شناخت فناوری اهمیت بسزایی در فرآیند انتقال فناوری دارد. چرا که ریشه بسیاری از تحولات در جوامع را باید در حوزه فناوری جستجو کرد. به عبارتی اگرچه فناوری های نو واجد ویژگی های مخربی از جمله تشدید حس زیاده طلبی و آرامش زدایی هستند، ولیکن قدرتی بی بدیل به انسان می بخشند و اگر استخدام انواع فناوری به نحوی نظام یافته و خردمندانه باشد ، قادر خواهد بود بشر را در گذر از تنگناها حمایت و یاری نماید. در ادامه به بررسی تفصیلی انواع فناوری و بررسی آنها از جنبه های مختلف خواهیم پرداخت :

تقسیم انواع فناوری بر اساس روز آمدی

مطابق با این تقسیم فناوری به دو دسته فناوری های نوین و فناوری های متروک تقسیم می گردد.

• فناوری های نوین
  

در فناوری های نوین موضوع انتقال در مطابقت با استاندارد های بین المللی از فناوری های جدیدی قلمداد می شود که به تازگی وارد عرصه تکنولوژیک شده اند.

• فناوری های متروک
  

 در مقابل فناوری های نوین، فناوری های متروک  قرار دارند و فناوری هایی هستند که در کشور عمر تجاری آنها به سر آمده و متروک شده اند.

• فناوری های نوظهور 

 در کنار فناوری های نوین، فناوری های نوظهور جای دارند که در واقع فناوری های بدیعی هستند که به تازگی مرحله تحقیق و توسعه را پشت سر گذاشته اند و قابلیت فنی و ارزش تجاری آنها هنوز مبهم بوده و مشخص نمی باشد.

 لازم به ذکر است که استفاده از فناوری ها نوظهور به علت عدم محک جدی ریسک بهره برداری از آنها برای کشورهای                 درحال توسعه که نیازمند فناوری هستند ، مناسب به نظر نمی رسد. از طرفی هم صاحبان فناوری غالباً حاضر نیستند تا دستاوردهای پیشرفته و روزآمد و فناوری های نوین خود را در اختیار کشورهای متقاضی قراردهند و معمولاً فناوری هایی را واگذار می کنند که فاقد مزیت تازگی و نوین بودن است که غالبا در ازای دریافت هزینه های بالایی به پذیرنده منتقل می شود.

تقسیم انواع فناوری براساس سطح و ارزش تکنولوژیک

مطابق با این معیار تقسیمی ، فناوری ها بر ۳ قسم سطوح بالا یا برتر ، فناوری های میانه و فناوری های سطح پایین تقسیم می شوند.

• فناوری های سطح بالا یا برتر
  

فناوری های پیشرفته و با پیچیدگی بالا در شمار این دست فناوری ها می باشند. این سنخ فناوری ها :

الف)دارای محتوای فوق العاده از منظر تحقیقات علمی و توسعه تکنولوژیک بوده؛

ب) محصولات و خدماتی با کیفیت بالا و ارزش افزوده ارائه می کنند؛

ج) می توانند خطوط جدید تولید را سامان داده یا آنها را مدرن نمایند.

• فناوری های میانه
  

 این فناوری ها، پدیده هایی هستند که ارزش آنها از فناوری های برتر، کمتر بوده و دستیابی به آنها در مقایسه با فناوری های برتر هزینه های کمتری داشته و با موانع کمتری هم مواجه هستند.

• فناوری های سطح پایین
  

 این فناوری ها از لحاظ سطح و ارزش تکنولوژیک هزینه تحقیقاتی پایینی دارند و بر اساس مقیاس های فنی ساختار ساده ای داشته و فاقد سودآوری فربه هستند که بالتبع قادر به ایجاد تحولات بنیادین نیز نمی باشند.

تقسیم انواع فناوری بر اساس ارزش تولیدی

مطابق با این تقسیم بندی فناوری به دو دسته سرمایه (سرمایه بر) و نیروی کار (کاربر) تقسیم می گردد.

• فناوری سرمایه بر
  

در عرصه فعالیت صنعتی، نسبت معینی از سرمایه و نیروی کار برای تولید ضروری است و اگر سهم سرمایه نسبت به نیروی انسانی از مقدار معینی تجاوز کند، فناوری “سرمایه بر” است. مانند صنایع پتروشیمی یا فناوری های نیمه رسانا که در دسته فناوری های سرمایه بر قرار دارند.

• فناوری کاربر
  

 این نوع فناوری در مقابل فناوری سرمایه بر قرار دارند.

لازم به ذکر است فناوری های وارداتی کشور های در حال توسعه در دسته فناوری های سرمایه بر قرار دارند؛ درحالی که کشور های درحال توسعه به علت معضل بالای بیکاری به فناوری های کاربر نیازمند هستند و ورود فناوری سرمایه بر مشکل بی کاری آنها را تشدید می کند.

تقسیم انواع فناوری بر اساس میزان سهل الوصول بودن

مطابق با تقسیم فوق فناوری ها به دو قسم فناوری های هویدا و فناوری های نا مشهود (سربسته یا ضمنی) تقسیم می گردند.

• فناوری های هویدا 

گاهی اوقات ممکن است فناوری در محصول خاصی عینیت یابد ، طوری که شناخت و ارزیابی فناوری به راحتی امکان پذیر باشد. در واقع دانش تکنولوژیک صریح به سادگی از طریق کانال های معمول انتقال پذیر است.

• فناوری های نامشهود (سربسته یا ضمنی)
  

این نوع فناوری ها برخلاف فناوری های هویدا، واجد دانشی هستند که در واقع نوعی فوت و فن نامحسوس بوده و به راحتی هم قابل شناخت نیستند و باعث می شوند که ارزیابی فناوری و دستیابی به عمق فناوری دشوار گردد. درواقع فناوری های سربسته یا نامشهود مبتنی بر یافته های تجربی نهفته در ذهن اشخاص هستند که درک آنها نیاز به آموزش و مواجهه رودرو داشته و برای انتقال این نوع فناوری ها حتما باید از مراحل آموزشی گذر کرد.

تقسیم انواع فناوری براساس میزان نوآوری

مطابق با این تقسیم بندی فناوری ها به ۴ دسته ذیل تقسیم می شوند :

• فناوری های افزایشی
  

 این نوع فناوری ها صرفا برای ارتقای کارایی و ایجاد اصلاحاتی در وضعیت موجود فناوری تمرکز دارند و نیازمند سرمایه گذاری عمده ای هم نمی باشند.

• فناوری های ریشه ای
  

 این نوع فناوری ها متکی بر پروژه های تحقیق و توسعه هدفمند بوده و مبتنی بر ایده های جدیدی هستند که برای پاسخ به نیازهای جدید بازار تکامل می یابند.

• فناوری های سیستمی
  

 این نوع فناوری ها در واقع مبتنی بر دو نوع فناوری قبلی یعنی فناوری ریشه ای و افزایشی می باشند و با تاثیر خود در صنایع مختلف موجب تغییرات چشمگیری در سیستم سازمانی و مدیریتی می شوند. مانند فناوری های روبوتیک که در این دسته فناوری ها قرار دارند.

• فناوری های انقلابی

 این نوع فناوری ها از نظر میزان نوآوری، قابل توجه ترین نوع فناوری هستند که تغییرات بنیادین را در ابعادی وسیع رقم میزنند. مانند فناوری های نانو که در دسته فناوری های انقلابی قرار می گیرند.

تقسیم انواع فناوری بر اساس مراحل حیات فناوری

مراحل حیات فناوری به ۳ دسته ذیل تقسیم می شوند :

• مرحله رشد کند فناوری 

در این مرحله، فناوری در حال معرفی به بازار است.

• مرحله رشد سریع فناوری
  

در این مرحله، فناوری به مقبولیت دست می یابد.

• مرحله رشد و بلوغ فناوری 

در این مرحله، فناوری به قله ارزش تجاری خود می رسد.

• فناوری تا زمانیکه در مرحله رشد به سر می برد ، ریسک تحقیقاتی آن سپری شده و مجال زمانی و تجاری کافی برای  بهره برداری از آن باقی مانده است و درواقع در مطلوب ترین وضعیت خود قرار دارد.
• مرحله توسعه فناوری :

در این مرحله فناوری قابلیت های لازم برای کارآیی را پیدا می کند و در مرحله رشد ، شروع به سودآوری می کند و هنگامی که تقاضای بازار برای آن به حداقل رسید، به اشباع می رسد و با ورود فناوری های جدید از دور رقابت خارج می شود.

• قابل توجه است که فناوری پس از پیدایش توسعه می یابد ، رشد می کند و سپس در بازار اشباع می شود و درنهایت تنزل یافته و به انحطاط می رسد.

تقسیم بندی فناوری براساس مبدأ زایش فناوری

مطابق با تقسیم بندی فوق، فناوری ها به دو دسته فناوری های درون زا (داخلی) و فناوری های برون زا (وارداتی) تقسیم می شوند.

• فناوری های درون زا یا داخلی 

این نوع فناوری ها، از طریق فعالیت های تحقیق و توسعه پدید می آیند.

• فناوری های برون زا یا وارداتی
  

 دستیابی به این نوع فناوری ها، برمبنای فرآیند انتقال فناوری می باشند. درواقع فناوری های برون زا باید در نهایت باعث خلق فناوری های درون زا شوند.

با توجه به اینکه در حال حاضر که جهانی شدن روندی فزاینده دارند، بی شک از اساسی ترین ملزومات برای حفظ بقا در گردونه ی اقتصاد و تجارت بین الملل در اختیار داشتن فناوری های ارزشمند می باشد. دفترحقوقی بین المللی دادپویان حامی با دارا بودن سوابق درخشان در زمینه دعاوی مربوط به مالکیت فکری و وکالت و مشاوره در این دعاوی از جمله مباحث دعاوی مربوط به فناوری و قرارداد های داخلی و بین المللی راجع به انتقال فناوری و …. آماده ارائه هرگونه مشاوره تخصصی و قبول وکالت مراجعین عزیز و صاحبان فنون و صنایع و … می باشد.

اشتراک گذاری: