بخشودگی و تقسیط جزای نقدی در تعزیرات حکومتی ، یکی از تدابیر حمایتی قانون گذار است. این تدبیر از این نظر وضع شده است تا حمایتی برای متخلفانی باشد که با شرایطی خاص به این اعمال اقدام نموده اند و قصد جبران تخلف خود را نیز دارند و از بار مسئولیت عمل خویش نیز شانه خالی نمی نمایند. شرایط بخشودگی و تقسیط و عفو جزای نقدی ناشی از تخلفات تعزیراتی و جرائم مربوط به قاچاق کالا و ارز و اینکه در صورت اعتراض به رای تعزیرات می توان از این تدابیر حمایتی استفاده نمود یا خیر؟ از جمله مواردی است که سوال بسیاری از شما عزیزان می باشد. لذا در این مقاله سعی نموده ایم به این سوالات پاسخ دهیم.

تدابیر حمایتی قانون گذار در تعزیرات حکومتی

قانونگذار در تعزیرات حکومتی ، برای حمایت از اشخاصی که قصد جبران  تخلف خود را دارند تدابیر ذیل را در نظر گرفته است .

• بخشودگی  کل یا قسمتی از جزای نقدی
• تقسیط جزای نقدی
• عفو جزای نقدی
• تخفیف جزای نقدی

بخشودگی کل یا قسمتی از جزای نقدی

با تغییر قانون اجرای محکومیت های مالی و براساس ماده ۲۲ این قانون , بحث جزای نقدی مشمول این قانون نمی شود .طبق ماده ۴۴۲ قانون آئین دادرسی کیفری چنانچه محکوم علیه پیش از پایان مهلت تجدیدنظرخواهی، با رجوع به دادگاه صادرکننده حکم، حق تجدیدنظرخواهی خود را اسقاط نماید یک چهارم (۲۵ درصد) جزای نقدی بخشوده خواهد شد. جزای نقدی در تعزیرات حکومتی نیز طبق این ماده از قانون در صورت عدم اعتراض به رای صادره مشمول بخشودگی ۲۵ درصد جزای نقدی می گردد. مهلت پرداخت جزای نقدی ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ احضاریه قاضی اجرای احکام کیفری می باشد. چنانچه محکوم علیه در این مهلت برای پرداخت جزای نقدی حاضر گردد ۲۰ درصد از جزای نقدی بخشیده می شود.

شرایط بخشش جزای نقدی

همانگونه که اشاره نمودیم در دو حالت قسمتی از جزای نقدی تعزیرات حکومتی بخشوده می شود . شرایط بخشش جزای نقدی به شرح ذیل می باشد:

• محکوم علیه از رای صادره در شعبه بدوی تعزیرات حکومتی تجدیدنظرخواهی ننماید یا اعتراض خود به رای تعزیرات را مسترد نماید.
• محکوم علیه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ قاضی اجرای احکام حاضر شود و نسبت به پرداخت جزای نقدی اقدام نماید.

تخفیف جزای نقدی

تخفیف جزای نقدی در مواد  ۴۴۲ و تبصره ۳ ماده ۵۲۹  قانون آئین دادرسی کیفری مقرر گردیده است. طبق مواد مذکور قانونگذار محکوم علیه را مشمول تخفیف جزای نقدی دانسته است. شرایط تخفیف جزای نقدی همان شرایط مذکور در بخشش جزای نقدی می باشد که به آن اشاره نمودیم. تخفیف جزای نقدی قاچاق کالا و ارز نیز طبق همین مواد قانونی قابل اعمال است.

تقسیط جزای نقدی

در قانون تعزیرات حکومتی تقسیط جزای نقدی پیش بینی شده است. در شورای حقوقی سازمان تعزیرات مورخ ۱۳۷۷/۰۳/۲۷ در این باره دستورالعملی تصویب شده است.
از زمان تصویب دستورالعمل مزبور، هرگاه مصلحت اقتضا نماید جزای نقدی وضع شده برای تعزیرات حکومتی تقسیط می گردد. همچنین طبق دستورالعمل نحوه اجرای احکام سازمان تعزیرات حکومتی که در تاریخ ۱۰/۱۱/۹۵ به تصویب رییس سازمان تعزیرات حکومتی رسید و در مورخ ۳/۲/۹۶ اصلاح گردید، شرایطی جهت تقسیط جزای نقدی در نظر گرفته شده است که با وجود این شرایط با تقسیط جزای نقدی موافقت می گردد.

