هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی
هیات بدوی مالیاتی، یکی از مراجعی است که به اختلافات ایجاد شده بین مودیان و سازمان امور مالیاتی رسیدگی می نماید. چنانچه بین مودی و سازمان امور مالیاتی اختلافی که ناشی از قانون مالیات های مستقیم یا مالیات بر ارزش افزوده به وجود آید مراجع رسیدگی متعددی برای ارائه شکایت یا درخواست رسیدگی مجدد وجود دارد. از جمله این مراجع می توان به هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، هیات حل اختلاف تجدیدنظر، هیات موضوع ماده ۲۵۱ مکرر، هیات موضوع ماده ۲۵۱، هیات موضوع ماده ۲۱۶ و دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اشاره نمود. پس از ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی، برای تشخیص اینکه پرونده مالیاتی امکان طرح در چه مرجعی را دارد باید وضعیت پرونده مشخص گردد. چنانچه مودی ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ اعتراض خود را اعلام نماید، پرونده در هیات های حل اختلاف مالیاتی رسیدگی می شود. در صورتی که مالیات به دلیل عدم اعتراض قطعی شود، صرفا امکان طرح دعوا در هیات موضوع ماده ۲۵۱ مکرر وجود دارد. در صورتی که پس از مراجعه به مراجع دادرسی مالیاتی رای قطعی صادر شود، می توان در دیوان عدالت اداری به رای قطعی اعتراض نمود. دعاوی مالیاتی از جمله دعاوی تخصصی می باشد که نیازمند دانش حقوق مالیاتی و اشراف به قوانین و مقررات و بخشنامه های مالیاتی بوده و داشتن وکیل دعاوی مالیاتی می تواند بسیار مثمر ثمر باشد. طبق قانون مالیات های مستقیم، امکان داشتن وکیل جهت دفاع در پرونده مالیاتی برای مودیان پیش بینی شده است. مودیان می توانند هر شخصی را به عنوان وکیل معرفی نمایند و الزاما نیاز به داشتن وکیل دادگستری نیست اما داشتن وکیل پایه دادگستری متخصص در دعاوی مالیاتی می تواند در تسریع روند رسیدگی و رسیدن به نتیجه مطلوب تاثیر گذار باشد.
هیات بدوی مالیاتی چیست؟
هیات بدوی مالیاتی یکی از مراجع رسیدگی به اختلافات مالیاتی می باشد. پرونده مالیاتی در دو حالت به هیئت بدوی مالیاتی ارجاع می گردد. حالت اول در صورتی است که مودی ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص کتبا اعتراض خود را اعلام نماید. حالت دوم زمانی است که برگ تشخیص مالیاتی ابلاغ قانونی شده باشد و مودی نسبت به پرداخت مالیات یا اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی، اقدامی ننموده باشد.
وظایف هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی چه مواردی می باشد؟
هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی علاوه بر حل اختلاف مالیاتی، چندین وظیفه دیگر نیز به شرح زیر بر عهده دارند:
- تشخیص، احراز و تائید مطالبه مالیات از غیر مودی.
- صدور قرار تامین طبق ماده ۱۶۱ قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۶۶ و اصلاحات بعدی.
- تعیین ضرایب مالیاتی مطابق تبصره ۳ ماده ۱۵۴ قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۶۶.
نحوه اعتراض در هیات بدوی مالیاتی
طبق ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم، مودی می تواند ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی، اعتراض خود را به اداره امور مالیاتی اعلام و تقاضای رسیدگی مجدد نماید. چنانچه مودی برابر ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم، نتوانست اختلاف خود را با اداره امور مالیاتی رفع کند و یا با اداره ی امور مالیاتی به توافق برسد، می تواند اعتراض خود را از طریق سامانه مودیان ثبت و مستندات خود را پیوست نماید. ارائه هرگونه لایحه به هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی و مشاهده اسناد، مدارک، اطلاعات مورد نیاز و ابلاغ تاریخ تشکیل جلسه هیئت بدوی مالیاتی و اطلاع از نتایج دادرسی از طریق سامانه مذکور انجام می شود.
طبق تبصره ۱۰ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۲/۳/۱۴۰۰ که جایگزین ماده ۲۴۴ سابق قانون مالیات های مستقیم گردیده است، سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است زمینه دسترسی کامل مودی یا نماینده قانونی وی به مفاد پرونده مورد اعتراض را حداقل یک هفته قبل از تشکیل هیات فراهم نماید.
