فرآیند و مراحل قانونی توقیف سهام شرکت

توقیف سهام شرکت یکی از راهکارهای قانونی برای وصول مطالبات طلبکاران می باشد. البته توقیف سهام شرکت دارای پیچیدگی هایی است که آگاهی از آن برای اشخاصی که قصد چنین کاری را دارند ضروری می باشد. داشتن اطلاعات کامل درباره مراحل قانونی توقیف سهام شرکت، از شناسایی سهام تا نحوه ارزیابی، ابلاغ و فروش آن می تواند در اتلاف وقت و هزینه جلوگیری نماید. در این مقاله سعی داریم فرایند و مراحل قانونی توقیف سهام شرکت را از منظر قوانین و مقررات مربوطه به ویژه قانون تجارت و قانون اجرای احکام مدنی مورد بررسی قرار دهیم. برای آشنایی از مراحل توقیف سهام شرکت ها با ما همراه باشید.

جهت رزرو وقت حضوری یا مشاوره آنلاین و تلفنی با وکیل شرکتی متخصص از طریق واتساپ، یا تماس تلفنی با شماره‌های زیر با ما در ارتباط باشید.

برای دریافت مشاوره سریع

مشاوره در واتس آپ

مشاوره مستقیم: ۰۲۱۸۸۱۴۱۲۱۶

آیا سهام شرکت قابل توقیف است؟

با توجه به ماده ۵۱ قانون اجرای احکام مدنی در می یابیم اصل بر این است که توقیف و بازداشت اموال محکوم علیه ممکن و جایز است، مگر آنکه در قانون بر خلاف این امر تصریح شده باشد. از جمله این استثنائات می توان به مستثنیات دین اشاره کرد که در صورت بازداشت شدن این اموال، ذی نفع می تواند با طرح اعتراض به توقیف مستثنیات دین خواهان رفع توقیف از اموال مذکور شود. در مورد توقیف سهام یا سهم الشرکه شرکت ها، حکمی مبنی بر منع توقیف در قانون وجود ندارد و با توجه به این که سهام و سهم الشرکه شرکت های تجاری مالیت دارند، توقیف آنها در مقابل بدهی صاحبان سهام و سهم الشرکه امکان پذیر است.

شرایط توقیف سهام شرکت ها

قابل توقیف بودن سهام یا سهم الشرکه در انواع شرکت های تجاری توسط اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه مشورتی شماره ۷۴۶۴ مورد تایید واقع شده است. بنا بر نظریه مشارالیه، سهام سهامداران یا منافعی که مورد تصویب مجمع عمومی قرار گرفته و قابل تقسیم تشخیص داده شده است، می‏تواند به عنوان اموال مدیون توقیف گردد.

از طرف دیگر برای توقیف این اموال باید حکم لازم الاجرایی از سوی مراجع صالح صادر شده و پس از ابلاغ اجرائیه به محکوم علیه و علی رغم انقضاء مهلت اجرای اختیاری حکم، محکوم علیه مفاد حکم را به اجرا نگذارد. در این صورت محکوم له می تواند مانند سایر اموال منقول و غیر منقول متعلق به محکوم علیه، سهام یا سهم الشرکه او در شرکت های تجاری را نیز بازداشت نماید.

شایسته تذکر است توقیف سهام و سهم الشرکه شرکت های تجاری تنها در مقابل دیون صاحب سهم یا شریک میسر است و طلبکاران شرکت حق توقیف سهام یا سهم الشرکه را نخواهند داشت. چرا که شرکت تجاری واجد شخصیت حقوقی مستقل است و استیفا دیون آن از محل اموال متعلق به خود شرکت ممکن است. در حالی که سهام و سهم الشرکه داخل در دارایی سهام داران و شرکای شرکت است نه خود شرکت.

نحوه توقیف سهام شرکت سهامی خاص و عام

سهام شرکت های سهامی اعم از عام و خاص ممکن است از نوع با نام، بی نام و یا ممتاز باشد. سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و مالک، دارنده آن شناخته می شود. مگر خلاف آن ثابت گردد. نقل و انتقال سهام بی نام از طریق قبض و اقباض به عمل می آید. بنابراین شرکتی که سهام بی نام را صادر کرده از وضعیت مالکیت و نقل و انتقالات آن بی اطلاع است و به همین جهت تنها راه توقیف این قبیل سهام، توقیف فیزیکی آن ها است. فلذا برای توقیف سهام بی نام شرکت ها باید اصل برگه سهام در اختیار مامور اجرای احکام قرار بگیرد.

سهام با نام سهامی است که نام مالک آن روی برگه سهم و دفتر ثبت سهام شرکت درج می شود. هرگونه نقل و انتقال راجع به سهام با نام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد. در غیر این صورت انتقال صورت گرفته از منظر شرکت و اشخاص ثالث بی اعتبار است. همانطور که از ویژگی های این گونه سهام استفاده می شود، شرکت ها همیشه از وضع مالکیت و نقل و انتقالات سهام با نام خود آگاه هستند. توقیف سهام با نام از طریق ابلاغ دستور واحد اجرای احکام به شرکت صورت می پذیرد و نیازی به توقیف فیزیکی برگه سهام نمی باشد. شرکت پس از دریافت این دستور، مراتب بازداشت سهام با نام را در دفتر ثبت سهام قید می کند و به این ترتیب امکان واگذاری این سهام توسط بدهکار وجود نخواهد داشت.

سهام ممتاز سهمی است که بر خلاف سایر سهام شرکت، مزیت یا امتیازات خاصی دارد. مثل حق دریافت سود بیشتر یا حق رای بیشتر در مجامع عمومی شرکت. نحوه توقیف سهام ممتاز مانند سهام عادی شرکت خواهد بود. به این معنی که اگر سهم ممتاز، با نام باشد، مطابق ضوابط مذکور در فوق، مراتب بازداشت آن در دفتر ثبت سهام شرکت قید می شود و اگر سهام ممتاز به صورت بی نام صادر شده باشد، اصل برگه سهم باید در اختیار مامور اجرا قرار بگیرد.

تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده است، شرکت باید به صاحبان سهام، گواهینامه موقت سهم بدهد که معرف تعداد و نوع سهام و مبلغ پرداخت شده آن باشد. این گواهینامه در حکم سهم است و همیشه به صورت با نام صادر می شود. بنابراین گواهی نامه موقت سهم بی نام وجود ندارد و توقیف این گواهینامه تابع ضوابط توقیف سهام با نام است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر از جزئیات نقل و انتقال سهام شرکت ها رو لینک کلیک کنید.

توقیف سهم الشرکه در شرکت تضامنی

مقصود نهایی از توقیف و بازداشت اموال محکوم علیه، فروش اموال از طریق مزایده و استیفای محکوم به از محل فروش این اموال است. در شرکت تضامنی، نقل و انتقال سهم الشرکه شرکا منوط به رضایت همه شرکا است. فروش سهم الشرکه از طریق مزایده نیز انتقال محسوب می شود و نباید سبب تحمیل شریک ناخواسته به سایر شرکا شود. بنابراین در خصوص صحت انتقال سهم الشرکه شرکت تضامنی از طریق مزایده میان حقوق دانان اختلاف نظر است. محکوم له می تواند طلب خود را از محل منافع محکوم علیه در شرکت تضامنی وصول نماید.

توقیف سهام شرکت با مسئولیت محدود

شرکای شرکت با مسئولیت محدود نمی توانند سهم الشرکه خود را به غیر منتقل کنند. مگر با رضایت عده ای از شرکا که لااقل دارای سه چهارم سرمایه بوده و حائز اکثریت عددی نیز باشند. با توجه به این امر فروش سهم الشرکه مدیون در شرکت با مسئولیت محدود نیز مانند شرکت تضامنی منوط به رضایت سایر شرکا شده است و به همین جهت امکان فروش آن از طریق مزایده موکول به تصویب شرکا خواهد بود. البته توقیف سهم الشرکه بدهکار در این شرکت بلامانع است و در صورت رضایت اکثریت شرکا که صاحب سه چهارم سرمایه باشند، فروش آن از طریق مزایده نیز میسر است.

توقیف سهم الشرکه در شرکت مختلط غیرسهامی

اگر محکوم علیه از جمله شرکای ضامن در شرکت مختلط غیر سهامی باشد، ضوابط مذکور در خصوص توقیف سهم الشرکه در شرکت تضامنی، از جمله نحوه توقیف و امکان استیفای محکوم به از محل منافع متعلق به مدیون در این مورد نیز لازم الرعایه است.

شریک با مسئولیت محدود در شرکت مختلط غیرسهامی می تواند بدون رضایت سایر شرکای ضامن و با مسئولیت محدود، سهم الشرکه خود را به دیگران منتقل کند. البته در این صورت منتقل الیه حق دخالت در امور شرکت را ندارد اما این امر خللی به اعتبار انتقال وارد نمی کند. فلذا سهم الشرکه شریک با مسئولیت محدود هم قابل توقیف و هم قابل فروش از طریق مزایده است.

توقیف سهام یا سهم الشرکه در شرکت مختلط سهامی

در شرکت مختلط سهامی نیز سهم الشرکه شرکای ضامن قابل بازداشت است اما فروش آن از طریق مزایده مستلزم رضایت سایر شرکا است. توقیف و فروش سهام متعلق به شرکای سهامی تابع همان ضوابط و مقرراتی است که درمورد شرکت های سهامی برقرار شده است.

توقیف سهم الشرکه در شرکت نسبی

انتقال سهم الشرکه شرکا در شرکت نسبی مستلزم رضایت تمام شرکا است. بنابراین در شرکت نسبی نیز توقیف سهم الشرکه ممکن است اما فروش آن موکول به موافقت سایر شرکا می باشد. استیفای محکوم به از محل منافع شرکت که به مدیون تعلق دارد بلامانع است.

توقیف سهام بورسی

منظور از سهام بورسی، سهام شرکت هایی است که در بورس مورد معامله قرار می گیرد. اگر محکوم له سهام بورسی متعلق به محکوم علیه را برای توقیف به واحد اجرای احکام معرفی کند، توقیف و فروش این سهام به دستور دادگاه از طریق سازمان بورس صورت می پذیرد.

در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر یا مشاوره حقوقی در خصوص شرایط و نحوه توقیف سهام شرکت، می‌توانید با متخصصان حقوقی در امور ثبت شرکت‌ها مشورت نمایید.

نحوه توقیف اموال شرکت

اجرای حکم توقیف اموال شرکتها علیه شرکتهای دولتی و شرکت های خصوصی دارای تفاوت میباشد.

توقیف اموال شرکت های خصوصی

در صورتیکه محکوم علیه شرکت خصوصی باشد:

در این صورت، محکوم له می تواند جهت وصول طلب خویش اموال شرکت را توقیف و ازآن برداشت نماید و نمی توان دارایی شخصی شرکاء را توقیف نماید. مقصود از دارایی شرکت، هرگونه مال منقول یا غیر منقول یا حساب بانکی می باشد که متعلق به شرکت می باشد.

چنانچه هیچگونه اطلاعی از اموال شرکت در دست نباشد، می توان از طریق استعلام های مربوطه، لیست اموال و دارائیهای شرکت را به دست آورد.

توقیف اموال شرکت های دولتی

چنانچه محکوم علیه شرکت دولتی باشد:

لازم است در ابتدا تعریفی از شرکت دولتی ارائه شود. شرکت دولتی به شرکتی گفته می شود که بیش از ۵۰% درصد سهام آن متعلق به دولت باشد. در قانون نحوه پرداخت محکوم به دولت و عدم تأمین و توقیف اموال دولتی که در قالب ماده واحده ای در مورخ ۱۵/۸/۶۵ به تصویب رسیده است، چنین آمده است که:
“وزارتخانه ‌ها و مؤسسات دولتی که درآمد و مخارج آنها در بودجه کل کشور منظور می‌گردد، مکلفند وجوه مربوط به محکوم به دولت ‌در مورد احکام قطعی دادگاهها و اوراق لازم‌ الاجراء ثبتی و دفاتر اسناد رسمی و یا اجرای دادگاهها وسایر مراجع قانونی را با رعایت مقررات از محل‌ اعتبار مربوط به پرداخت تعهدات بودجه مصوب سالهای قبل منظور در قانون بودجه کل کشور و در صورت عدم وجود و عدم امکان تأمین از محلهای ‌قانونی دیگر در بودجه سال بعد خود منظور و پرداخت نمایند، اجرای دادگستری و ادارات ثبت اسناد و املاک و سایر مراجع قانونی دیگر مجاز به‌ توقیف اموال منقول و غیر منقول وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که اعتبار و بودجه لازم را جهت پرداخت محکوم به ندارند تا تصویب و ابلاغ بودجه ‌یک سال و نیم بعد از سال صدورحکم نخواهند بود.”

این ماده واحده فقط در خصوص موسسات دولتی و وزارتخانه ها می باشد و شرکت های دولتی را شامل نمی شود. بنابراین برخلاف نظر برخی از قضات نسبت به اینکه نمی توان  طبق این ماده واحده اموال شرکت های دولتی را توقیف نمود، می توان  گفت اموال شرکت های دولتی و حساب های آنها  قابل توقیف می باشند.

برای ثبت درخواست مشاوره حقوقی با وکیل متخصص، فرم زیر را تکمیل نمایید. وکلای متخصص دادپویان حامی بعد از دریافت اطلاعات در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در چه صورتی توقیف اموال مدیران شرکت امکان پذیر است؟

در دعاوی شرکت های تجاری، دارایی شرکت تنها مالی است که طلبکار شرکت می تواند طلب خود را از آن دریافت نماید و دارایی شرکاء در قبال بدهی شرکت قابل توقیف نمی باشد. در صورتی که مدیران شرکت در اجرای وظایف خود زیانی به اشخاص ثالث وارد آورند جوابگوی خسارت، شرکت خواهد بود. به شرط آنکه مدیران در حدود اختیاراتی که به او واگذار شده است عمل کرده باشد.
درصورتی که مدیر به شرکت خسارتی وارد کند، شرکت حق دارد جبران آن را از او مطالبه کند.

اگر ورشکستگی شرکت یا عدم کفایت دارایی آن ناشی از تخلفات مدیران باشد، هریک از مدیران را منفرداً یا متضامناً، محکوم به جبران خسارت کند این قاعده که برای حفظ حقوق اشخاص ثالث مقرر شده است یک قاعده استثنایی است و بنابراین، فقط در مورد شرکت های سهامی قابل اعمال است. بنابراین اموال مدیران شرکت در قبال بدهی شرکت قابل توقیف نمی باشد.

شرایط توقیف اموال سهامداران شرکت

در خصوص بدهی شرکت در دعاوی شرکتهای تجاری، اموال سهامدارن شرکت قابل توقیف نمی باشد، مگر در مورد شرکت هایی که در آنها مسئولیت شرکاء نامحدود است که در این صورت نیز اگر دارایی شرکت کافی نباشد، دارایی شخصی سهامداران قابل توقیف نیست.

توقیف مطالبات و صورت وضعیت از شرکت

ماده۸۷ قانون اجرای احکام مدنی یکی از راههای وصول محکوم به را از محکوم علیه بیان نموده است و آن توقیف مال متعلق به محکوم علیه در نزد شخص ثالث است.
چنانچه محکوم علیه مطالباتی از شرکت دیگری داشته باشد می تواند نسبت به توقیف مطالبات و صورت وضعیت از شرکت اقدام نماید. تنها شرطی که در این خصوص وجود دارد آن است که مال متعلق به محکوم علیه که در نزد شرکت ثالث است در رهن یا وثیقه  یا موضوع ثالث نباشد در این صورت قابل توقیف نمی باشد.

محکوم له در اثبات وجود مطالبات و صورت وضعیت از شرکت، ثالث بایستی دلایل خود را ارائه نماید. در صورتی که مطالبات محکوم علیه نزد شخص ثالث توقیف شود تا زمان سرررسید امکان وصول آن از ثالث نخواهد بود زیرا ثالث الزامی به ایفای تعهد قبل از فرا رسیدن زمان آن ندارد.

توقیف ضمانت نامه بانکی شرکت

ضمانت نامه های بانکی یا مبلغی که بعنوان حسن انجام قرارداد در نزد بانک سپرده می شود، تضمین حسن انجام تعهد می باشد و برای این منظور است که در صورت تخلف متعهد، متعهد له بتواند نسبت به آن اقدام نماید. لذا ضمانت نامه های بانکی متعلق به متعهد نمی باشد تا بتوان در صورتی که محکوم علیه واقع گردیده و از پرداخت بدهی خود امتناع می ورزد آن را توقیف نمود.
بنابراین مطالبات و صورت وضعیت در نزد شرکتها قابل توقیف می باشد.
اما ضمانت نامه های سپرده شده در نزد بانک ها به عنوان مال بلامعارض نبوده و قابل توقیف نمی باشد.

همانطور که گفته شد، توقیف سهام، چه از جانب طلبکاران و چه در راستای اجرای احکام قضایی، دارای پیچیدگی‌های حقوقی متعددی است که نیازمند آگاهی دقیق از قوانین و رویه ‌های مربوطه، از جمله مقررات قانون تجارت و آیین دادرسی مدنی می‌باشد.

از مرحله تقدیم درخواست و صدور اجراییه توسط مراجع ذی‌صلاح قضایی، تا ابلاغ به شرکت و اداره ثبت شرکت ‌ها، و نهایتاً درج مراتب در دفاتر و اوراق سهام، هر گام باید با دقت و رعایت کامل تشریفات قانونی صورت پذیرد. هرگونه اشتباه یا عدم رعایت دقیق مراحل قانونی توقیف سهام می‌تواند منجر به تضییع حقوق یا طولانی شدن بی‌مورد فرآیند گردد.

در این میان، بهره ‌مندی از خدمات یک وکیل متخصص امور شرکت ‌ها و دعاوی تجاری، نقشی کلیدی در تضمین صحت و سرعت اجرای فرآیند توقیف سهام ایفا می‌کند.  دفتر حقوقی دادپویان حامی با تکیه بر دانش و تجربه وکلای متخصص خود در زمینه امور ثبتی شرکت ‌ها، دعاوی تجاری و اجرای احکام، آماده ارائه مشاوره حقوقی تخصصی و پذیرش وکالت در پرونده‌ های مرتبط با توقیف سهام شرکت می ‌باشد. جهت بهره مندی از خدمات حقوقی تخصصی ما می تواند از طریق شماره های مندرج در وب سایت با ما در تماس باشید.