در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، طبق اصل 22، حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل افراد از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند. این گونه استنباط می شود که مسکن و منزل افراد، حریم شخصی آنهاست و دیگران نمی توانند بدون اجازه و رضایت مالک وارد آن شوند و در صورتی که مرتکب ورود غیرقانونی و به عنف به منزل شوند، عواقبی برای آن ها خواهد داشت و حتی ممکن است عمل آنها جرم انگاری شود و ملزم به تحمل مجازات شوند. در صورتی که فردی بدون اجازه و رضایت دیگری وارد خانه او شود، از عمل وی در قانون تحت عنوان جرم ورود غیرقانونی و به عنف به منزل شناخته می شود و مجازات قانونی خواهد شد اما مواردی هم وجود دارد که شاید ورود به منزل افراد لازم باشد ولی اجازه ای برای آن وجود نداشته باشد.

ارکان جرم ورود غیرقانونی و به عنف به منزل

• رکن مادی

موضوع جرم که منزل یا مسکن؛ محل وقوع این جرم است، قطعاً  منظور از منزل سرای و خانه است و مسکن به معنای محل سکونت. رفتار مرتکب، عبارت است از ورود به منزل دیگری که همراه با عنف (زور) و تهدید باشد. پس ورود تنها با فعل قابل تحقق است و عنف اعم از مادی و معنوی است.

• رکن معنوی

جرم موضوع ماده 694 قانون مجازات اسلامی بر اساس عمدی بودن جرایم و هم به استناد استفاده قانونگذار از واژه‌های عنف و تهدید، عمدی است. ارکان معنوی ای که برای تحقق این جرم در نظر گرفته می شود، عبارتند از:

• آگاهی به مسکونی بودن محل
• آگاهی به تعلق منزل به دیگری
• قصد ورود به منزل غیر

لازم به ذکر است که این جرم، از جمله جرایم مطلق می باشد و نیازی به سوء نیت ندارد و انگیزه مرتکب نیز در تحقق جرم موضوع ماده 694 قانون مجازات اسلامی نقشی ندارد.

• رکن قانونی

مرتکب این جرم مطابق ماده 694 قانون مجازات اسلامی به حبس از شش ماه الی سه سال محکوم می‌شود ولی در صورتی که مرتکبین بیش از یک نفر بوده باشند و حداقل یکی از آنها حامل سلاح باشد مجازات آنها حبس از یک تا شش سال خواهد بود.

ورود صاحبخانه به ملک بدون اجازه مستأجر

در اجاره گرچه فرد اجاره دهنده، مالک عین مستاجره است و تنها منافع آن ملک را به مستاجر انتقال می دهد اما باید توجه داشت که موجر حق ندارد بدون اجازه وارد حریم خصوصی مستاجر (اجاره کننده) شود و عمل او تخلف و جرم است.

گاه ممکن است پیش بیاید که به علت رو به اتمام بودن مدت اجاره، و یا قصد مالک/مستأجر بر فروش مورد اجاره، مالک/مستأجر بخواهد که نسبت به نشان دادن مورد اجاره اقدام کند، اما در نظر داشته باشیم که در زمانی که مستأجر قراردادش به اتمام نرسیده حق ورود بدون اجازه به مورد اجاره را ندارد

البته خوب است بدانیم که اگر مالک قصد فروش ملک خود را داشته یا بخواهد وضع ملک را از جهت امکان وجود خرابی یا کسر و نقصان در آن مشاهده کند و مستاجر مانع از رویت خریدار یا مالک شود مالک می تواند به دادستان محل وقوع ملک مراجعه و درخواست خود را طرح کند در این حالت با دستور دادستان و حضور مامورین انتظامی اجازه دیدن ملک به مالک یا خریدار داده خواهد شد.