نقل و انتقال سهام شرکت ها یکی از موضوعات اساسی برای تمامی شرکت های تجاری اعم از شرکت سهامی، بامسئولیت محدود، تضامنی و غیره می باشد. چه زمانی که سهامدار قصد خروج از شرکت را داشته باشد، چه به عنوان یک سرمایه گذار جدید قصد ورود به شرکت را داشته باشید، نیازمند آگاهی دقیق از مراحل قانونی نقل و انتقال سهام و قوانین و مقررات حاکم بر آن امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. عدم رعایت این ضوابط می تواند منجر به بروز اختلافات پیچیده گردد.
در این مقاله با ارائه راهنمایی کامل و کاربردی نقل و انتقال سهام در انواع شرکت ها، سعی نموده ایم شما را با شرایط قانونی واگذاری سهام و مدارک مورد نیاز برای انتقال سهام و جنبه های مهم این فرآیند آسنا نمائیم تا بتوانید با اطمینان کامل اقدام به نقل و انتقال سهم قانونی خود نمائید.
مشاوره تخصصی (آنلاین، تلفنی، حضوری) را هم اکنون دریافت کنید.
تفاوت سهام با سهم الشرکه چیست؟
سهام جمع سهم است و به معنای قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحبان آن در شرکت سهامی است. کلمه سهام مخصوص شرکت های سهامی و تعاونی است و در سایر شرکت ها از عبارت سهم الشرکه استفاده می شود. از همین رو اعضاء این شرکت ها را سهامدار می نامند. نظر به تفاوت های موجود میان انواع شرکت های تجاری، خصوصا تفاوت میان حدود مسئولیت سهامداران یا شرکای شرکت های تجاری نسبت به بدهی شرکت، شیوه نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه در این شرکت ها از ضوابط خاصی پیروی می کند.
نحوه نقل و انتقال سهام در شرکت سهامی خاص و عام
سهام شرکت های سهامی ممکن است به صورت با نام یا بی نام باشد. سهام با نام سهامی است که نام دارنده آن روی برگه سهام درج می شود و تمامی نقل و انتقالات مربوط به آن نیز در دفتر ثبت سهام شرکت درج خواهد شد. هرگونه نقل و انتقال سهام با نام بدون ثبت در دفتر ثبت سهام شرکت از نظر شرکت و اشخاص ثالث باطل و بلااثر است. سهام بی نام سهامی است که نام سهامدار روی آن قید نشده و متعلق به شخصی محسوب می شود که برگه سهام بی نام را در اختیار داشته باشد. نقل و انتقال سهام بی نام مستلزم رعایت هیچ گونه تشریفاتی نمی باشد و به صرف قبض و اقباض صورت می پذیرد.
لازم به ذکر است اساسنامه شرکت سهامی خاص می تواند نقل و انتقال سهام را موکول به رضایت مدیران یا مجامع عمومی بداند اما اعمال هرگونه محدودیت راجع به انتقال سهام در شرکت سهامی عام ممنوع است و انتقال سهام در شرکت های سهامی عام همیشه آزاد و بی قید و شرط است.
انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود
انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود به عمل نخواهد آمد، مگر به موجب سند رسمی. بنابراین انتقال سهم الشرکه با سند عادی واجد اثر شناخته می شود. در خصوص لزوم تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه فرقی ندارد منتقل الیه از شرکای شرکت باشد یا شخص ثالث؛ در هر صورت انتقال باید به موجب سند رسمی باشد.
همچنین برای انتقال سهم الشرکه شرکت با مسئولیت محدود، رضایت عده ای از شرکا که دارای حداقل سه چهارم سرمایه بوده و حائز اکثریت عددی نیز باشند، ضروری است. تمامی شرایط فوق الذکر راجع به انتقال ارادی سهم الشرکه است و بدیهی است در صورت فوت هر یک از شرکا، سهم الشرکه شریک متوفی قهرا به وراث حین الفوت او منتقل خواهد شد و نیازی به تصویب شرکا یا تنظیم سند رسمی نمی باشد.
مطالعه بیشتر: توقیف سهام شرکت
انتقال سهم الشرکه در شرکت تضامنی
با توجه به وجود مسئولیت تضامنی میان شرکای شرکت تضامنی و اهمیت شخصیت شریک در این شرکت، هیچ یک از شرکا نمی تواند سهم خود را به دیگری منتقل کند؛ مگر با رضایت تمام شرکا. رضایت کلیه شرکا حتی در صورتی که منتقل الیه یکی از شرکای شرکت باشد نیز الزامی است.
انتقال سهم الشرکه در شرکت نسبی
اغلب مقررات راجع به شرکت تضامنی، نسبت به شرکت نسبی هم لازم الرعایه می باشد. بنابراین انتقال سهم الشرکه در شرکت نسبی نیز موکول به رضایت تمام شرکا است. خواه منتقل الیه از میان شرکا باشد خواه خارج از شرکا.
انتقال سهم الشرکه در شرکت مختلط غیر سهامی
شرکای ضامن برای نقل و انتقال سهم الشرکه خود نیازمند رضایت تمامی شرکا هستند، چه منتقل الیه داخل در شرکای شرکت باشد یا خارج از آن. هرگونه نقل و انتقال بدون رعایت این شرط باطل و بلااثر است. شرکای با مسئولیت محدود تنها در صورتی که بخواهند سهم الشرکه خود را به شخصی خارج از شرکای شرکت واگذار نمایند، نیازمند رضایت کلیه شرکا هستند. انتقال سهم الشرکه شریک با مسئولیت محدود بدون تصویب شرکا مضر به اعتبار انتقال نخواهد بود و چنین انتقالی باطل محسوب نمی شود اما منتقل الیه حق دخالت در امور شرکت، نظارت و صورت برداری از حساب های شرکت را نخواهد داشت.
