در فرآیند داوری، یکی از مهم ترین و حساس‌ترین موضوعات، محاسبه و پرداخت حق‌الزحمه داوران است. این موضوع نه تنها بر روابط طرفین تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند بر کیفیت و بی‌طرفی داوری نیز تاثیرگذار باشد. اما چگونه می‌توان حق‌الزحمه داوری را به شکلی منصفانه و مطابق با استانداردهای قانونی و قراردادی تعیین کرد؟ در این مقاله، به بررسی عوامل مؤثر بر محاسبه حق‌الزحمه داوری، روش‌های پرداخت و نکات کلیدی که در تنظیم قراردادهای مربوط به آن باید مد نظر قرار گیرد، خواهیم پرداخت. اگر شما نیز با سوالاتی در این زمینه مواجه هستید و به دنبال راهکارهای عملی و قانونی برای مدیریت این بخش از فرآیند داوری می‌باشید، با ما همراه شوید تا به پاسخ های جامع و دقیق دست یابید.
حق الزحمه داوری چیست؟
حق‌الزحمه داوری مبلغی است که به داور یا داوران برای خدماتی که در فرآیند داوری ارائه می‌دهند، پرداخت میشود. داوری یک روش جایگزین برای حل و فصل اختلافات است که در آن داور یا هیئت داوری به عنوان یک قاضی خصوصی عمل می‌کنند و تصمیمی الزام‌آور برای طرفین صادر می‌کنند.
پرداخت هزینه داوری با کیست؟
در آئین نامه حق الزحمه داوری مصوب ۵/۶/۱۴۰۱، مقرر گردیده است میزان حق الزحمه داوری و نحوه پرداخت آن بر مبنای توافق داور یا نهاد داوری با طرفین است. در صورتی که در قرارداد نسبت به پرداخت هزینه داوری توافق صورت گرفته باشد، بر همان اساس باید عمل نمود در غیر اینصورت، پرداخت حق الزحمه داوران بر عهده طرفین می باشد.
حق الزحمه داوران چگونه تعیین میشود؟
برای تعیین حق الزحمه داوران در صورتی که طرفین در قرارداد داوری به این موضوع اشاره کرده باشند بنا بر توافق طرفین عمل خواهد شد زیرا ماهیت این شیوه از حل و فصل اختلافات مبتنی بر توافق طرفین است. در غیر اینصورت طبق آئین نامه حق الزحمه داوری تعیین می گردد و طرفین ملزم به پرداخت آن هستند.
تعیین حق‌الزحمه داوری به موارد ذیل بستگی دارد:
میزان زمان و تلاش
حق‌الزحمه داوری معمولاً بر اساس میزان زمانی که داور برای بررسی پرونده، برگزاری جلسات و صدور حکم صرف می‌کند، تعیین میشود.
پیچیدگی پرونده
در پرونده های پیچیده تر که نیاز به بررسی‌های فنی یا حقوقی بیشتری دارند، حق‌الزحمه ممکن است بالاتر باشد.
تجربه و تخصص داور
داورانی که دارای تجربه و تخصص بیشتری هستند، معمولاً حق‌الزحمه بالاتری دریافت می‌کنند.
نهاد داوری
در صورتی که داوری تحت نظر یک نهاد داوری خاص انجام شود، ممکن است تعرفه ها و ساختار هزینه ای مشخصی وجود داشته باشد که بر اساس آن حق‌الزحمه تعیین میشود.
حق‌الزحمه داوری به عنوان بخشی از هزینه های کلی داوری در نظر گرفته میشود که ممکن است شامل هزینه‌های اداری، هزینه‌های کارشناسی و سایر هزینه‌های مرتبط نیز باشد. پرداخت این هزینه‌ها معمولاً بر اساس توافق طرفین یا طبق قوانین و مقررات نهاد داوری انجام میشود.
نحوه پرداخت حق الزحمه داوری
طبق ماده ۹ قواعد و آئین داوری مرکز داوری اتاق ایران، جز در مواردی که طرفین طور دیگری توافق کرده اند، پرداخت حق الزحمه داوری به تساوی بر عهده خواهان و خوانده است و باید تا قبل از صدور رای داوری پرداخت شود.
در داوری های سازمانی به طور معمول در ابتدای رسیدگی هزینه ها را تمام و کمال دریافت می نمایند یا اینکه از طرفین درخواست می کنند پیش پرداختی بدهند و با صدور رای قبل از اعلام و تسلیم رای به ایشان طرف ها باید هزینه های داوری را بپردازند.
عواقب عدم پرداخت حق الزحمه داوری
در خصوص اقدامات داور در صورت عدم پرداخت حق الزحمه اختلاف نظرهای فراوانی وجود دارد. برخی معتقد هستند داور می تواند در صورت عدم پرداخت حق الزحمه از سوی طرفین، از ارائه رای داوری امتناع نماید اما در عمل این امکان پذیر نیست و داور باید در مدت مقرر قانونی نسبت به صدور رای و ابلاغ ان اقدام نماید در غیر اینصورت موجب ابطال رای داوری در دادگاه می شود.
برخی دیگر معتقد هستند داور باید در مهلت مقرر قانونی نسبت به صدور رای اقدام نماید و چنانچه طرفین نسبت به پرداخت حق الزحمه اقدام ننمودند، داور می تواند از طریق مراجع قضایی اقدام به مطالبه حق الزحمه طبق توافقات کتبی نماید.
اما توصیه می شود برای جلوگیری از اینگونه مشکلات حق الزحمه داوری در ابتدای شروع رسیدگی نزد شهص ثالثی سپرده شود تا پس از اتمام فرآیند داوری و صدور رای، داور حق الزحمه خود را از ایشان دریافت نماید.
حق الزحمه داوران در صورت تعدد داوران
درمواردی که داور بیش از یک نفر باشد حق الزحمه بالسویه بین آنها تقسیم خواهد شد.
جدیدترین آیین نامه حق الزحمه داوری
جدیدترین آئین نامه حق الزحمه داوری برای مورخ ۵/۶/۱۴۰۱ می باشد که از سوی قوه قضائیه ابلاغ گردیده است. طبق این آئین نامه میزان حق الزحمه داوری با توافق طرفین مشخص می شود و در صورتی که توافقی صورت نگرفته باشد، بر اساس آئین نامه حق الزحمه داوری عمل خواهد شد.
در ماده ۲ آئین نامه فوق الذکر میزان حق الزحمه داوری به شرح ذیل تعیین گردیده است:
- در صورتی که خواسته تا ده میلیارد ریال باشد، دو درصد خواسته
- در صورتی که خواسته از ده میلیارد ریال تا پنجاه میلیارد ریال باشد، یک درصد خواسته
- در صورتی که خواسته از پنجاه میلیارد ریال تا صد میلیارد ریال باشد نیم درصد خواسته
- در صورتی که خواسته بیش از صدمیلیارد ریال باشد، ۲۵ صدم خواسته
- در خواسته های غیرمالی یا عدم امکان تعیین بهای خواسته برای هر داور از ۵ میلیون ریال تا ۳۰ میلیون ریال
در تبصره این ماده مقرر گردیده در دعاوی غیرمالی در صورتی که پیچیدگی موضوع یا میزان تلاش داور اقتضای حق الزحمه بیشتری داشته باشد، در صورت تقاضای داور، حق الزحمه حسب مورد با نظر مرجع قضایی یا شورای حل اختلاف تعیین می شود.
حق الزحمه داوری در قرارداد مشارکت در ساخت
حق الزحمه داوری در قرارداد مشارکت در ساخت نیز طبق توافق طرفین مشخص می شود در غیر اینصورت می توان بر اساس آئین نامه حق الزحمه داوری اقدام نمود. حق الزحمه داوری در قراردادهای مشارکت در ساخت با توجه به نوع دعوا که مالی باشد یا غیر مالی متفاوت است. در صورتی که در تعیین حق الزحمه داوری اختلاف به وجود آمد می توانید از طریق مشاوره حقوقی با وکیل متخصص به این اختلافات پایان دهید.
Pdf آئین نامه حق الزحمه داوری
در اینجا آئین نامه حق الزحمه داوری را برای شما عزیزان قرار داده ایم که می توانید آن را دانلود نموده و استفاده نمائید.
نتیجه‌گیری
حق‌الزحمه داوری یکی از بخش های مهم و تاثیرگذار در فرآیند داوری است که باید با دقت و بر اساس معیارهای قانونی و قراردادی تعیین شود. در این مقاله، به بررسی عوامل موثر بر تعیین حق‌الزحمه داوری و روش‌های پرداخت آن پرداختیم و تلاش کردیم تا نکات کلیدی و چالش های موجود در این زمینه را روشن کنیم. مدیریت صحیح حق‌الزحمه داوری می‌تواند به تضمین بی‌طرفی و کیفیت داوری کمک کند و از بروز اختلافات جانبی جلوگیری نماید.
در این راستا، دفتر حقوقی “دادپویان حامی” با تیمی از وکلای مجرب و متخصص، آماده است تا شما را در تمامی مراحل تنظیم و اجرای قراردادهای داوری و تعیین حق‌الزحمه داوری یاری کند. ما با ارائه مشاوره‌های حقوقی دقیق و کاربردی، به شما کمک می‌کنیم تا از حقوق و منافع خود به بهترین شکل ممکن محافظت نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره، با دفتر حقوقی “دادپویان حامی” تماس بگیرید و از خدمات حرفه‌ای ما بهره مند شوید.
سوالات متداول
