حق فسخ در قراردادهای کار: راهنمایی جامع برای کارفرمایان و کارگران

حق فسخ در قراردادهای کار یکی از موضوعات حساس و مهم در حوزه روابط کاری است که می‌تواند تأثیر بسزایی بر امنیت شغلی و روابط بین کارگر و کارفرما داشته باشد. در دنیای پرشتاب امروز، آگاهی از حقوق و تعهدات مرتبط با فسخ قرارداد کار برای هر دو طرف قرارداد ضروری است. این آگاهی نه تنها به جلوگیری از بروز اختلافات کمک می‌کند، بلکه امکان مدیریت بهتر و موثرتر روابط کاری را نیز فراهم می‌سازد.

در این مقاله، به بررسی جامع و دقیق حق فسخ در قراردادهای کار می‌پردازیم و نکات کلیدی و الزامات قانونی مربوط به آن را تشریح می‌کنیم. هدف ما ارائه اطلاعات کاربردی و به‌روز است تا شما بتوانید با اطمینان و آگاهی کامل، تصمیمات صحیحی در مورد قراردادهای کاری خود بگیرید. با ما همراه باشید تا به زوایای مختلف این موضوع بپردازیم و راهکارهایی برای مدیریت حقوقی و قانونی قراردادهای کار ارائه دهیم.

فسخ قرارداد کاری به چه معناست؟

فسخ قرارداد کاری بدین معناست که هریک از طرفین قرارداد کار اعم از کارگر و کارفرما اجازه برهم زدن قراردادکار منعقده را داشته باشند. حق فسخ در قراردادهای موقت یا کار معین با حق فسخ درقراردادهای کار دایم متفاوت است. قانون گذار حق فسخ را در قراردادهای موقت یا کار معین برای هر دو طرف قرارداد کار، ممنوع اعلام کرده است اما در قراردادهای دایم کار، کارگر می تواند در صورت تمایل از کار خویش کناره گیری نماید.

فسخ قرارداد کار زودتر از موعد

فسخ قرارداد کار زودتر از موعد یکی از مواردی است که موجب خاتمه قرارداد کار می شود. طبق ماده ۲۵ قانون کار، هر در صورتی که قرارداد از نوع موقت و یا برای انجام کار معین باشد، هیج یک از طرفین به تنهایی نمی تواند آن را فسخ نماید.

لذا اگر کارگری بدون توجه به قانون اقدام به اعلام استعفا نماید، مورد پذیرش قانون گذار نبوده و در صورت ورود خسارت به کارفرما، کارگر ملزم به پرداخت خسارت بر اساس رای هیات حل اختلاف خواهد بود.

تفاوت حق فسخ قرارداد کاری با استعفا در قرارداد کار

در تفاوت حق فسخ قرارداد کار و حق استعفا می توان به طورکلی به موارد زیر اشاره کرد:

1. استعفا صرفا از سوی کارگر ممکن است اما فسخ قرارداد از سوی کارفرما نیز ممکن است.
2. استعفا حقی است که قانون گذار به کارگر اعطا کرده و به موجب آن به کارگر امکان قطع همکاری را با رعایت شرایط مقرر داده است اما حق فسخ در قرارداد کار باید تصریح شود تا شخص بتواند از حق مزبور استفاده کند. به عبارت دیگر برای این که کارگر یا کارفرما بتوانند حق فسخی را اعمال کنند باید بندی در قرارداد تحت عنوان بند فسخ قرارداد پیش بینی شده و این حق را اعطا کرده باشد.
3. حق استعفا هم در قراردادهای موقت و هم در قراردادهای دائمی وجود دارد اما حق فسخ مطابق ماده ۲۵ قانون کار در قراردادهای موقت قابل اعمال نیست و پیش بینی آن در ضمن قرارداد کار جزو شروط باطل در قرارداد کار محسوب می شود.

شرایط فسخ قرارداد از طرف کارگر

همان طور که بیان شد حق فسخ متفاوت از حق استعفای کارگر است. امکان دارد که ایجاد حق فسخ در قرارداد منوط به تحقق شرطی باشد در این صورت برای اعمال آن و فسخ قرارداد باید شرط مزبور محقق شده باشد. برای مثال اگر در قرارداد موقت پیش بینی شود در صورت غیبت بیش از هفت روز کارگر، کارفرما می تواند قرارداد را ضمن اعلام به کارگر فسخ کند برای اعمال این حق فسخ غیبت کارگر برای مدت بیش از هفت روز الزامی است.

نکته ای که در شرایط فسخ قرارداد کار از طرف کارگر باید بدان اشاره کرد بحث مدت زمانی است که کارگر پس از استعفا باید در محل کار حاضر شود در حالی که در بحث اعمال حق فسخ این موعد زمانی وجود ندارد. به عبارت ساده تر زمانی که کارگر از محل کار خود استعفا می دهد ضمن تقدیم استعفای کتبی خود باید یک ماه دیگر در محل کار خود حاضر شود تا کارفرما مهلت پیدا کردن جایگزین را داشته باشد. قبل از فسخ قرار داد حتما بخش جریمه عدم اعلام ترک کار را کاملا مطالعه فرمایید.

