۱۳۶۷ اشاره کرد که بیان میدارد :
) متصدی حمل ونقل عبارت است از یک شخص حقیقی یا حقوقی و یا هر شرکت مقیم ایران و اتریش که بر طبق قوانینی که در کشورش لازم الاجرا است ، مجاز میباشد به حمل و نقل بین المللی مسافر و کالا در جاده ها مبادرت نماید.(
نتیجه : با جمع بندی مطالب فوق و بر طبق قوانین و مقررات در این زمینه میتوان اصطلاح حمل و نقل را چنین تعریف کرد :
(آغاز عملیات حمل و نقل از تحویل گرفتن مسافر و یا کالا در مبدأ به وسیله حمل و نقل و استقرار دادن و بارگیری در وسیله ی نقلیه و جا به جایی محموله از نقطه ای به نقطه دیگر و با تخلیه و تحویل آن در نقطه مقصد ، طبق قوانین و مقررات در مقابل اجرت پایان میپذیرد.)

همجنین می توانید مطلب مرتبط در مورد قرارداد حمل و نقل هوایی نیز مطالعه نمایید

بررسی قرارداد حمل و نقل از لحاظ حقوقی

به گفته وکیل دعاوی حمل و نقل ، در ماده ۵۱۳ قانون مدنی در بند ۲ از جمله اقسام عمده عقد اجاره اشخاص را این چنین بیان کرده است که : ( اجاره متصدیان حمل و نقل اشخاص یا مال التجاره اعم از راه خشکی یا آب و هوا.)
چنانچه مطابق با این ماده از قانون مدنی بپذیریم که اساسأ قرارداد حمل و نقل نوعی قرارداد اجاره است پس در نتیجه در زمره ی عقود معینه به حساب می آید و عقد لازم الاجراست که جزء با اقاله یا فسخ یا علت قانونی قابل انحلال نیست.
اما در ماده ۳۸۷ قانون تجارت ، این چنین بیان شده است که : (قرارداد حمل و نقل تابع مقررات وکالت خواهد بود مگر در مواردی که ذیلا استثنا میشود .) مطابق با قوانین ذکر شده و هم چنین با بررسی و تأمل بیشتری در ماده ۳۸۴ قانون تجارت که بیان میدارد: (… متصدی حمل و نقل مال التجاره را موقتأ نزد خود به طور امانت نگه داشته یا نزد ثالثی امانت گذارد …) میتوان دریافت که متصدی حمل و نقل امانت دار مسافر و کالا به حساب می آید و قرار دادن قرارداد حمل و نقل جزء مقررات وکالت از نظر مقنن به این دلیل بوده است که :
اولأ : میبایستی برای جنبه اجرت حمل و نقل ضابطه ای به دست آورد که از این لحاظ قانون مدنی در ماده ۶۷۶ چنین بیان میدارد : ( حق الوکاله وکیل تابع قرارداد بین طرفین خواهد بود. و اگر نسبت به حق الوکاله یا مقدار آن قرارداد نباشد تابع عرف و عادت است و اگر عادت مسلمی نباشد وکیل مستحق اجرت المثل است )
ثانیأ : از لحاظ جنبه روابط بین مسافر یا صاحب کالا و متصدی حمل و نقل بوده که هرکدام از طرفین چه حقوق و تکالیفی نسبت به یکدیگر با انعقاد قرارداد حمل و نقل خواهند داشت که این حقوق و تکالیف بر طبق محوریت وکالت و امانت داری مشخص خواهد شد ، همچنین با توجه به مطالب بیان شده تعیین اجرت حمل و نقل نیز به همان ترتیب مقرر در ماده ۶۷۶ قانون مدنی صورت میپذیرد و برای جلوگیری از بروز اختلافات مراجع ذیصلاح اقدام به مقرر کردن تعرفه های مشخص کرده اند. ماهیت قرارداد حمل و نقل از دو جنبه ، قرارداد حمل و نقل مسافر و قرارداد حمل و نقل کالا و رد بررسی قرار میگیرد.

همجنین می توانید مطلب مرتبط در مورد قرارداد حمل و نقل دریایی نیز مطالعه نمایید

مسئولیت متصدی حمل و نقل

با توجه به اینکه قانونگذار اصل را بر دارا بودن مسئولیت متصدی حمل و نقل قرار داده و لذا به لحاظ اهمیت خاص امور بازرگانی در موارد ذیل متصدی حمل و نقل مسئول شناخته شده است :
در صورتی که مال سپرده شده به موسسه حمل و نقل ( که به محض سپرده شدن مال به موسسه ی حمل و نقل ، متصدی حمل و نقل به منزله ی وکیل و امانت دار صاحب کالا تلقی خواهد شد و با توجه به ماده ۶۶۶ قانون مدنی که بیان میدارد : هرگاه از تقصیر وکیل خسارتی به موکل وارد گردد که عرفأ وکیل مسبب آن محسوب میشود مسئول خواهد بود و همچنین مطابق ماده ۶۱۴ قانون مدنی : امین ضامن تلف یا نقصان مالی که به او سپرده شده است نمیباشد مگر در صورت تعدی یا تفریط ) تلف یا گم شود و تلف یا گم شدن مربوط به خود جنس مال و همچنین ناشی از تقصیر ارسال کننده یا دریافت کننده یا شخص ثالثی نباشد ، متصدی حمل و نقل مسئول قیمت آن خواهد بود.
-در صورت بروز هرگونه اختلاف و یا طرح شکایت در رابطه با مسائلی همچون وارد شدن خسارت به کالا هنگام باربری یا تخلیه بار
-خیانت در امانت در رابطه با کالایی که به متصدی سپرده شده ، کلاهبرداری
-دیر رسیدن و یا نرسیدن به موقع کالا بر طبق قراردادی که منعقد شده و موجب خسارت وارده به صاحب کالا میگردد.
-وکیل دعاوی حمل و نقل میگوید : در صورتی که متصدی حمل و نقل به تعهداتی که در بارنامه ذکر شده عمل نکرده باشد و یا پرداخت نکردن اجرت حمل و نقل به متصدی حمل و نقل و یا اینکه محموله برای متصدی حمل و نقل خطرآفرین باشد و منجر به بروز صدمه گردد چه از جانب صاحب کالا و یا از جانب متصدی حمل و نقل ، داشتن یک وکیل متخصص دعاوی حمل و نقل به شما این امکان را میدهد که با بررسی موضوع مطرح شده از جانب شما در صورتی که نیاز به داوری و میانجی گری باشد مسئله را با حضور طرفین مورد بررسی قرار داده و موضوع را حل و فصل نمایند. ( لازم به ذکر است که بررسی مسائل به روش داوری این امکان را برای شما فراهم خواهد کرد که با صرف هزینه کمتر و فرصت زمانی کمتربه نتیجه برسید ) و در صورتی که نیاز به طرح دعوا علیه هر یک از طرفین قرارداد چه صاحب کالا و چه متصدی حمل و نقل باشد به شما این اطمینان را میدهد که با تخصص ویژه خود در زمینه دعاوی حمل و نقل دعوا را در مراجع صلاحیت دار قضایی اعم از رسیدگی در دادگاه بدوی یا تجدیدنظر خواهی و همینطور ورود شخص ثالثی که ذیحق باشد و اعتراضی داشته باشد به این گونه دعاوی و … مورد بررسی قرار دهد.

دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی این امکان را برای شما فراهم میسازد تا از تجربه ی ویژه ی خود در زمینه دعاوی حمل و نقل و مسائل مربوط به آن با اشراف کامل به قوانین و رویه های قضایی مربوطه ، با استفاده از مشاوره های تخصصی و قرارداد نویسی در زمینه حمل و نقل با داشتن تجربه های ویژه در خصوص قرارداد نویسی و قبول وکالت توسط وکیل های با سابقه ، به حل مسائل شما بپردازد.