برابر ماده۲قانون بیمه بیکاری ،بیکار به فردی اطلاق میشود که توانایی کارکردن را دارد.اما بدون اینکه اراده او دخیل باشد از کار بیکار میشود.که البته دلایل بیشماری میتواند سبب شود تا فردی بیکار تلقی گردد.از جمله این دلایل میتوان به حوادثی مثل سیل و زلزله ویا تعدیل نیرو توسط کارفرما…اشاره نمود.

چنانچه کارگر ،بدون اراده خود،کار خویش را ازدست بدهد . مسلما تا یافتن شغل جدید و یا برگشت به کار سابق بایستی بتواند گذران زندگی داشته باشد.ومعیشت خود واحتمالا خانواده خود را تامین کند ازاین رو قانونگذار جهت حمایت از چنین کارگرانی،تدبیری اندیشیده است و بیمه بیکاری را پیشبینی نموده است.

بدین سان کارگرانی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.پس از بیکاری تا مدتی که بتوانند کارجدید بیابند یا به کارسابق برگردند برای آنان مستمری در نظر گرفته میشود.تا در زمان بیکاری با مشکلات معیشتی مواجه نشوند.البته ذکر این نکته لازم است که بیمه بیکاری، مختص بیمه شدگان اجباری است.و بیمه شدگان اختیاری از چنین حقی برخوردار نیستند.

مشمولان قانون بیمه بیکاری

قانونگذار درماده ۱قانون بیمه بیکاری، چنین بیان داشته است:

“کلیه مشمولین قانون تامین اجتماعی که تابع قانون کار و کار کشاورزی هستند، مشمول مقررات این قانون می باشند.”

اما بیکار در قانون بیمه بیکاری، به صورت مطلق تعریف نشده است. بلکه بیکارانی در حمایت قانون بیمه بیکاری قرار میگیرند که بیکاری آنها ناشی از شرایطی باشد.

کدام دسته از بیکاران واجد شرایط جهت اخذ بیمه بیکاری هستند؟

• بیکاری غیر ارادی و بدون میل و رضای کارگر باشد.
• بیکاری ناشی از اتمام قراردادکار باشد.
• بیکاری ناشی از تعلیق قراردادکار باشد.

درموارد فوق که البته هرکدام از آنها مصادیقی را هم دربرمیگیرد، فرد بیکار تلقی میشود.و تحت حمایت قانون مذبور قرار میگیرد.

کارگر واجد الشرایط باید جهت استفاده از حق خود ، ظرف ۳۰ روز ازتاریخ بیکاری به واحدهای تعاون ، کار و رفاه اجتماعی  مراجعه نماید.وی بایستی خود را معرفی و بیکاری خودرا اعلام کند.وهمینطور آمادگی خود را جهت اشتغال به کار جدید یا کاری مشابه اعلام کند.

اگرچه قانونگذار مهلت را ۳۰ روزه مقرر کرده است اما  استثنایی را هم درنظرگرفته است.وآن درصورتی است که بیمه شده دارای عذر موجه باشد.دراینصورت با تشخیص هیات حل اختلاف،مراجعه بیمه شده تا ۳ ماه بعداز ۳۰ روز هم مجاز خواهد بود.

لازم به ذکر است که مقررات بیمه بیکاری، آمره بوده و توافق خلاف آنها بی اثر است. فلذا چنانچه بیمه شده ای در تاریخهای مقرر فوق مراجعه نکند ازموجبات عدم استحقاق ابن نوع بیمه برای وی تلقی میشود.

اگر چه قانونگذار در ماده ۲ قانون بیمه بیکاری مقرر داشته که همه افراد مشمول این قانون می باشند ،اما افرادی را نیز از شمول ماده مستثنی کرده است.و برای آنها ساز و کارها و مقررات خاص خودشان را درنظر گرفته است.

کدام دسته از بیکاران جهت اخذ بیمه بیکاری، واجد شرایط نیستند؟

• مستمری بگیران بازنشسته ویا ازکارافتاده
• صاحبان حرف ومشاغل آزاد که خود رابیمه نموده اند
• افرادی که تابعیت کشور ایران را نداشته باشند

مقام صالح در تشخیص افراد مشمول نظام بیمه بیکاری

دو سازمان درتشخیص چنین امری برطبق قانون بیمه بیکاری، صالح شناخته شده اند.یکی سازمان تامین اجتماعی و دیگری وزارت تعاون،کار ورفاه اجتماعی است.که در قانون بیمه بیکاری، وظایف هرکدام از این سازمانها احصاء گردیده است.

