صرف نظر از موارد داوری اجباری، حضور نزد داور و تقاضای رسیدگی به اختلاف توسط وی، معمولا با خواست و اراده طرفین و تنظیم قرارداد داوری صورت می پذیرد؛ اما در مواردی ممکن است یکی از اصحاب دعوا که به خواست خود به داوری رجوع کرده است، به دلایل مختلف از حضور در جلسه داوری امتناع نماید. در چنین شرایطی داور مجبور به رسیدگی غیابی خواهد بود.
امکان رسیدگی غیابی توسط داور
رسیدگی توسط داور، امری است استثنائی که طرفین اختلاف بر آن تراضی نموده اند؛ بنابراین تفاوت هایی بین رسیدگی داور و رسیدگی دادرس، که دارای صلاحیت عام است، وجود دارد.
یکی از این تفاوت ها اصل یک درجه ای بودن رسیدگی توسط داوری است. بر خلاف رسیدگی در دادگاه ها که اصولا دو درجه ای هستند، طرق اعتراض به رای داور محدود و مقید است و طرق اعتراض مذکور در قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی اختصاص به آراء صادره از دادگاه ها داشته و نسبت به رای داور قابلیت اجرا ندارد.
یکی از مهم ترین طرق اعتراض نسبت به آراء دادگاه ها واخواهی است. واخواهی، اعتراضی است که توسط محکوم علیه غایب در جریان رسیدگی به عمل می آید و تابع مقررات خاصی است که در قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ذکر شده است.
بنابراین در صورتی که شخص در جریان دادرسی غایب باشد، می تواند از طریق واخواهی، تقاضای رسیدگی مجدد به موضوع را مطرح نماید و از این طریق از تضییع حقوق خود جلوگیری نماید. با توجه به اینکه رسیدگی داوری تابع تشریفات رسیدگی در دادگاه ها نمی باشد، واخواهی نسبت به آراء صادره توسط داور قابل تصور نیست.
از طرف دیگر یکی از اصول اساسی دادرسی عادلانه که در رسیدگی و صدور رای داوری نیز لازم الرعایه می باشد، اصل تناظر و اعطای فرصت مناسب به هر دو طرف جهت ارائه اظهارات و دفاعیات است.
به علاوه پس از تعیین داور و قبول سمت، وی مکلف به اظهار نظر نهایی در موضوع اختلاف ظرف مهلت مقرر می باشد.
رعایت اصل تناظر ایجاب می کند که رسیدگی در غیاب یکی از طرفین انجام نشود و از طرف دیگر داور موظف به صدور رای است و رعایت منافع شخصی که در جلسه حاضر شده مستلزم ادامه رسیدگی است.
با توجه به روح قوانین حاکم بر داوری و لزوم قرارداد داوری، غیبت یکی از طرفین در جلسه رسیدگی نمی تواند موجب توقف رسیدگی شود. اگر غیبت یک طرف را موجب توقف رسیدگی بدانیم، هر یک از خواهان و خوانده که رسیدگی یا ادامه آن را به نفع خود نداند می تواند با حاضر نشدن نزد داور، صدور رای را غیر ممکن نموده و عملا قرارداد داوری را بی اثر نماید.
در نتیجه حاضر نبودن یکی از طرفین مانع رسیدگی داور نبوده و موجب غیابی تلقی شدن رای داور نیز نخواهد بود؛ چرا که در داوری اصولا رای غیابی بی معناست.
شرایط رسیدگی غیابی توسط داور
یکی از وظایف داور جهت شروع به رسیدگی، ابلاغ صحیح زمان و مکان جلسه رسیدگی به طرفین است؛ به نحوی که هر دو طرف از جزئیات جلسه رسیدگی داوری مطلع شوند.
رعایت تشریفات ابلاغ از سوی داور ضروری نبوده اما ابلاغ توسط داور باید به نحوی صورت پذیرد که آگاهی طرفین از مفاد ابلاغیه محرز باشد. قطعا یکی از بهترین شیوه های ابلاغ، ارسال اظهارنامه رسمی است.
فلذا در صورت اطمینان داور نسبت به آگاهی طرف غایب از زمان و مکان رسیدگی و وجود سایر مقدمات ضروری، از جمله احراز صلاحیت داور، رسیدگی و صدور رای در غیاب یکی از طرفین بلا مانع است.
امکان ابطال رای داور توسط طرف غایب
در صورتی که شخص غایب مدعی بی اطلاعی از زمان و مکان رسیدگی شود و اثبات نماید مراتب، توسط داور به وی ابلاغ نشده و داور نیز دلیلی مبنی بر ابلاغ ارائه ننماید، رای صادره توسط دادگاه صالح قابل ابطال است.
4 پاسخ
سلام. ما قراردادی با یکی از اشخاص داشتیم که در آن برای حل اختلاف داور تعیین شده بود به خاطر اختلافی که پیش آمد به داوری مراجعه کردیم اما کاملا به سمت طرف مقابل بود برای ما اخطار جهت حضور در جلسه رسیدگی فرستاد اما من حاضر نشدم و ایشان رای را به نفع طرف مقابل داد. آیا می توانم به جهت اینکه بدون حضور من رسیدگی کرده و رای داده ابطال رای را بخواهم؟
باسلام. خیر چنانچه اصلا اخطاری برای شما ارسال نمی شد و رای صادر می گردید می توانستید ایراد شکلی وارد نموده و ابطال رای را بخواهید اما چون داور شما را احضار نموده و شما امتناع نمودید لذا از این جهت رای صحیح می باشد.
عالی بود ولی شما باید موارد ذکر شده را به همراه منبع اسناد و مواد محکم قانونی ارائه دهید چرا که در دادگاه قاضی به این تشریفات بدون منبع خاصی توجه نمیکند و بنده دقیقا عین پرونده فوق را دارم که قاضی بدلیل عدم حضور خوانده رای را ابطال نموده با حالی که خوانده به جلسه داوری دعوت شده و حضور پیدا نکرده و علی رغم عدم حضور لایحه دفاعیه تقدیم نموده اگر قاضی طبق نوشتار شما رای میداد قطعا رای داوری تائید میشد نه ابطال
سلام خواهش میکنم .با توجه به حجم بالای سوالات مردم طبیعتا امکانش فراهم نیست برای تک تک سوالات شما دوستان لایحه جامع و کامل نوشته بشود و بدیها ما برای پاسخگویی به سوالات شما ريالي از جایی دریافت نمی کنیم و شهروند محترم اگر پرونده حقوقی اش برایش اهمیت داشته باشد حتما میبایست از متخصص امر استفاده نماید.