اعضای هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی
طبق ماده ۲۴۴ قانون مالیات های مستقیم جدید، هر هیات حل اختلاف مالیاتی از سه نفر به شرح ذیل تشکیل می گردد:
- یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور
- یک نفر از میان قضات بازنشسته یا حقوقدانان مطلع در امور مالیاتی با شرط وثاقت و امانت به درخواست سازمان امور مالیاتی و انتخاب رئیس کل دادگستری هر استان
- یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، اتاق تعاون ایران، مجامع حرفه ای، جامعه حسابداران رسمی ایران، جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران، اتاق اصناف ایران، شورای اسلامی شهر، کانون وکلا، مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده که برای سه سال منصوب می شوند. مودی همزمان با اعتراض به برگ تشخیص یا مطالبه مالیات، یکی از مراجع این بند را به عنوان نماینده خود جهت شرکت در جلسات هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی معرفی می نمایند.
چنانچه برگ تشخیص مالیاتی ابلاغ قانونی شده باشد و یا همزمان با اعتراض مودی نماینده خود را اعلام ننموده باشد، با توجه به نوع فعالیت مودی یا موضوع مالیات مورد رسیدگی، از بین نمایندگان مزبور یک نفر انتخاب می شود.
جلسات هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی، با حضور هر سه نفر رسمیت می یابد و رای هیات با اکثریت آراء قطعی و لازم الاجرا می گردد اما در رای صادره نظر اقلیت نیز باید قید شود.
اعضای هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی
برگ دعوت به جلسه استماع هیات حل اختلاف بدوی چیست؟
برگ دعوت به جلسه استماع هیات حل اختلاف بدوی همان ابلاغیه وقت رسیدگی می باشد. وقت رسیدگی هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی، جهت حضور مودی یا نماینده مودی و نیز اعزام نماینده اداره امور مالیاتی باید به آنها ابلاغ شود. فاصله تاریخ ابلاغ و روز تشکیل جلسه هیات نباید کمتر از ده روز باشد مگر با درخواست مودی و موافقت واحد مربوط.
عدم حضور مودی یا نماینده مودی و نیز نماینده اداره امور مالیاتی مربوط مانع از رسیدگی هیئت و صدور رای نخواهد بود.
چه قرارهای مالیاتی از سوی هیات بدوی صادر میشوند؟
صلاحیت هیات حل اختلاف مالیاتی هم جنبه شکلی دارد هم جنبه ماهوی. لذا در رسیدگی به پرونده های مورد اعتراض و اختلاف مالیاتی هم می تواند حکم و نیز قرار صادر نماید.
مهم ترین قرارهایی که هیات حل اختلاف می تواند در رسیدگی صادر کند به قرار زیر می باشد:
قرار تحقیق و بررسی توسط ماموران مالیاتی
قرار تحقیق و بررسی یا کارشناسی، برای رفع نقص و تحقیق و بررسی دوباره اسناد و مدارک موجود در پرونده مالیاتی و یا نزد اشخاص ثالث، تحقیق بیشتر درباره ی موارد ادعای مودی در اعتراضیه و اسناد و مدارک تقدیمی به هیات حل اختلاف مالیاتی صادر می گردد.
در این حالت، مجری یا مجریان قرار مکلف هستند حداکثر ظرف یک ماه نسبت به رسیدگی به پرونده مزبور و اجرای کامل موارد مورد درخواست هیات اقدام لازم معمول و مراتب را جهت اتخاذ تصمیم نهایی گزارش نمایند.
پذیرش یا عدم پذیرش نظر کارشناس و تشخیص کفایت و کامل بودن نحوه اجرای قرار کارشناسی و مفاد گزارش مجریان قرار، با خود هیات حل اختلاف مالیاتی صادر کننده قرار کارشناسی میباشد.
چنانچه گزارش تنظیم شده کافی به مقصود مورد نظر هیات حل اختلاف مالیاتی نباشد، مجری قرار مکلف است دوباره موارد کاستی مدنظر هیات را برطرف سازد. در این گونه موارد، مدت ۱۵ روز دیگر، برمهلت دو ماهه مقرر در بند ۲۲ دستورالعمل دادرسی مالیاتی افزوده می شود.
قرار کارشناسی توسط کارشناس رسمی دادگستری
در بند ۲۴ دستورالعمل دادرسی مالیاتی، امکان اعتراض مودی به نحوه ارزیابی دارایی هایی که توسط کارشناسان ارزیابی اموال که کارمندان سازمان امور مالیاتی کشور هستند پیش بینی شده است. تا مودی بتواند از خدمات کارشناسان رسمی دادگستری به هزینه خود بهره مند شود.
امکان درخواست از سوی مودی برای ارائه خدمات از سوی کارشناس رسمی دادگستری تنها در رابطه با ارزیابی اموال است که توسط ماموران ارزیابی اموال اداره امور مالیاتی صورت می گیرد و به سایر موارد دادرسی های مالیاتی، مربوط نمی شود.
