فروش اموال ورشکسته و تقسیم آن

چنانچه قرارداد ارفاقی با تاجر ورشکسته منعقد نگردد و یا اینکه در صورت انعقاد فسخ یا باطل شود ، بحث فروش اموال ورشکسته و تقسیم آن بین طلبکاران مطرح می شود.

نحوه فروش اموال ورشکسته

پس از ارزیابی و تقویم اموال ورشکسته توسط کارشناس رسمی دادگستری ، اموال او به سه طریق به فروش می رسند :

1. فروش فوری ؛
2. فروش به صورت عادی و خارج از تشریفات مزایده ؛
3. فروش از طریق مزاید ؛

اموال ورشکسته

الف. اموالی که باید فورا فروخته شود  

1. اموالی که در معرض فساد و خرابی قرار دارند ( ماده ۴۴۵ ق. ت ) : ممکن است لازم باشد که این اموال حتی بدون کارشناسی و بر حسب قیمیت های متعارف بازار فروخته شوند ؛
2. اموالی که قیمت و ارزش آنها رو به کاهش و نزول است : کاهش قیمت گاهی بر اثر نوسانات بازار است مثل سکه و ارز و گاهی خود کالا ذاتا به گونه ای است که بر اثر گذشت زمان از ارزش آن کاسته می شود ؛
3. اموالی که نگهداری از آنها هزینه نامتناسبی ایجاد می نماید و نگهداری آنها فایده ای ندارد.

ب. اموالی که حتما باید از طریق مزایده فروخته شوند

اصل بر این است که همه اموال تاجر ورشکسته اعم از منقول و غیر منقول ابتدا کارشناسی شده  و سپس به روش مزایده فروخته شوند ؛ به این دلیل  که تا حد ممکن بر میزان داری تاجر ورشکسته افزوده شده و بستانکاران مقدار بیشتری از طلب خود را وصول نمایند.

چنانچه  در جلسه مزایده پیشنهادی برای خرید مال مورد مزایده به قیمتی بالاتر از قیمت کارشناسی یا حداقل برابر با آن واصل نشود و مال مورد مزایده نیز مالی غیر منقول باشد ، جلسه مزایده تجدید می گردد. جلسه مزایده هر چند بار که به مصلحت طلبکاران باشد ، قابل تجدید است.

درمورد مال منقول تجدید مزایده لازم نبوده و در همان جلسه اول به بالاترین قیمت پیشنهادی واگذار خواهد شد .

در شرایطی که مال موضوع مزایده وثیقه طلب یکی از طلبکاران باشد و در جلسه مزایده خریداری برای آن پیدا نشود. مال مزبور به طلبکار واگذار می شود . در این حالت سه فرض متصور خواهد بود :

1. چنانچه قیمت کارشناسی برابر با طلب باشد ، طلب طلبکار با تملیک وثیقه به وی تسویه خواهد شد ؛
2. در صورتی که وثیقه کمتر از طلب باشد ، وثیقه به طلبکار تملیک می شود و بابت بقیه طلب در ردیف غرمای عادی قرار می گیرد.
3. اگر وثیقه بیشتر از طلب باشد ، بر اساس نظر اداره حقوقی ما به التفاوت طلب و قیمت ارزیابی شده  قابل مطالبه به نظر نمی رسد .

• نحوه شرکت در مزایده

کسانی که داوطلب شرکت در مزایده اموال غیر منقول هستند باید معادل ۵ درصد ارزش کارشناسی شده مال موضوع مزایده را به صندوق اداره تصفیه تودیع کنند تا در صورتی که در مزایده برنده شدند لیکن ابقی ثمن مال مورد مزایده را نپرداختند یا سایر تعهدات خود را اجرا نکردند خسارات وارده از محل سپرده مزبور برداشت شود.

ج. اموالی که به طور عادی فروخته می شوند

اموال ذیل بر خلاف قاعده فروش از طریق مزایده ، استثنائا به طور عادی و بدون رعایت تشریفات مزایده فروخته می شوند:

1. اموالی که در بازار قیمت معین دارند ، مثل اوراق بهادار ، طلا و ارز چون به وسیله مزایده نمی توان آنها را به قیت بالاتر فروخت و لذا طی تشریفات مزایده عمللی لغو و بیهوده است.
2. در صورتی که حداق نصف به علاوه یک طلبکاران که دارای سه چهارم مطالبات تصدیق شده هستند با ترک مزایده موافقت کنند معلوم می شود که مزایده جز معطلی و تاخیر در وصول مطالبات سود دیگری به حال بستانکاران ندارد.
3. اگر طلبکاران با وثیقه با ترک مزایده نسبت به وثیقه موافقت کنند

شرایطی که در هنگام فروش اموال ورشکسته باید رعایت گردد

در فروش قاعده این است که عرف و عادت ، غبطه بستانکاران و غبطه ورشکسته رعایت شود. در عین حال  رعایت ترتیبات زیر ضروری است :

1. اداره تصفیه می تواند اموال ورشکسته را به صورت نقد یا نسیه بفروشد . در صورت اول یک روز و در صورت دوم نهایتا سه ماه به خریدار فرصت تسویه حساب داده می شود. اگر خریدار در موعد مقرر تسویه حساب نکند مسئول خسارات ناشی از تمدید مزایده و سایر خسارات مستقیم می باشد که از محل سپرده تودیعی و سایر اموال او دریافت می شود .
2. تسلیم مال منقول یا انتقال قطعی مال غیر منقول به نام پیشنهاد دهنده تا قبل از تسویه کامل حساب مجاز نیست .

تقسیم اموال ورشکسته بعد از فروش

آخرین مرحله از فرایند تصفیه ، تقسیم وجوه نقد حاصل از فروش اموال ورشکسته بین طلبکاران اوست . در ابتدا باید سهم هر یک از طلبکاران مشخص شده و سپس وجوه حاصل از فروش بر اساس طبقه بندی که در قانون تصفیه مشخص شده است بین طلبکاران تقسیم شود اموال و اسناد متعلق به اشخاص ثالث باید به صاحبشان مسترد شود

طبقه بندی طلبکاران ورشکسته

1. طلبکاران با حق وثیقه ؛
2. طلبکاران ممتاز ؛
3. طلبکاران عادی .

نحوه تقسیم اموال ورشکسته

پس از فروش اموال ورشکسته و تبدیل آن به پول نقد ، ابتدا هزینه امور ورشکستگی و هزینه های تصفیه و اداره اموال ورشکسته مثل هزینه های نگهداری اموال ، حمل و نقل  ، اقامه دعوا و انعقاد معاملات کسر می شود و سپس صورت خالصی از دارای و حصه هر طلبکار از دارایی مزبور تنظیم و به طلبکاران ابلاغ میگردد . طلبکاران ده روز فرصت دارند تا به این صورت اعتراض نمایند.

پس  از انقضا مهلت مزبور در صورتی که هیچ اعتراضی وجود نداشته باشد ، دارایی تقسیم می شود . چنانچه طلبکار  به تمام طلب خود رسید باید سند طلبکاری خود را به اداره تصفیه مسترد کند ؛ اما اگر بخشی  از طلبشان باقی بماند سند در اختیار خودشان خواهد بود و به علاوه ی آن به طلبکار سند عدم کفایت دارایی داده می شود تا هر زمان که ورشکسته متمکن شد بتوانند باقیمانده طلب خود را از وی وصول کنند .

 دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بیش از ده سال سابقه و با بهره گیری از تیمی متخصص آماده ارائه خدمات مشاوره ای و وکالت در دعاوی مرتبط با ورشکستگی می باشد.