واحدهای تعاون،کار ورفاه اجتماعی باید نهایتا در مهلت ۳۰ روز نسبت به غیر ارادی بودن بیکاری متقاضی ،اظهارنظر نمایند.وچنانچه این مسئله تایید شود بایستی کارگر مزبور را کتبا به سازمان تامین اجتماعی جهت تعیین مقرری بیکاری معرفی کند.

پس ازمعرفی سازمان تعاون کار ورفاه اجتماعی ، سازمان تامین اجتماعی ظرف مهلتی۱۰روزه نسبت به احراز شرایط قانونی و برقراری بیمه بیکاری اقدام میکند.

لازم به ذکر است که، مقرری بیمه بیکاری تعیین شده توسط سازمان تامین اجتماعی از روز اول بیکاری قابل پرداخت است . بدین معنا که زمان یا دوره انتظاری برای قطعیت بیکاری بیمه شده ،لحاظ نشده است.وهر فردی که واجد شرایط مقرر شده برای دریافت مقرری بیمه بیکاری باشد میتواند آن را دریافت کند.

مدت زمان پرداخت مقرری بیمه بیکاری

مدت زمان پرداخت مقرری بیمه بیکاری، بستگی به سابقه پرداخت بیمه ازسوی بیمه شدگان دارد.و درکل مدت آن از۳۶ ماه برای بیمه شدگان بیکار مجرد و۵۰ ماه برای بیمه شدگان متاهل ومتکفل بیشتر نمیباشد.

سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری

البته اگرفردی مشمول بیمه بیکاری شود،امکان داردکه تحت شرایطی باتوجه به تمام نشدن مهلت فوق مقرری بیمه وی قطع گردد .که به ذکر چند نمونه از این موارد میپردازیم.از جمله:

• درصورتیکه بیمه شده مجددا مشغول به کار شود.
• بیمه شده مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی گردد.
• بیمه شده فوت کند.
• بیمه شده با حقوق سابق خود و دریافت حقوق زمان بیکاری به کارسابق خود برگردد.

البته مصادیق دیگری هم وجود دارند که جهت جلوگیری از اطاله کلام از ذکر آنها خودداری می شود .اما درصورتیکه شما هم مشمول دریافت بیمه بیکاری هستید.اما به ناگاه متوجه میشوید قبل از اتمام دوره بیمه شما قطع شده است.شاید شما هم جزء این دسته از افراد باشید فلذا بهتر است با مشاوران صاحب تخصص دراین زمینه مشورت کنید.واگر به ناحق،بیمه بیکاری شما قطع شده است میتوانید ازطریق قانون اقدامات لازم را لحاظ کنید.

مدارک لازم جهت دریافت بیمه بیکاری

جهت دریافت بیمه بیکاری، متقاضی میبایست مدارکی را تهیه و به اداره کار،تعاون و رفاه اجتماعی ارائه دهد:

• اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کاری یا رای صادر شده
• چهار قطعه عکس ۴× ۳ جدید
• اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه
• اصل و کپی کارت ملی
• اصل و کپی کارت پایان خدمت برای آقایان
• کپی صفحه اول دفترچه بیمه
• اصل یا کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی

در این مقاله سعی براین بود تابه طور خلاصه شرایط اخذ بیمه بیکاری، بیان گردد .اما چنانچه سوالی به ذهنتان متبادر شده است که پاسخ آن را نیافته اید.گروه وکلای دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با دارا بودن کادر متخصص و متبحر در زمینه کار و تامین اجتماعی، تمام تجربه و تخصص خود را در اختیار شما عزیزان قرار خواهند داد.

کافی است با ما درتماس باشید. تا ضمن مشاوره تلفنی رایگان بامتخصصین در این حوزه،درصورت تمایل،دفاع از دعوی خویش را هم به متخصصین ما بسپارید.