قراردادهای الکترونیک

پیشرفت و توسعه فناوری در حوزه حقوق و امور قضایی باعث شده است که حقوق تجارت الکترونیک، به عنوان یکی از عرصه‌های مهم قانون‌گذاری در جامعه مطرح شود. قراردادهای الکترونیکی نیز یکی از نتایج این پیشرفت بوده که برای اشخاص امکان ابراز توافق به شکل مجازی و غیرحضوری را و در نتیجه تسهیل امور را فراهم می‌سازد.

تعریف قرارداد الکترونیکی

قراردادهای الکترونیکی، قراردادهایی هستند که مراجل انعقاد آنها یعنی تنظیم، مطالعه و امضا در فضای سایبری صورت می گیرد. این قراردادها برای رؤیت و التزام، نیازی به نسخه کاغذی و فیزیکی یا امضای سنتی ندارند و می‌توان صرفا با انتخاب یک گزینه و یا تیک الکترونیکی مبنی بر موافقت، رضایت خود را نسبت به آن مفاد خاص اعلام نمایند.

هم جنین می توانیم قراردادهای الکترونیکی از نوع قراردادهای الحاقی نیز به حساب آوریم، قراردادهای الحاقی، آن دسته قرارداد هایی را شامل می شوند که از سوی یک طرف برای امضاء به طرف دیگر ارائه یا تحمیل می‌شود.

قراردادهای مشتریان با بانک‌ ها، بیمه، خدمات آنلاین، فروشگاه های مجازی و… از نوع قرارداد های الحاقی هستند که به طور معمول مشتری حق چانه ‌زنی در خصوص مفاد و بندهای آن ندارد.

اعتبار قرارداد های الکترونیکی

وقتی یک قرارداد را به شکل الکترونیکی منعقد می کنیم، چگونه می‌توان از اعتبار حقوقی و قضایی آن مطمئن شد؟ اصلاً آیا این نوع از قرارداد ها معتبر هستند؟

بله! قانون‌ گذار در قانون تجارت الکترونیکی، ماده۲ بند ص، عقد از راه دور یا Distance Contract را پذیرفته است.

مطابق این بند، عقد از راه دور را به شرح زیر تعریف کرده است:

عقد از راه دور، به معنای ایجاب و قبول راجع به کالاها و‌ خدمات بین تأمین کننده و مصرف کننده با استفاده از وسائل ارتباط از راه دور است.

در نتیجه قراردادهای الکترونیکی که در آن مصرف کننده کالا یا خدمات با استفاده از رایانه، تلفن همراه و… در وبسایت و… موافقت خود را با شرایط فروشنده و تامین کننده اعلام می‌کند، هم از نظر قانونی و هم از نظر محاکم معتبر هستند.

بندهای مهم قرارداد‌های الکترونیکی

قراردادهای الکترونیکی مثل قرارداد های عادی در نظام ‌های حقوقی، دارای موضوعاتی مختلف و متنوع هستند؛ به طور مثال ممکن است قراردادی الکترونیکی با موضوع خرید و فروش کالا یا خدمات از یک فروشگاه اینترنتی یا استارتاپی باشد، یا ممکن قرارد‌اد های محرمانگی اطلاعات و حریم خصوصی برای ثبت نام در یک سایت به صورت الکترونیکی تنظیم شوند.

در واقع نوشتن بند های قرارداد‌های الکترونیکی، مانند نوع سنتی قرارداد، بسته به موضوع و هدف طرفین قرارداد متفاوت است و نمی‌توان به دلیل الکترونیکی بودن شکل قرارداد، قاعده‌ای عمومی در این باره وضع کرد؛ اما مسائلی هستند که در هر نوع از قرارداد ثابت هستند، مانند بند موضوع قرارداد، مدت قرارداد، مبلغ قرارداد، مشخصات طرفین، محرمانگی اطلاعات، حل و فصل اختلافات، فورس ماژور، تعهدات طرفین قرارداد و… که می‌توانند در قراردادهای الکترونیکی نیز به کار گرفته شوند.

مسئولیت در قرارداد الکترونیکی

فرض کنید یک شرکت خدمات‌ رسان حمل‌ و نقل، برای استفاده مشتریان از خدمات خود، موافقت‌نامه‌ای داشته باشد که در آن تعهدات مسافر قید می شود، تعهداتی مانند عدم حمل مواد خطرناک در خودرو، عدم سوار شدن مسافر بیش از ظرفیت خودرو، پرداخت هزینه تعیین شده برای سفر، عدم انجام اعمال مخاطره ‌آمیز در طول سفر و…

در این مواقع، همانطور که دیدید، فردی که قصد استفاده از خدمات نرم ‌افزار مورد نظر را دارد با تیک زدن و یا تأئید قسمتی از صفحه وب یا نرم ‌افزار، التزام خود را به تعهدات مذکور نشان دهد؛ در واقع، کاربر با تایید در نرم‌افزار به نوعی امضای الکترونیکی انجام می‌دهد و از این جهت قرارداد الکترونیکی را قبول می‌کند. نکته ای که اکثر ما رعایت نمی کنیم، مفاد را کامل نمی خوانیم و فقط تیک را می زنیم!

حال اگر کاربر بر خلاف تعهدات مندرج در قرارداد الکترونیکی که آن ها را پذیرفته، عمل کرد، همانطور که در هر قراردادی، طرف دیگر قرارداد می‌تواند اقدامات قانونی و قراردادی انجام دهد، در قرارداد های الکترونیکی نیز می‌توان اقداماتی به عمل آورد. در نظر داشته باشیم که اغلب ضمانت اجرای نقض تعهدات در قرارداد الکترونیکی ذکر می‌شود و همچنین امکان مراجعه به محاکم قضایی نیز وجود دارد.

مثلاً در مثال مذکور، اگر کاربر تعهدات قرارداد را نقض کرد، آن شرکت حمل و نقل این اختیار را دارد که عضویت و حساب کاربری متخلف را ابتدا برای مدتی موقت به حالت تعلیق و پس از آن به طور دائم مسدود کند. همچنین حق انجام سایر اقدامات برای مطالبه خسارت از روش های قانونی نیز برای آن شرکت وجود دارد؛ پس همانطور که میبینیم، مسئولیت در قراردادهای الکترونیکی نیز به مانند سایر قراردادها به طور کامل قابلیت پیگیری و اقدامات قضایی را دارد.

آیا این نوشته برایتان مفید بود؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

13 − 2 =