ابطال معامله به دلیل حجر
محجورین که شامل صغار، سفها و مجانین می باشند، اشخاص ممنوع المعامله ای هستند که اعمال حقوقی ایشان حسب مورد صحیح، غیر نافذ یا باطل است. اصل صحت معاملات اقتضا دارد اثبات بطلان معامله بر عهده مدعی بطلان باشد؛ به همین جهت شخصی که مدعی است یکی از متعاقدین به موجب یکی از اسباب حجر، ممنوع از انجام معامله بوده باید ابطال معامله به دلیل حجر را از مرجع صالح تقاضا نماید.
ابطال معامله به دلیل حجر
موارد ابطال معامله به دلیل حجر
معاملات صغار ممیز و سفها که صرفا نافع بوده و متضمن ضرر و زیانی برای محجور نباشد مطلقا صحیح است؛ سایر معاملات این دو گروه با تایید و تنفیذ ولی یا قیم معتبر بوده و در صورت رد معامله از جانب ولی یا قیم، باطل محسوب می شود.
اعمال حقوقی مجانین و صغار غیر ممیز مطلقا باطل بوده و حتی با تایید ولی یا قیم نیز اعتبار نخواهد یافت. بنابراین اشخاص ذی نفع در موارد فوق می توانند تایید بطلان معاملات محجورین را از دادگاه صالح تقاضا نمایند.
حجر ورشکسته
یکی از آثار حکم ورشکستگی بر تاجر ورشکسته، ممنوعیت او از مداخله در اموال خود می باشد؛ فلذا ورشکسته پس از صدور حکم ورشکستگی ممنوع المعامله محسوب می شود.
معاملاتی که تاجر پیش از صدور حکم و پیش از توقف منعقد کرده تابع اصل صحت بوده و اصولا معتبر است؛ مگر آن که برای دادگاه محرز شود معامله به نحو صوری بوده که در این صورت ابطال معامله صوری مستند به فقدان قصد، به عنوان یکی از شرایط اساسی صحت معامله بوده، نه حکم ورشکستگی.
انعقاد معامله به قصد فرار از دین یا با هدف ایراد ضرر به طلبکاران، توسط تاجر ورشکسته در دوران پیش از توقف، در صورتی که متضمن ضرری بیش از یک چهارم قیمت زمان انجام معامله باشد، ظرف دو سال قابل فسخ در مرجع صالح خواهد بود. طرف دیگر چنین معاملاتی می تواند با پرداخت ما به التفاوت قیمت تا پیش از صدور حکم، از فسخ معامله جلوگیری نماید.
صلح محاباتی، هبه و به طور کلی هر انتقال بلاعوض و هرگونه معامله ای که مالی از اموال تاجر را به ضرر طلبکاران مقید نماید، در دوران پس از توقف و پیش از صدور حکم ورشکستگی محکوم به بطلان است.
هر چند نوع و منشا حجر ورشکسته با سایر محجورین (صغار – سفها – مجانین) متفاوت است، اما اقامه دعوای تایید بطلان معاملات تاجر ورشکسته نیز مانند معاملات سایر محجورین میسر است.
شرایط طرح دعوای ابطال معامله به دلیل حجر
حجر طرف معامله باید نزد دادگاه محرز باشد، بنابراین در مواردی که محجور دانستن اشخاص مستلزم صدور حکم از دادگاه صالح باشد، ارائه حکم حجر برایابطال معامله به دلیل حجر ضروری است. در صورتی که هنوز چنین حکمی صادر نشده باشد، مراجعه به دادگاه جهت اخذ حکم اعلام حجر مقدم بر اقامه دعوای تایید بطلان است.
از جمله مواردی که محجور شناخته شدن شخص نیازمند صدور حکم است، می توان به اشخاص سفیه و ورشکسته اشاره کرد. تعیین تاریخ آغاز حجر در حکم دادگاه الزامی است.
ذی نفع دعوای ابطال معامله به دلیل حجر
طرف معامله با محجور، ولی، قیم یا دادستان می توانند نسبت به اقامه دعوای ابطال معامله به دلیل حجر اقدام نمایند و در خصوص معاملات باطل شخص ورشکسته، هر یک از طلبکاران و مدیر تصفیه اختیار طرح چنین دعوایی را دارد.
مرجع صالح به رسیدگی به دعوای ابطال معامله به دلیل حجر
چنانچه موضوع معامله، ملک بوده، دادگاه محل وقوع ملک صالح به رسیدگی است؛ در غیر این صورت دادگاه محل اقامت خوانده صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارد. تایید بطلان معاملات تاجر ورشکسته در صلاحیت دادگاهی قرار دارد که حکم ورشکستگی را صادر نموده است.
نحوه اجرای رای ابطال معامله به دلیل حجر
حکم تایید بطلان معاملات محجورین و تاجر ورشکسته جنبه اعلامی داشته و نیازمند صدور اجرائیه نیست.
دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بیش از یک دهه سابقه و با بهره گیری از وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه خدمات تخصصی حقوقی و مشاوره در امور و دعاوی ملکی می باشد.
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
6 نظر
سلام. پدر بنده دچار آلزایمر هسن که مدارک پزشکی ایشان هم موجود می باشد یکی از برادرانم از این موضوع سوء استفاده کرده و ایشان را به دفترخانه برده و ملک ایشان را به نام خود منتقل نموده ما تازه متوجه شدیم می خواستم ببینم آیا می شود این معامله را باطل کرد؟
باسلام. شما ابتدا باید حکم حجر پدرتان را بگیرید سپس از طریق مراجع قضایی اقدام به طرح دعوای ابطال معامله به دلیل حجر نمائید.
سلام. بنده ملکی را از شخصی خریداری کردم اما پس از دو ماه فرزندان ایشان با بنده تماس گرفته و ادعا می کنند پدرشان چند ماه پیش سکته مغزی کرده و حواس درستی نداشته و می گویند معامله باطل است. می خواستم ببینم آیا می توانند معامله را باطل کنند؟
باسلام. خیر برای این ادعا می بایست ابتدا حکم حجر ایشان را بگیرند و چنانچه مشخص شود در زمان معامله محجور بوده می توانند از طریق دادگاه برای ابطال معامله اقدام نمایند.
سلام. بنده ملکی را از شخصی خریداری کردم و بعد از معامله چون سند را به نام من منتقل نمی کرد دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی دادم، بعد از اینکه استعلام گرفته شد مشخص گردید که ایشان ممنوع المعامله بوده الان می خواستم ببینم وضعیت پرونده من چگونه می شود؟
باسلام. طبق ماده ۳۶۵ قانون مدنی بیع فاسد اثری در تملک نداردو به احتمال خیلی زیاد دعوای شما رد می گردد. شما باید علیه ایشان دعوای تائید بطلان معامله را به جهت محجور بودن مطرح نمائید.