تقسیط جزای نقدی در قانون جدید

شرایط موافقت با تقسیط جزای نقدی

تقسیط جزای نقدی در تعزیرات حکومتی، مستلزم ارائه درخواست از سوی محکوم علیه به انضمام صورتی از دارایی ها و مستندات مربوط به عدم تمکن مالی است. این درخواست باید به رئیس شعبه اجرای احکام تحویل داده شود. ریس شعبه اجرای احکام مکلف است پس از دریافت تقاضای تقسیط ، مراتب را به شعبه صادرکننده حکم نخستین ارسال نماید. چنانچه عدم تمکن مالی وی از سوی شعبه مذکور احراز گردد پس از سپردن تضمین مناسب برای پرداخت اقساط، جزای نقدی تقسیط می شود.

ترتیب اجرای تقسیط جزای نقدی

همانگونه که در بالا اشاره نمودیم تقسیط جزای نقدی پس از احراز عدم تمکن مالی از سوی شعبه صادرکننده رای بدوی امکان پذیر می باشد. ترتیب اجرای تقسیط جزای نقدی به شرح ذیل می باشد:

1. جزای نقدی تا پانصد میلیون ریال، پس از پرداخت یک سوم جریمه به صورت نقدی و مابقی حداکثر طی ۱۲ ماه
2. جزای نقدی بیش از پانصد میلیون ریال تا یک میلیارد ریال، پس از پرداخت یک سوم جریمه به صورت نقدی و مابقی حداکثر ظرف ۲۴ ماه
3. جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال تا پنج میلیارد ریال، پس از پرداخت یک سوم جریمه به صورت نقدی، مابقی حداکثر طی ۳۶ ماه
4. جزای نقدی بیش از پنج میلیارد ریال پس از پرداخت یک سوم جزای نقدی و اخذ موافقت مدیرکل حداکثر طی ۴۸ ماه
5. در خصوص محکومینی که دارای شرایط خاص بوده و توانایی پرداخت مبلغ پیش پرداخت جزای نقدی را ندارند، شعبه بدوی صادرکننده رای با اخذ موافقت مدیرکل استان در صورتی که جزای نقدی تا یک میلیارد ریال باشد و چنانچه جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال تا بیش از پنج میلیارد ریال باشد با پیشهناد مدیرکل استان و اخذ موافقت رییس سازمان تعزیرات با شرایط مساعدتر اقدام به تقسیط می نمایند.
6. اگر محکوم علیه به جهت عدم توانایی پرداخت جزای نقدی در زندان باشد، پس از تقسیط جزای نقدی بلافاصله از زندان آزاد می شود.

تقسیط در چند قسط صورت میگیرد؟

در پاسخ به این پرسش که تقسیط در چند قسط صورت میگیرد باید گفت، تعداد اقساط بستگی به میزان جزای نقدی و وضعیت مالی محکوم علیه دارد. به طور معمول تعداد اقساط طبق موارد فوق الذکر تعیین می گردد مگر مواردی که محکوم علیه شرایط خاص داشته باشد و تعداد اقساط بیشتری برای وی در نظر گرفته شود.

حداقل میزان تقسیط در هر بار پرداخت چه مقدار باید باشد؟

حداقل میزان تقسیط در هر بار پرداخت بستگی به میزان جریمه نقدی دارد. بدین صورت که باید یک سوم جزای نقدی به عنوان پیش پرداخت واریز شود و مابقی به تعداد اقساط تعیینی تقسیم و هر ماه باید پرداخت شود.

در صورتی که اقساط جزای نقدی در موعد مقرر پرداخت نشود چه اتفاقی می افتد؟

در ماده ۲۸ دستورالعمل نحوه اجرای احکام سازمان تعزیرات حکومتی مقرر گردیده چنانچه محکوم علیه دو ماه متوالی از پرداخت اقساط خودداری نماید، رئیس شعبه اجرای احکام به وی تذکر می دهد تا حداکثر طی یک ماه نسبت به پرداخت اقدام نماید. در غیر اینصورت با اعلام شعبه اجرای احکام تقسیط به وسیله شعبه صادرکننده لغو و اقدام قانونی مقتضی انجام می شود.

اعسار از پرداخت جریمه نقدی

اعسار از پرداخت جزای نقدی بدین معناست که محکوم علیه با ارائه مستندات اثبات نماید توانایی پرداخت جزای نقدی را ندارد و تقاضای تقسیط جزای نقدی را بنماید. چنانچه عدم توانایی محکوم علیه در پرداخت یکجای جزای نقدی محرز شود رای بر تقسیط جزای نقدی صادر می شود .

• سوالی که مطرح می شود این است اگر جریمه تعزیرات پرداخت نشود چه اتفاقی می افتد؟

طبق ماده ۵۲۹ قانون آئین دادرسی کیفری و ماده ۲۲ دستورالعمل نحوه اجرای احکام سازمان تعزیرات حکومتی چنانچه محکوم علیه نسبت به پرداخت جزای نقدی اقدام ننماید کلیه اموال وی شناسایی و توقیف میگردد. همچنین قرار ممنوع الخروجی و انسداد کلیه حساب های وی صادر می گردد.

عفو جزای نقدی

تدبیر دیگری که قانونگذار جهت حمایت از متخلفین در نظر گرفته است ،عفو جزای نقدی می باشد. تا بدین وسیله بتواند فرصتی به محکومین درجهت اصلاح و بازسازی بدهد. عفو به دو دسته تقسیم میشود :

• عفو عمومی
• عفو خصوصی

1. عفو عمومی: عفو عمومی به وسیله قانون به افراد واجد صلاحیتی که قانون مقرر داشته است اعطا میگردد. زمانی که عفو عمومی رخ میدهد به موجب آن تعقیب و دادرسی متوقف میشود. وچنانچه به صدور حکم محکومیت منجر شده باشد،اجرای مجازات را متوقف می نماید و آثار محکومیت بدین وسیله زائل میگردد. این تعریفی است که در ماده ۹۷ قانون مجازات اسلامی از عفو بیان شده است.
2. عفو خصوصی: عفو خصوصی از اختیارات رهبری است. ماده ۱۱۰ قانون اساسی نیز در بند ۱۱ این مورد را پیش بینی نموده است ومقرر داشته است که عفو یا تخفیف محکومان درصدور موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضاییه با مقام رهبری است. این نوع از عفو،عفو خصوصی نامیده میشود.که ناگفته نماند در ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی نیز از عفو خصوصی سخن به میان آمده است.

از آنجایی که ماده مطلق بیان شده است ومورد خاصی را احصا نکرده است، این نتیجه حاصل میشود که عفو شامل حال متخلفان تخلفات تعزیرات حکومتی نیز میگردد.البته رویه عملی دادگاه ها نیز حاکی از این امر است که عفو را برای این متخلفان نیز در نظر گرفته اند و اجرا می شود.عفو رهبری ممکن است تمام یا قسمتی از مجازات محکومین را از بین ببرد. اما به خاطر داشته باشید
صدور قرار موقوفی اجرای مجازات در صورتی می باشد که عفو شامل تمامی مدت باقی مانده محکومیت باشد.

حبس تعزیری چگونه بخشیده میشود

شرایط متقاضی عفو از جزای نقدی در تعزیرات

برای درخواست عفو محکوم علیه باید دارای شرایط ذیل باشد:

1. نداشتن پیشینه کیفری موثر
2. نداشتن سایقه محکومیت در پرونده های موضوع صلاحیت تعزیرات حکومتی
3. نداشتن تمکن مالی
4. ارائه تعهد کتبی مبنی بر عدم تکرار تخلف
5. عدم استفاده قبلی از عفو در پرونده های موضوع صلاحیت تعزیرات حکومتی
6. اخذ رضایت شاکی خصوصی یا پرداخت خسارت وی در مواردی که پرونده شاکی خصوصی دارد.

