تمدید قرارداد کار ،معمولا یکی از دغدغه های اغلب کارگران محسوب میگردد اما کمتر کارگری با انواع تمدید قرارداد کار آشناست. البته گاهی تمدید قرارداد کار با تبدیل قرارداد کار همراه میگردد و ضمن تمدید قرارداد کار،نوع قرارداد نیز از دائم به موقت یا موقت به دائم تغییر مینماید.

در چه صورتی قرارداد کار منقضی میگردد؟

قرارداد کار زمانی که به صورت موقت و برای مدت خاصی منعقد می شود با پایان مدت قرارداد، خاتمه پیدا می‌کند. عدم تمدید قرارداد کار به معنی قطع همکاری با کارگر است . همچنین در صورتی که قرارداد کار برای انجام کار معینی منعقد شده باشد پس از انجام کار مزبور قرار داد به اتمام می رسد. در صورتی که پس از اتمام مدت قرارداد کار، کارفرما تمایلی به تمدید قرارداد نداشته باشد کارگر نمی تواند بر علیه او طرح دعوا برای تمدید قرارداد کند. همچنین پس از اتمام قرارداد کار موقت ، کارگر نیز الزامی به حضور در محل کار ندارد و عدم ادامه فعالیت او به منزله ترک کار کارگر نمی باشد.

تمدید قرارداد کار به چه صورت می باشد؟

گاهی پس از خاتمه یافتن قرارداد کار،کارفرما اقدام به انعقاد قرارداد جدید با کارگر می نماید و قرارداد جدیدی منعقد می نماید که ممکن است دارای شرایط قرارداد سابق و یا شروط دیگری باشد اما به هر حال ،چنین قراردادی قرارداد جدید محسوب میگردد. اما گاهی چنین است که پس از پایان مدت قرارداد بین کارگر وکارفرما، قرارداد جدیدی منعقد نمی گردد، اما کارگر همچنان به کار خود ادامه می دهد. در این بین کارفرما نیز اعتراضی به این امر نمی نماید. چنین موضوعی با عنوان تمدید خودکار قرارداد کار شناخته می شود.

به عبارت دیگر چنانچه قرارداد نخست مهلتش تمام شده باشد و کارگر همچنان به کار خود مشغول باشد، تمدید قرارداد کار، خود به خود اتفاق می افتد و مدت چنین قراردادی، همان مهلت قرارداد نخست می باشد.

به قراردادی که به صورت خودکار تمدید میگردد، تمدید ضمنی قرارداد کار گفته میشود که مهلت آن همان مهلت قرارداد نخست و با همان شرایط قرارداد نخست می باشد. البته ممکن است برای بار دیگر باز هم چنین قراردادی تمدید گردد. یعنی مدت قرارداد ضمنی هم به اتمام برسد و کارگر همچنان به کار خود مشغول باشد. در چنین فرضی چنانچه کارفرما هیچ اعتراضی نداشته باشد، قرارداد کار موقت به قرارداد کار دائم تبدیل می شود.

قرارداد کار در چه مواقعی به صورت خودکار تمدید نمیگردد؟

گاهی قرارداد کاری برای مدت معین بسته می شود. پس از اتمام مدت معین، قرارداد کارگر تمدید می گردد. اما بدین صورت که در سالهای متمادی هربار قرارداد جدیدی با کارگر برای مدت معینی منعقد می گردد،بدون اینکه قرارداد به طور ضمنی تمدید شده باشد. در این مواقع اگر بعد از یکی از دوره های کاری با کارگر تسویه حساب صورت گیرد، این نوع تمدید قراردادکار با کارگر، از مصادیق تمدید ضمنی قرارداد کار نیست. دراین مواقع جهت ادامه حضور کارگر نیازمند قرارداد جدید است، چرا که تمدید ضمنی در این مواقع رخ نمی دهد.

حقوق و مزایای کارگر پس از تمدید قرارداد

عنوان شد که تمدید قرارداد هم به صورت ضمنی محقق می شود و هم تحت قرارداد جدیدی صورت می پذیرد. در مواردی که قرارداد کار موقت به موجب توافق جدید صورت گیرد حقوق و مزایای کارگر نباید از حداقل تعیین شده در اداره کار کمتر باشد اما در تمدید قرارداد ضمنی چون قرارداد ضمنی تابع قرارداد قبلی است این احتمال دارد که در زمان تمدید قرارداد به طور ضمنی حقوق و مزایای کارگر کمتر از حداقلات قانون کار باشد. به همین دلیل بهتر است در تمدید ضمنی قرارداد کارفرما حداقل حقوق و مزایا را برای کارگر لحاظ کند.

حق سنوات کارگر نیز از جمله مزایای تعیین شده در قانون کار می باشد که کارفرما مکلف به پرداخت آن در پایان کار می باشد. در خصوص حق سنوات کارگر ، کارفرما طبق قانون مکلف است پاداش پایان کار وی را در زمان قطع همکاری پرداخت نماید لذا اگر قبل از تمدید قرارداد کار موقت کارفرما حق سنوات قرارداد قبلی را تسویه کند این پرداختی علی الحساب محسوب می شود. حق سنوات قانونی بر اساس آخرین حقوق دریافتی کارگر در محل کار خود محاسبه می شود و مبالغی که قبلا تحت عنوان حق سنوات پرداخت شده از کل مبلغ محاسبه شده کسر می شود.

تمدید قرارداد

تبدیل قرارداد کار

در برخی از مواقع ،قرارداد کار به صورت ارادی یا قهری تغییر شکل می یابد. یعنی از قرارداد کار موقت به دائم یا از قرارداد کار دائم به موقت تغییر می کند.

تبدیل قرارداد کار موقت به دائم

قرارداد کار موقت، قراردادی است که معمولا برای اموری که جنبه دائمی ندارند مورد استفاده قرار می گیرد، هر چند چنین موردی دقیقا در قانون بیان نشده است، از این رو کارفرمایان برای اموری که جنبه دائمی نیز دارند، گاها قرارداد موقت با کارگران منعقد مینمایند. بدیهی است که در قراردادهای موقت هم باید همه جزئیات مشخص و قید شود از جمله شروع و پایان همکاری، میزان حقوق و مزایا و انجام امر مورد نظر که برای آن قرارداد منعقد شده است و….

گاهی قرارداد کار موقت ،با کارگر منعقد می گردد، که مدت آغاز و پایان آن مشخص می باشد، در این مواقع چنانچه کارگر بعد از اتمام دوره کار همچنان به کار خود ادامه دهد و کارفرما نیز به ادامه همکاری او معترض نگردد، در این صورت به طور ضمنی قرارداد کار کارگر تمدید می شود و با همان حقوق و مزایای قرارداد سابق به کار خود ادامه می دهد و در این بین چنانچه برای مرتبه دیگر، مجددا همین اتفاق روی دهد قرارداد کار موقت به دائم تبدیل می گردد.

البته لازم به ذکر است که در مورد کارگرانی که چند سال متوالی قرارداد کاری آن ها تمدید می گردد، قرارداد به دائمی تبدیل نمی شود چرا که این کارگران هر سال قرارداد را تمدید کرده اند و هرسال قرارداد کار موقت تمدید شده است. به عبارت دیگر، جهت اینکه قرارداد کار موقت به دائم تبدیل گردد باید قرارداد کار موقت جدیدی منعقد نگردد.

تبدیل قرارداد دائم به موقت

تبدیل قرارداد کار دائم به موقت

قانون گذار در تبصره ۲ ماده ۷ قانون کار در تعریف قرارداد دائمی چنین بیان نموده است :

“در کارهایی که طبیعت آن ها جنبه مستمر دارد در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود قرارداد دائمی تلقی می شود.”

با توجه به تعریف قرارداد کار دائم می توان قرارداد کار موقت را هم اینگونه تعریف نمود:

قراردادی که مدت و زمان در آن قید شده باشد را قرارداد موقت می گویند .قرارداد موقت ،پس از اتمام دوره قرارداد، به پایان می رسد. اما این شرط در مورد قراردادهای دائم وجود ندارد مگر اینکه در قراردادهای دائم خود کارگر بنا به دلایلی بخواهد از کار استعفاء دهد، از کارافتادگی کلی داشته باشد یا اینکه بازنشسته شود، فوت نماید و دلایل دیگر که در ماده ۲۱ قانون کار هم بیان شده است که البته موارد بیان شده در ماده ۲۱ مواردی است که قرارداد کار خاتمه پیدا مینماید و امکان ورود مجدد به کار فراهم نیست .همچون از کارافتادگی کارگر.

در نظر داشته باشید که گاهی کارگری که قرارداد دائم دارد به دلیل استعفا یا بازنشتگی حقوق و مزایای خود را دریافت می نماید و از کار خارج می گردد ،در این صورت هیچ حق و حقوقی هم از کارگر پایمال نشده است اما بنا به دلایلی مثل تجربه وتوانایی و … از کارگر مجدد برای همان کار سابق دعوت به همکاری به عمل می آید اما این بار با وی قرارداد کار موقت منعقد می گردد و قرارداد دوم در چنین مواقعی هیچ ارتباطی با قرارداد نخست ندارد چرا که کارگر در مورد کار اول که دائمی بوده است به طور کامل و جامع حق و حقوق خود را دریافت نموده است. و قرارداد دوم قرارداد جدیدی است که منعقد می گردد و ارتباطی به قرارداد نخست ندارد.

چه کارگرانی، کارگران دائم محسوب میگردند؟

• کارگرانی که از بدو استخدام بدون قرارداد مشغول کار شوند و البته ماهیت کار آن ها هم مستمر باشد.

کارگرانی که بیش از یک دوره قرارداد ،همچنان مشغول به کار باشد و کارفرما هم معترض این امر نباشد، این افراد کارگران دائم تلقی می شوند.

فلذا در صورتی که قرارداد کار دائمی منعقد شده باشد کارفرما مجاز نمی باشد که قرارداد را به قرارداد کاری موقت تبدیل نماید،بلکه برای این امر به رضایت کارگر نیاز دارد و چنانچه کارگر رضایت نداشته باشد ، کارفرما چنین اختیاری را ندارد. اما در صورت رضایت آن ها این امر بلامانع است.