قرار تامین مالیات
گاهی برخی از مودیان، برای عدم پرداخت مالیات متعلق به خود و یا فرار از پرداخت مالیات، اموال خود را در معرض تفریط قرار می دهند. لذا طبق ماده ۱۶۱ قانون مالیات های مستقیم، صلاحیت صدور قرار تامین مالیات برای هیات حل اختلاف مالیاتی پیش بینی شده است.
قرار تامین مالیات، قراری است که به موجب آن به میزان بدهی غیر قطعی مالیاتی و یا آن میزان از بدهی مالیاتی که هیات حل اختلاف مالیاتی تشخیص و تعیین می کند از اموال مودی مالیاتی در نزد خودش و یا نزد شخص ثالث که قصد فرار از پرداخت مالیات در معرض تفریط قرار دارد مورد توقیف قرار می گیرد.
جهت پیشگیری از صدور بی مورد قرار تامین مالیات، در بند ۲۷ دستورالعمل دادرسی مالیاتی ضمانت اجرایی انتظامی و مدنی پیش بینی شده است. طبق آن در صورتی که قرار تامین اجرا گردد و مودی به موجب رای قطعی هیات یا سایر مراجع ذیصلاح مستحق پرداخت مالیات نباشد و برابر قرار تامین متحمل خسارتی گردد، اداره امور مالیاتی مسئول و پاسخگو خواهد بود و متخلف مورد تعقیب انتظامی مالیاتی قرار خواهد گرفت.
قرار اناطه مالیاتی
در ادارات امور مالیاتی و یا در هیات های حل اختلاف مالیاتی، گاهی با پرونده های مالیاتی برخورد می شود که مودی مدعی است پرونده ای در مرجع اداری و یا قضایی دیگر تحت رسیدگی دارد. اناطه مالیاتی در واقع توقف رسیدگی هیات های حل اختلاف مالیاتی تا حصول نتیجه قطعی از مرجع صالح دیگر می باشد. در این مورد مودی مالیاتی مکلف است ظرف یک ماه در مرجع صالح اقامه دعوا نموده و رسید آن را به دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی تسلیم نماید.
در غیراینصورت خواسته مودی به موجب قرار توسط هیات حل اختلاف مالیاتی رسیدگی می شود و رای مقتضی صادر می گردد.
صدور رای در هیات بدوی مالیاتی
در قانون مالیات های مستقیم، هیچگونه موعد مشخصی برای انشاء و صدور رای توسط هیات حل اختلاف مالیاتی تعیین نشده است اما اصل کلی حقوق مالیاتی (سرعت) ایجاب می کند که به محض پایان رسیدگی هیات، انشای رای صورت گیرد.
از این رو پس از پایان رسیدگی نسبت به اختلاف مالیاتی، هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی مکلف به انشای فوری رای می باشد.
رای صادره از هیات های حل اختلاف بدوی مالیاتی باید حاوی نکات ذیل باشد:
- شماره ی رای با ذکر تاریخ و شماره پرونده.
- مشخصات مودی مالیاتی و نشانی وی.
- منبع مالیاتی مورد اعتراض.
- سال مورد اعتراض.
- خلاصه اظهارات مودی مامور مالیاتی.
- کدملی و کدپستی مودی.
- ذکر اصول و مواد قانونی مورد استناد در رای.
- ماخذ در آمد مشمول مالیات یا ماخذ محاسبه ی مالیات مورد مطالبه و مورد رای به عدد و حروف.
- مشخصات و سمت اعضای هیات رسیدگی کننده به همراه امضای آنها.
- قید نظر اقلیت در برگ رای.
نحوه اعتراض به رای هیات بدوی مالیاتی
طبق ماده ۲۴۷ قانون مالیات های مستقیم، آراء صادره از هیات های حل اختلاف مالیاتی بدوی قطعی و لازم الاجرا است. مگر اینکه ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای، از طرف ماموران مالیاتی یا مودی مورد اعتراض کتبی قرار گیرد. در این صورت پرونده جهت رسیدگی به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر ارسال می گردد. در تبصره ماده فوق الذکر مقرر گردیده مودی مکلف است مقدار مالیات مورد قبول را پرداخت و نسبت به مازاد بر آن اعتراض خود را در مدت مقرر تسلیم نماید.
با توجه به تخصصی بودن دعاوی مالیاتی و پیچیدگی های آن به جهت تعدد قوانین و مقررات و بخشنامه ها، طرح شکایت نسبت به برگ تشخیص مالیاتی و دفاع در هیات های حل اختلاف مالیاتی و دیوان عدالت اداری نیازمند داشتن وکیل متخصص در دعاوی مالیاتی می باشد. دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بهره گیری از وکلای متخصص و متبحر در امور مالیاتی آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی خویش به شما عزیزان می باشد.
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
