پس از اجرای مرحله اول اصلاحات ارضی و در ادامه در روند اجرای مرحله دوم اصلاحات ارضی مراجع مربوطه اقدام به صدور سند اصلاحات ارضی (نسق زراعی )در اجرای اصلاحات ارضی نمودند. با وجود گذشت بیش از ۶۰ سال از اجرای اصلاحات ارضی هم چنان برخی از مواردیکه قانون گذار در راستای اجرای آن تعیین کرده بود باقی مانده است. سند اصلاحات ارضی که تعیین کننده میزان مالکیت زارعین صاحب نسق است ممکن است دارای ایرادات یا اشتباهاتی باشد که مورد اعتراض اشخاص قرار بگیرد.

نحوه ابطال سند اصلاحات ارضی

اسنادی که در راستای اجرای اصلاحات ارضی صادر شده است ممکن است از جهات مختلف قابل ابطال باشد. موارد متعددی می توانند منجر به ابطال سند اصلاحات ارضی باشند که مهم ترین آنها عبارتند از:

• اجرای مقررات اصلاحات ارضی در اراضی که جزو مستثنیات هستند

قانونگذار در مقررات مربوط به اصلاحات ارضی، مواردی را از شمول اجرای اصلاحات ارضی خارج کرده از جمله این اراضی باغ های میوه و قلمستان و باغ چای و اراضی است که به صورت مکانیزه زیر کشت قرار داشته اند می باشد. از همین رو اگر این دسته اراضی (اراضی مستثنیات) در راستای اجرای اصلاحات ارضی به زارعین واگذار شده باشد قابل اعتراض بوده و سند صادره در راستای آن قابل ابطال است.

• وجود اشتباهات ثبتی در تنظیم سند اصلاحات ارضی

در مواردی که در تنظیم سند اصلاحات ارضی اشتباهاتی وجود داشته باشد که اصلاح سند به حقوق مکتسبه سایر زارعین صاحب نسق خلل وارد می کند امکان تقاضای ابطال سند اصلاحات ارضی برای ذینفع وجود دارد و برای مثال در خصوص بحث حقابه در اصلاحات ارضی چون در برخی موارد حقابه نیز به تبع انتقال زمین به زارعین صاحب نسق منتقل می شد در صورتیکه در تعیین میزان سهم حقابه زارع اشتباهی صورت گرفته باشد و بر اساس همین اشتباه نیز سند نسق زراعی تنظیم و صادر شده باشد در مواردی که اصلاح این اشتباه موجب کم شدن حقابه سایرین گردد می توان این تقاضا را مطرح نمود.

• مرجع صالح برای تقاضای ابطال سند رسمی اصلاحات ارضی

در خصوص اینکه دعوای مربوط به ابطال سند رسمی اصلاحات اراضی در چه مرجعی قابل طرح است بین محاکم (حتی شعب دیوان) اختلاف نظر وجود دارد اما آنچه که در رویه از استقبال بیشتری برخوردار بوده و قابل دفاع تر است صلاحیت محاکم عمومی دادگستری است. چرا که ابطال سند جزو امور ترافعی بوده و امور ترافعی در صلاحیت محاکم است. ثانیاً رای وحدت رویه ۷۰۲ هیئت عمومی دیوان عالی کشور صرفاً در خصوص اشتباهات ثبتی است که به حقوق مکتسبه زارعین خللی وارد نکند.

اصلاح سند اصلاحات ارضی (سند رسمی نسق زراعی)

در مواردی که در صدور سند اصلاحات ارضی اشتباه و سهو قلم هایی صورت گرفته که به موجب رای وحدت رویه ۷۰۲، اصلاح آن در صلاحیت شورای اصلاحات ارضی است. البته اگر چه این رای به صورت مطلق صادر شده  اما هر اصلاح سندی در صلاحیت شورای اصلاحات ارضی نیست بلکه اگر اصلاح اسناد مزبور به حقوق مکتسبه اشخاص خللی وارد کند چون این امر نوعی اختلاف منافع ایجاد می کند تقاضای اصلاح سند باید از دادگاه عمومی محل وقوع ملک به عمل آید.

از جمله مواردی که شخص می تواند تقاضای اصلاح سند نسق زراعی را بنماید حالتی است که مشخصات سجلی زارع صاحب نسق در اسناد تنظیمی اشتباه قید شده باشد. همچنین در مواردی که اسناد نسق زراعی در خصوص زمینی که وجود خارجی  ندارد تنظیم شده (منظور حالتی است که سند در خصوص زمین موجود تنظیم شده اما مشخصات زمینی که وجود ندارد در سند قید شده) باشد تقاضای اصلاح مشخصات زمین در سند اصلاحات ارضی باید از طریق شورای اصلاحات ارضی صورت گیرد.

الزام به تظیم سند رسمی اصلاحات ارضی

طبق قوانین مربوط به اصلاحات ارضی اداره جهاد کشاورزی مکلف بوده پس از تنظیم فرم بند ۸ و تعیین سهم هر یک از زارعین صاحب نسق، سندی که در زبان عامیانه بُنه نامیده می شود به زارعین تحویل دهد. در برخی موارد بخصوص در شهرهای مرکزی ایران با وجود اینکه اسم زارعین در پرونده اجرایی اصلاحات ارضی ذکر شده اما همچنان سندی از سوی جهاد کشاورزی به صاحبین نسق ارائه نشده است. در این حالت زارع یا قائم مقام وی می تواند با طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی اصلاحات ارضی الزام جهاد کشاورزی را بخواهد.

به تقاضای صدور سند مالکیت به نامه زارعین صاحب نسق در صورت جمع شرایط زیر رسیدگی می شود.

الف) مالکین و زارعین قبل از صدور سند تراضی و توافق نکرده باشند.

ب) اراضی به تصرف زارعین صاحب نسق درآمده باشد.

ج) اراضی مشمول قانون اصلاحات ارضی شده باشد.

د) تاکنون اسناد رسمی مالکیت برای زارعین صادر نشده باشد.

تغییر سند اصلاحات ارضی به سند رسمی تک برگ

با توجه به گسترش شهرها و روستاها و قرار گرفتن برخی از اراضی مشمول اصلاحات، افراد برای اخذ مجوزهای تغییر کاربری ضروری در اراضی زراعی و باغ ها یا ساخت و ساز در اراضی خود نیاز دارند که اقدام به اخذ سند رسمی تک برگ نمایند. در این مواقع صاحبین نسق زراعی اگرچه به موجب سابقه ثبتی  زمین مالک رسمی شناخته نمی شوند ولیکن می توانند تقاضای صدور سند تک برگ مالکیت را از اداره ثبت اسناد و املاک نمایند. در این حالت اداره ثبت مکلف است با اخذ استعلامات لازمه نسبت به صدور سند مزبور و اخذ اسناد مربوط به اصلاحات ارضی اقدام نماید.

از آنجایی که عمده مسائل مربوط به اراضی مشمول اصلاحات ارضی از اسناد صادره، در راستای این مقررات نشأت می گیرد بهره مندی از حضور یک تیم حقوقی زبده و مجرب در کنار خود می تواند شما را در تحصیل نتیجه مطلوب و سریع موفق تر نماید. دفتر حقوقی دادپویان حامی با بهره مندی از وکلایی که سالهای متمادی در عرصه حقوق اراضی و املاک فعالیت نموده اند آماده ارائه انواع خدمات و مشاوره های حقوقی به شما عزیزان می باشد.

اشتراک گذاری: