مشاغل سخت و زیان آور به مشاغلی گفته می شود که عوامل فیزیکی ، شیمیایی ، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیراستاندارد باشد و بر اثر چنین اشتغالی سلامتی جسمی و روانی کارگر تحت تاثیر قرار بگیرد.به عبارت دیگر اشتغال در چنین مشاغلی ، تنش و استرس فراوان تری نسبت به سایر مشاغل برای کارگر ایجاد می کند از این رو به آن ها مشاغل سخت و زیان آور گفته می شود.

مشاغل سخت و زیان آور به چند دسته تقسیم میشوند؟

مشاغل مذبور در دو گروه تقسیم بندی می شوند:

• دسته اول: مشاغلی که سختی و زیان آوری با ماهیت آن ها وابستگی دارد . اما در صورتی که تدابیر بهداشتی ، ایمنی ، فنی توسط کارفرما به درستی لحاظ شود می توان سختی و زیان آور بودن آن ها را از بین برد.
• دسته دوم: مشاغلی هستند که ماهیتا سخت و زیان آور هستند . اما با این تفاوت که برخلاف دسته اول لحاظ کردن تمهیدات لازم جهت تدابیر بهداشتی ، فنی ، ایمنی توسط کارفرما وصف سختی و زیان آور بودن این مشاغل را از بین نمی برد.

به جهت اهمیت موضوع و حمایت قانونی از کارگر موارد فوق توسط قانون گذار در ماده ۱ آئین نامه بند «ه» جز « ب » ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده ۷۶ مصوب ۲۶/۱۲/۱۳۵۸ هیات وزیران پیش بینی شده است.

مشاغل سخت و زیان آور

تمییز مشاغل سخت در هر کدام از گروه ها چگونه است؟

برحسب درخواست کارگر ، کارفرما ، تشکل ها ، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، وزارت کار و امور اجتماعی و صندوق تامین اجتماعی تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط و با تائید کمیته های انسانی انجام می گیرد .در نتیجه مشاغل مربوطه در هر کدام از دسته های اول و دوم مشاغل سخت و زیان آور قرار می گیرند .
پس از طی شدن این مرحله، کارفرما موظف می شود نسبت به ایمن سازی عوامل و شرایط محیط کار در حد مجاز و مطابق استانداردهای ارائه شده در قانون کار و آئین نامه های آن اقدامات لازم را مبذول نماید.

کارفرمایان چه وظایفی در قبال کارگران در مشاغل سخت و زیان آور بر عهده دارند؟

• کارفرمایان موظفند پیش از استخدام کارگران در مشاغل سخت و زیان آور، قابلیت و استعداد جسمانی کارگران را با کار مورد نظر لحاظ نموده و سپس کارگر را استخدام نمایند.

ملاک در تشخیص قابلیت و استعداد جسمانی کارگران با کار مورد نظر، از طریق معاینه پزشکی کارگران قبل از استخدام صورت می گیرد که در صورتی که چنین امری انجام نشود.قانون ضمانت اجرا برای کارفرما در نظر گرفته است.

• کارفرمایان موظفند ، کارگران خود را در مشاغل سخت و زیان آور، حداقل سالی یکبار جهت آگاهی از روند سلامتی آنان و پیشگیری از فرسایش روحی و جسمی آنان توسط مراکز بهداشتی و درمانی مورد معاینه قرار دهند و نتیجه معاینات را در پرونده کارگران ضبط نمایند و یک نسخه از آن را هم به سازمان تامین اجتماعی ارائه بدهند.

در صورتی که از هر کدام از این موارد توسط کارفرما رعایت نشود و در نتیجه بیمه شده دچار حادثه ای گردد و یا اینکه بیماری او شدت پیدا نماید، سازمان تامین اجتماعی تمهیدات لازم را در قبال بیمه شده انجام می دهد . و هزینه های مربوطه را هم طبق ماده ۵۰ قانون تامین اجتماعی از کارفرما مطالبه و وصول می نماید.

قانون جهت حمایت از کارگران ، وظایفی را بر کارفرمایان مقرر نموده است که کوتاهی در آنان می تواند با توجه به نوع مشاغل که سخت و زیان آور است عواقب غیر قابل جبرانی را در بر داشته باشد.
از این رو لازم است کارگران قبل از ورود به هر شغلی ، آگاهی های لازم در مورد شغل مزبور کسب نمایند . و اینکه مطلع باشند که آیا شغلی که در آن قدم می گذارند جزء مشاغل سخت محسوب می شود یا خیر و حتی در فرض آگاهی هم اطلاع از این مساله که آیا کارفرما اقدامات و تدابیر ایمنی ، فنی ، بهداشتی و … را رعایت نموده یا ننموده است، از اهمیت بالایی برخوردار است.
بدیهی است که در چنین مواقعی…
در صورتیکه حادثه ای رخ دهد و کارگر آسیبی ببیند در صورت قصور کارفرما در انجام تدابیری که قانون بر عهده وی گذاشته است مسئول است.
گروه وکلای دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی ، با بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت موفق در دعاوی اداره کار و دارا بودن کادرمتخصص و متبحر در زمینه دعاوی مزبورحامی و همراه شما می باشد. جهت اخذ مشاوره با وکیل اداره کار با ما در تماس باشید...