قرارداد حق العمل کاری

قرارداد حق العمل کاری یکی از قراردادهای مندرج در قانون کار است. طبق ماده 357 قانون تجارت، حق العمل کاری خدمتی است که در آن یکی از طرفین(آمر) مجوز انجام معاملات را به دیگری (حق العمل کار) می دهد؛ در نتیجه انعقاد این قرارداد حق العمل کار به اسم خود ولی به حساب شخص دیگری که همان آمر می باشد معامله ای را انجام می دهد. نفع و ضرر این معامله متوجه آمر می باشد.

دلایل استفاده از حق العمل کاری

الف. بسیاری از افراد ممکن است  زمان، روابط و تخصص کافی برای پیدا کردن طرف های معامله و عقد قراردادهای مناسب را نداشته باشند و به همین دلیل از خدمات حق العمل کارها و تخصص آنها در انعقاد معاملات و پیدا کردن طرف های معامله استفاده می کنند.

ب.حق العمل کاری، انعقاد قراردادها و انجام معاملات را برای تاجر در مکان های دور فراهم می سازد بدون آنکه نیازی به حضور وی یا صرف وقت و هزینه فراوان داشته باشد؛

ج. تمایل به فاش نشدن نام طرف واقعی معامله نیز از دیگر دلایل رایج استفاده از حق العمل کارهاست.

شرایط لازم برای انجام حق العمل کاری

قانون تجارت شرط خاصی برای انجام کار حق العمل کاری در نظر نگرفته است؛ بنابراین هر شخصی که به فعالیت های تجاری تمایل و در این زمینه مهارت داشته باشد می تواند به انجام حق العمل کاری بپردازد. همچنین برای انجام حق العمل کاری  نیاز به دریافت مجوز یا پروانه فعالیت نیست.

انواع قرارداد حق العمل کاری

الف. حق العمل کاری فروش؛

ب. حق العمل کاری خرید؛

ج حق العمل کار حمل و نقل؛

د. کارگزار گمرکی.

وظایف و مسئولیت های حق العمل کار

1. اطلاع رسانی کامل به آمر: اصل بر این است حق العمل کار حتی اگر بر اساس قرارداد شخصا حق خرید یا فروش را دارد، حتما بایستی قبل از انجام معامله گزارش اقدامات خود را از هر طریق ممکن به اطلاع آمر برساند. در غیر این صورت از جایگاه حق العمل کاری خارج محسوب شده و آمر به عنوان طرف معامله با او رفتار می نماید؛
2. انجام دستورات آمر: حق العملکار مسئول پرداخت تمام خسارات ناشی از تقصیراتی است که علیه وی در خصوص عدم رعایت دستورات آمر به اثبات برسد؛
3. حفظ امانت: اصل بر این است که کالاهایی که برای فروش به حق العملکار سپرده می شوند معیوب نمی باشند، لیکن تکلیف حق العملکار صرفا بررسی عیوب ظاهری است نه عیوب مخفی و پنهان، لذا حق العمل کار قبل از فروش کالا بایستی بررسی های لازم جهت یافتن عیوب ظاهری را انجام دهد؛
4. حق العمل کار مکلف است چنانچه کالایی که برای فروش به وی داده شده دارای عیوب ظاهری است، بلافاصله آمر را در جریان قرار دهد و هر اقدام منطقی و صحیحی که در این زمینه لازم است را انجام دهد. در غیر این صورت ضامن و مسئول خسارات ناشی از این غفلت است؛
5. اگر حق العمل کار کالا را به قیمتی کمتر از آنچه که آمر تعیین کرده خریداری یا به قیمتی بیشتر از آنچه آمر تعیین کرده بهرفروش برساند، مبلغ اضافی را باید به حساب آمر واریز نماید، مگر آنکه خلاف این وضعیت شرط شده باشد؛
6. انجام تمام کار های ارادی و پیگیری های مربوطه به عهده حق العمل کار است؛
7. اخذ تضامین لازم در قراردادهایی که حق العمل کار با اشخاص ثالث منعقد می نماید و هم چنین آزاد سازی این تضامین از وضایف خود او می باشدغ
8. حق العملکار حق واگذاری تمام یا قسمتی از کار را به هر شخص حقیقی یا حقوقی بدون موافقت کتبی آمر ندارد.

وظایف آمر در قرارداد حق العمل کاری

1. پرداخت حق العمل یا کمیسیون به حق العمل کار؛
2. پرداخت هزینه های صورت گرفته بابت قرارداد حق العمل کاری و بهره های آن در وقت پرداخت؛
3. چنانچه پس از فروش یقین حاصل شود که کالای فروخته شده از ابتدا دارای عیوب پنهان بوده، آمر مکلف است نسبت به تعویض کالا و یا استرداد مبلغ آن اقدام کند و حق العمل کار در این مورد مسئولیتی ندارد و صرفا مسئول هماهنگی های لازم است؛
4. جبران خسارات وارده به حق العمل کار در اجرای معمولی قرارداد حق العمل کاری بدون خطای حق العمل کار به وی وارد شده است؛
5. تمام مخارج از قبیل مالیات، هزینه های ثبت سفارش، بیمه، کارمزد بانکی، هزینه های گمرکی، تخلیه، انبارداری، حمل و نقل و غیره بر اساس فاکتور و مستندات بر عهده آمر می باشد.

دستمزد حق العمل کار

دستمزدی که حق العمل کار در مقابل خدمات خود دریافت می دارد را حق العمل یا کمیسیون می نامند.

در این خصوص قانون تجارت بیان می کند  که حق العمل کار در صورتی مستحق دریافت دستمزد است که معامله انجام شود یا اینکه عدم انعقاد قرارداد منتسب به خود آمر باشد.

آنچه که ما گاها در زبان فارسی با عنوان کمیسیون می شنویم نیز از عبارت کمیسیونر در زبان فرانسوی گرفته می شود که با این موضوع در ارتباط است. در واقع کمیسیون همان حق العمل و کمیسیونر نیز حق العمل کار است.

تمدید قرارداد حق العمل کاری

تمدید این قرارداد با تنظیم یک متمم که بیانگر تمدید مدت و احتمالا مبلغ حق العمل است امکان پذیر می باشد.

انقضای قرارداد حق العمل کاری

قرارداد حق العمل کاری در موارد زیر پایان می پذیرد:

1. انجام موضوعی که حق العمل کار مکلف به آن بوده؛
2. وقوع شرط فاسخی که قرارداد حق العمل کاری بر آن معلق بوده؛
3. پایان مدت قرارداد حق العمل کاری؛
4. عزل حق العمل کار؛
5. استعفای حق العمل کار؛
6. فوت حق العمل کار یا آمر؛
7. وقوع حجر بر هر یک از طرفین قرارداد حق العمل کاری؛
8. لغو قرارداد حق العمل کاری؛
9. محال شدن اجرای موضوع حق العمل کاری به خاطر دلایل خارج از اراده طرفین؛
10. انحلال شخص حقوقی که یکی از طرفین حق العمل کاری است.

موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی با ده سال سابقه در حوزه دعاوی و تنظیم قراردادهای داخلی و بین المللی آماده ارائه مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه انواع قراردادها می باشد.