مرجع رسیدگی به تقاضای عفو از جزای نقدی تعزیرات حکومتی

برای رسیدگی به درخواست عفو محکومین هر استان هیات استانی و در مرکز هیات مرکزی تشکیل می شود. دبیر هیات استانی با وصول درخواست عفو، سوابق محکوم علیه را استخراج و به ضمیمه مدارک مورد نیاز جهت طرح در جلسه آماده می نماید. هیات استانی پس از بررسی مدارک و احراز شرایط عفو، ضمن تشریح جهات و دلایل، گزارش کاملی از وضعیت محکوم را به طور مستدل و مستند به دبیرخانه هیات مرکزی ارسال می نماید.

دبیر هیات مرکزی عفو، باید درخوایت های موافقت شده توسط هیات مذکور را به کمیسیون عفو و بخشودگی قوه قضائیه ارسال نماید. دبیر هیات مرکزی عفو، اسامی محکومینی که مشمول عفو و یا تخفیف مجازات گردیده اند را از اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضایی قوه قضائیه اخذ و به ادارات کل سراسر کشور ابلاغ می نماید.

در چه صورت درخواست عفو از جزای نقدی تعزیرات قابل طرح در هیات عفو استان هستند؟

در ماده ۳۸ دستورالعمل نحوه اجرای احکام سازمان تعزیرات حکومتی شرایطی را به شرح ذیل  مقرر نموده و چنانچه این شرایط وجود داشته باشد درخواست عفو قابل طرح در هیات عفو استان می باشد:

1. محکومینی که مبلغ جزای نقدی آنها تا یکصد میلیون ریال باشد در صورت احراز عدم تمکن مالی و پرداخت حداقل ۵۰ درصد از جزای نقدی
2. محکومینی که مبلغ جزای نقدی آنها بیش از یکصذ میلیون ریال تا سیصد میلیون ریال باشد، در صورت احراز عدم تمکن مالی و پرداخت حداقل ۶۰ درصد از جزای نقدی
3. محکومینی که مبلغ جزای نقدی آنها بیش از سیصد میلیون ریال تا پانصد میلیون ریال باشد، در صورن احراز عدم تمکن مالی و پرداخت حداقل ۷۰ درصد از جزای نقدی
4. محکومینی که مبلغ جزای نقدی آنها بیش از پانصد میلیون ریال تا یک میلیارد ریال باشد، در صورت احراز عدم تمکن مالی و پرداخت حداقل ۷۵ درصد از جزای نقدی
5. محکومینی که مبلغ جزای نقدی آنها بالای یک میلیارد ریال باشد، در صورت احراز عدم تمکن مالی و پرداخت حداقل ۸۰درصد از جزای نقدی
6. محکومین حبس بدل از جزای نقدی با تحمل یک سوم از مجازات حبس، در مواردی که میزان حبس تا پنج سال باشد.
7. محکومین حبس بدل از جزای نقدی با تحمل نصف مجازات حبس، در مواردی که میزان حبس از پنج تا ده سال باشد.
8. محکومین حبس بدل از جزای نقدی با تحمل دو سوم مجازات حبس، در مواردی که میزان حبس بیش از ده سال باشد.

نحوه پرداخت جریمه تعزیرات

پرداخت جریمه نقدی در اجرای احکام تعزیرات حکومتی صورت می گیرد . نحوه پرداخت جریمه نقدی بدین صورت است که پس از قطعیت رای صادره مبنی بر محکومیت متهم بر پرداخت جزای نقدی، به محکوم علیه اخطار ارسال می شود تا ظرف ده روز نسبت به پرداخت نقدی آن اقدام نماید. چنانچه محکوم علیه در این مدت حاضر و جزای نقدی را پرداخت نماید ۲۰ درصد از مبلغ جزای نقدی کسر می گردد. اگر محکوم علیه تقاضای تقسیط نماید نمی تواند از این تخفیف استفاده کند.

مهلت پرداخت جزای نقدی تعزیرات

طبق تبصره ۳ ماده ۵۲۹ قانون آئین دادرسی کیفری مهلت پرداخت جزای نقدی ده روز از تاریخ ابلاغ می باشد. در صورتی که محکوم علیه در این مدت اقدام به پرداخت جزای نقدی نماید می تواند از تخفیفات مقرر در قانون استفاده نماید . چنانچه در این مهلت اقدام ننماید اموال وی شناسایی و توقیف می گردد و دستور ممنوع الخروجی و توقیف حساب های بانکی وی نیز صادر می شود.

اشتراک گذاری: