جوینت ونچر یک تکنیک حقوقی برای “مشارکت در امر تجاری” به منظور دستیابی به اهداف خاص طرفین آن می باشد. این همکاری مشترک به دو نوع عمده جوینت ونچر در قالب شرکت و جوینت ونچر قراردادی تقسیم می گردد.نوشته حاضر در تفاوت های جوینت ونچر با شرکت های تجاری و مدنی، ابتدا در پی بررسی و تفاوت جوینت ونچر در قالب شرکت با شرکت های تجاری مذکور در قانون تجارت می باشد و النهایه به این نتیجه خواهیم رسید که جوینت ونچر درقالب شرکت با شرکت سهامی خاص تناسب بیشتری دارد.و در انتها نیز به بررسی ماهیت حقوقی جوینت ونچر قراردادی و تفاوت جوینت ونچر با شرکت های مدنی خواهیم پرداخت.

تفاوت جوینت ونچر با شرکت های تجاری

در پاسخ به اینکه جوینت ونچر از نوع مشارکت شرکتی با کدام یک از انواع شرکت های هفت گانه قانون تجارت قابلیت انطباق دارد، موارد ذیل حائز اهمیت است :

• عدم محدودیت موضوعی در فعالیت جوینت ونچر

درقانون تجارت ایران (به جز شرکت های سهامی و شرکت های تعاونی) سایر شرکت های تجاری حتما می بایست موضوع آن امور تجاری باشد. (یعنی اعمال تجاری مذکور در ماده ۲ قانون تجارت را باید انجام دهند.) در حالی که هرچند موضوع فعالیت جوینت ونچر عمدتاً جنبه تجاری دارند اما از ویژگی های جوینت ونچر آن است که محدودیت موضوعی ندارد و ممکن است حیطه فعالیت آن امور تجاری یا غیرتجاری یا تلفیقی از آن ها باشد.

• تفاوت جوینت ونچر مشارکتی با شرکت های تضامنی و نسبی و با مسئولیت محدود

در شرکت تضامنی، شرکت نسبی و شرکت با مسئولیت محدود حتماً باید موضوع فعالیت آنها امور تجاری باشد. ضمن اینکه در شرکت تضامنی شرکا دارای مسئولیت تضامنی می باشند. یعنی علاوه بر دارایی شرکت، از اموال و دارایی های شخصی خود هم در برابر دیون شرکت مسئولیت دارند. لذا قالب این شرکت ها ، مطلوب مشارکت شرکتی جوینت ونچر نمی باشد.

• تفاوت جوینت ونچر با شرکت سهامی عام

با توجه به اینکه سهام شرکت سهامی عام از طریق پذیره نویسی و مراجعه به عموم مردم تأمین می شود ، درحالیکه درمورد تشکیل جوینت ونچر این شیوه معمول نیست، نمی توان از قالب شرکت سهامی عام برای جوینت ونچر استفاده نمود و می بایست متوسل به شرکت های دیگری شد.

• جوینت ونچر و شرکت سهامی خاص

مطابق با ماده ۲ لایحه اصلاح قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷، شرکت های سهامی از جمله شرکت های سهامی خاص ولو آنکه موضوع فعالیت آنها امور بازرگانی نباشد ، تجاری محسوب می شوند. لذا می توان جوینت ونچر در قالب شرکت را با توجه به اینکه محدودیت موضوعی ندارد، در قالب شرکت سهامی خاص قرار داد.

همچنین با توجه به ۱) اهمیت و ماهیت فعالیت شرکت های سهامی و ۲) برخوردار بودن این شرکت ها از مقررات تفصیلی و جامع با ساختار و جایگاه جوینت ونچر تناسب بیشتری دارند.

النهایه می توان گفت درحقوق ایران جوینت ونچرها عمدتاً “در قالب شرکت های سهامی خاص” تشکیل شده یا می شوند.

لذا؛ تا زمانیکه مقررات ویژه ای در حقوق داخلی ایران برای فعالیت مشارکت شرکتی جوینت ونچر تعریف نشده است ، می توان از قالب شرکت های سهامی خاص استفاده نمود.

– مشکلات جوینت ونچر شرکتی

لازم به ذکر است علیرغم محاسنی که در جوینت ونچر شرکتی وجود دارد ، گاهی مشکلاتی هم در این نوع سرمایه گذاری بروز می کند. از جمله ارزیابی سرمایه های غیرنقدی شرکا، مبادی کنترل و مدیریت شرکت و نوع روابط شرکا با یکدیگر. پس از توافق هم همواره این خطر وجود دارد که توافق پا برجا نماند به خصوص اگر مشکلی در مدیریت شرکت پیش آید.