انتقال سهام و سهم الشرکه در شرکت مختلط سهامی
شرکای سهامی که در شرکت مختلط سهامی عضویت دارند، می توانند بدون محدودیت سهام خود را به دیگری انتقال دهند اما انتقال سهم شرکای ضامن نیازمند رضایت همه شرکا اعم از شرکای ضامن و شرکای سهامی است.
نقل و انتقال سهام شرکت تعاونی
انتقال سهام در شرکت های تعاونی با محدودیتی مواجه نیست اما منتقل الیه باید واجد ویژگی های لازم جهت عضویت در شرکت تعاونی باشد. این شرایط که در ماده ۹ قانون بخش تعاون آمده عبارتند از :
- تابعیت جمهوری اسلامی ایران
- عدم ممنوعیت قانونی و حجر و ورشکستگی به تقصیر
- عدم سابقه ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری
- درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی
- عدم عضویت در تعاونی مشابه.
ابطال انتقال سهام و سهم الشرکه شرکت های تجاری
در صورت عدم رعایت شرایط مذکور در فوق راجع به نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه در شرکت های تجاری، اشخاص ذی نفع می توانند ابطال این انتقال را از دادگاه بخواهند. دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده صلاحیت رسیدگی به این دعوا را دارد.
در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر یا مشاوره حقوقی در خصوص نقل و انتقال سهام شرکت ها، می‌توانید با متخصصان حقوقی در امور ثبت شرکت ها مشورت نمایید.
برای ثبت درخواست مشاوره حقوقی با وکیل شرکتی متخصص، فرم زیر را تکمیل نمایید. وکلای متخصص دادپویان حامی بعد از دریافت اطلاعات در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.
موارد طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه
تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه از وظایفی است که قانون بر عهده شریک با مسئولیت محدود گذاشته اما اگر به هر دلیلی پس از انتقال سهم الشرکه، شریک حاضر به تنظیم سند رسمی انتقال نشود، خریدار می تواند الزام وی به تنظیم سند را از دادگاه بخواهد.
خواهان در این دعوا باید انتقال سهم الشرکه از سوی شریک به خود را به نحو قانونی اثبات نماید و دادگاه پس از احراز انتقال، حکم به الزام فروشنده به تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه خواهد داد.
انتقال سهم الشرکه با تنظیم سند رسمی در شرکت با مسئولیت محدود
در ماده ۱۰۳ قانون تجارت آمده است که انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود به عمل نخواهد آمد؛ مگر به موجب سند رسمی. بنا بر ماده قانونی اخیر الذکر، شرکای شرکت با مسئولیت محدود مکلفند در زمان انتقال سهم الشرکه خود به دیگری، سند رسمی انتقال را تنظیم نمایند. در این خصوص فرقی ندارد که منتقل الیه داخل در شرکای شرکت باشد یا خارج از آن.
در سایر شرکت های تجاری نیز، در برخی موارد محدودیت هایی برای انتقال سهام و سهم الشرکه در نظر گرفته شده و یا ممکن است توسط اعضا در اساسنامه پیش بینی شود. از جمله این محدودیت ها می توان به لزوم رضایت همه شرکا جهت انتقال سهم الشرکه شریک ضامن در شرکت نسبی، شرکت تضامنی، شرکت مختلط سهامی و شرکت مختلط غیر سهامی اشاره کرد.
نقل و انتقال سهام با نام شرکت های سهامی نیز باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد اما در هیچ یکی از انواع شرکت های تجاری، به جز شرکت با مسئولیت محدود، انتقال سهام یا سهم الشرکه موکول به تنظیم سند رسمی نشده است. همچنین شریک با مسئولیت محدود برای انتقال سهم خود نیازمند تصویب عده ای از شرکا می باشد که حداقل دارای سه چهارم سرمایه بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند.
مرجع صالح جهت رسیدگی به دعوای الزام به تنظیم سند رسمی انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود
رسیدگی به این دعوا در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده قرار دارد.
همانگونه که گفته شد، نقل و انتقال سهام در انواع شرکت ها، فرآیندی است که نیازمند دقت، آگاهی کامل از مقررات قانونی حاکم بر شرکت ها و رعایت تشریفات ثبتی مربوطه میباشد. هرگونه اشتباه یا سهل انگاری در این مسیر می‌تواند منجر به بروز اختلافات حقوقی پیچیده، عدم شناسایی مالکیت جدید توسط مراجع قانونی و ثالث، و در نهایت، تضییع حقوق سهامداران یا شرکا گردد. پیچیدگی های موجود در انتقال سهام و لزوم بررسی دقیق اساسنامه شرکت پیش از هرگونه اقدام، بر ضرورت بهره مندی از دانش تخصصی تأکید دارد.
دفتر حقوقی دادپویان حامی با تیمی از وکلای مجرب و متخصص در حوزه دعاوی شرکت ها، ثبت شرکت ها و تغییرات، و به ویژه نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه، آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی به شما عزیزان است. برای اطمینان از صحت فرآیند انتقال سهام شرکت خود، جلوگیری از هرگونه چالش حقوقی در آینده و حفظ منافع قانونی تان، با ما در دفتر حقوقی دادپویان حامی تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول
سلام با تشکر از مطالب مفید سایت .لطفا راهنمایی فرمایید در زمان انحلال سهم الشرکه (شرکا)تا قبل از اعلام ختم تصفیه قابل نقل انتقال به همدیگر وخارج شدن از شرکت میباشد.با تشکر
سلام. در صورت انحلال شرکت تجاری امکان نقل و انتقال وجود ندارد.