فسخ قرارداد کار توسط کارفرما

فسخ قرارداد کار توسط کارفرما در ماده ۲۷ قانون کار تجویز شده است. شرایطی که کارفرما می تواند در صورت وجود آن اقدام به فسخ قرارداد کار نماید به شرح ذیل  می باشد:

1. هرگاه کارگر در انجام وظایف خود قصور ورزد یا آئین نامه های انظباطی کارگاه را پس از تذکرات کتبی نقض نماید.
2. کارفرما می تواند پس از اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار با پرداخت سنوات کارگر به میزان یک ماه آخرین حقوق کارگر، نسبت به فسخ اقدام نماید.
3. عدم نیاز کارفرما و کارگاه به ادامه کار کارگر بنا به دلایلی انند تعطیلی دائم کارگاه یا دلایل اقتصادی دیگر به نحوی که ادامه رابطه کارگری و کارفرمایی برای ادامه تولید یا فعالیت کارگاه مقرون به مصلحت نباشد.

شرایط فسخ قرارداد کار دائم

فسخ قرارداد کار دائم توسط کارگر در قرارداد‌های کار دایم به توجه به بند (ز) ماده ۲۱ قانون کار، مجاز اعلام شده است. در این بند مقرر شده است که کارگر در قراردادهای کار دائم میتواند در صورتی که تمایل به قطع همکاری داشته باشد از کار خویش با رعایت قانون کار استعفا دهد.

به عبارت دیگر از عبارت استعفا در ماده ۲۵ قانون کار ،این چنین استنباط میگردد که استعفای کارگر در این ماده، از طرق خاتمه قرارداد کار محسوب شده است و منعی ندارد این امرناظر به قرارداد کار دایم می باشد. درحالیکه در قرارداد‌های موقت، استعفا کارگر بایستی از سوی کارفرما مورد پذیرش واقع شود، تا قرارداد کار منحل شود.

نکته حائز اهمیت : قرارداد کار دایم نسبت به کارفرما لازم و نسبت به کارگر، جایز می باشد.

شرایط فسخ قرارداد کارموقت یا کار معین

قانون گذار در قانون مدنی این حق را در برخی از عقود برای هریک از طرفین قرار داده است اما در مورد قراردادهای کار در ماده ۲۵ قانون کار صراحتا اجازه فسخ قرارداد را از هر دو طرف قرارداد منع کرده است.

جریمه فسخ قرارداد کار

جریمه فسخ قرارداد کار بستگی به شرایط و مفاد قرارداد و همچنین قوانین کار مربوط به کشور یا منطقه‌ای دارد که قرارداد در آن منعقد شده است. در بسیاری از موارد، فسخ قرارداد کار بدون رعایت شرایط تعیین‌شده می‌تواند منجر به پرداخت جریمه یا خسارت شود.

نمونه متن فسخ قرارداد کاری

شرکت…………………….

به: آقای/ خانم ……………….

موضوع: اعلام فسخ قرارداد کاری

با سلام و احترام،

این نامه به عنوان اعلام رسمی فسخ قرارداد کاری بین [نام شرکت/کارفرما] و [نام کارمند] که در تاریخ [تاریخ شروع قرارداد] منعقد گردیده است، تنظیم شده است.

با توجه به [ذکر دلایل فسخ، مثلاً: نقض شرایط قرارداد، عدم رضایت از عملکرد، دلایل اقتصادی و… ]، و با رعایت شرایط و ضوابط مندرج در قرارداد و قوانین کار، این قرارداد از تاریخ [تاریخ فسخ] فسخ می‌گردد.

لطفاً توجه داشته باشید که طبق مفاد قرارداد، [هر گونه شرایط خاص مانند تسویه حساب مالی، بازگرداندن اموال شرکت، و غیره] باید انجام شود.

از همکاری شما در طول مدت قرارداد سپاسگزاریم و برای شما در آینده آرزوی موفقیت داریم.

با احترام، [نام و سمت امضا کننده] [امضا]

نتیجه‌گیری

فسخ قرارداد کاری یکی از مسائل پیچیده و حساس در روابط کاری است که می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر طرفین قرارداد داشته باشد. آگاهی از شرایط و مقررات قانونی مرتبط با فسخ قرارداد، برای کارگران و کارفرمایان امری ضروری است تا از حقوق خود به درستی دفاع کرده و از بروز اختلافات جلوگیری کنند. درک صحیح از فرآیند قانونی فسخ قرارداد، نه تنها به حفظ حقوق طرفین کمک می‌کند، بلکه زمینه ‌ساز ایجاد روابط کاری سالم‌تر و حرفه‌ای‌ تر نیز می‌شود.

دفتر حقوقی دادپویان حامی با تیمی از وکلای متخصص و با تجربه در زمینه حقوق کار، آماده ارائه مشاوره و خدمات حقوقی در خصوص فسخ قراردادهای کاری است. این دفتر با بهره‌گیری از دانش به‌روز و تجربه گسترده در حوزه قوانین کار، می‌تواند به شما در مدیریت صحیح و قانونی قراردادهای کاری کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره حقوقی تخصصی، با ما تماس بگیرید و از خدمات حرفه‌ای دفتر حقوقی دادپویان حامی بهره‌مند شوید.