ماهیت حقوقی جوینت ونچر قراردادی

• تفاوت جوینت ونچر قراردادی با شرکت های مدنی

قالب حقوقی مشارکت مدنی (یا شرکت عقدی) از جمله قرارداد مضاربه ، مزارعه، مساقات، با ساختار و ماهیت جوینت ونچر به دلایل ذیل سازگاری یا تناسب ندارد.

-تفاوت در آورده ی جوینت ونچر قراردادی با آورده ی عقود مشارکت مدنی.

درتشکیل جوینت ونچر قراردادی با ارزش ترین مصادیق دارایی های نوین (مالکیت های فکری) از جمله مالکیت های صنعتی ، اسرار صنعتی و تجاری ، حق اختراع و….. به عنوان آورده ی یک یا بعض از شرکا قرار می گیرد؛ درحالیکه در شرکت مدنی آورده شرکا به صورت مال در مفهوم سنتی و شایع آن (یعنی مال منقول و غیرمنقول و وجه نقد) می باشد و از طرف دیگر در شرکت اختیاری ممکن است شراکت به صورت مزج اختیاری یا قبول مال مشاع (مطابق با ماده ۵۷۳ قانون مدنی) محقق گردد درحالیکه این مفهوم درخصوص دارایی های فکری به سختی قابل پذیرش است.

هم چنین موضوع شرکت مدنی باید حق مالکیت باشد، در حالیکه ممکن است سرمایه گذاری خارجی صرفاً ارائه دهنده خدمات باشد.

– تفاوت در قابلیت رجوع از اذن در جوینت ونچر با عقود مشارکتی مدنی

درعقود مشارکت مدنی از جمله عقود مضاربه، مزارعه، مساقات شرکا همه وقت می توانند مطابق با مواد مقرر در قانون مدنی از اذن خود رجوع کنند درحالیکه پذیرش این قاعده در مورد جوینت ونچر دور از ذهن می باشد.

– تفاوت در شخصیت شرکا در جوینت ونچر با عقود مشارکتی مدنی

در شرکت مدنی شخصیت شرکا تعیین کننده است چرا که مال مشترک در دست شرکا یا شریک مأذون مطابق با قانون امانت            می باشد. درحالیکه جوینت ونچر چنین ویژگی هایی نداشته و این ویژگی ها با اقتضای فعالیت های سنگین و پیچیده و گسترده در یک سرمایه گذاری مشترک قراردادی از نوع جوینت ونچر هماهنگی و تناسب ندارد.

– تفاوت در لازم و جایز بودن جوینت ونچر و عقود مشارکت مدنی

عقود مشارکت مدنی ، عقودی جایز هستند یعنی با موت یا جنون یا سفه یکی از طرفین منفسخ می شوند. درحالیکه قرارداد جوینت ونچر ، در پناه اصل لزوم قرار داشته و لازم بودن از ویژگی های اساسی آن است.

• اعمال اصل آزادی قراردادی در جوینت ونچر قراردادی

با توجه به اینکه تشکیل و ادامه فعالیت یک جوینت ونچر قراردادی در قالب مشارکت مدنی بنا بر دلایل پیش گفته در بند اخیر، منطقی به نظر نمی رسد، جوینت ونچر از نوع مشارکت قراردادی را می بایست در “قالب اصل آزادی قراردادی” توجیه نمود. درواقع این جونیت ونچر مصداقی از عقود و قراردادهای نامعین که مشمول ماده ۱۰ قانون مدنی هستند ، قراردارد.  به این علت که تنها ضابطه مقرر برای انعقاد قراردادهای آزاد و بی نام ، عدم مخالفت با اخلاق حسنه و نظم عمومی می باشد.

لذا؛ مفاد بند ب ماده ۳ قانون حمایت از سرمایه گذاری خارجی مصوب ۱۳۸۱ ، که مشارکت مدنی را به عنوان یکی از شیوه های سرمایه گذاری معرفی نموده است، با اقتضائات فعالیت های گسترده و عظیم تجاری مانند سرمایه گذاری خارجی و نوع و آثار و روابط حقوقی مطرح در حوزه ی جوینت ونچر هماهنگی و سنخیت ندارد.

• لازم به ذکر است که هرچند جوینت ونچر در نهایت تابعی از ماده ۱۰ قانون مدنی می باشد، ولیکن مطابق با قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی ، در بعد بین المللی جوینت ونچر نهادی است که قواعد بنیادین آن تابع عرف های تجاری بین المللی است و قالب و ساختار اساسی آن به عنوان یک قرارداد مستقل و “یک قرارداد معین در عرصه تجارت بین الملل” تثبیت شده است.

دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با سوابق درخشان در حوزه دعاوی و تنظیم قرارداد های داخلی و بین المللی آماده ارائه مشاوره و تنظیم انواع قراردادها و قبول وکالت تخصصی در زمینه انواع قراردادها می باشد.

اشتراک گذاری: