دادپویان حامی

  حقوق مادی و معنوی مالک طرح صنعتی

حقوق مادی و معنوی مالک طرح صنعتی1
فهرست مطالب

قانونگذار در جهت حفظ و حمایت از حقوق مادی و معنوی مالک طرح صنعتی مقرراتی را تدوین نموده است تا بدین وسیله از سوء استفاده اشخاص جلوگیری نماید .

حقوق مادی و معنوی مالک طرح صنعتی
حقوق مادی و معنوی مالک طرح صنعتی

حقوق معنوی مالک طرح صنعتی

مالکان طرح های صنعتی افزون بر حقوق مادی و اقتصادی از حقوق معنوی برخوردار می باشند، کنوانسیون پاریس و معاهده تریپس  صراحتا مطلبی را در خصوص حقوق معنوی مالکیت صنعتی طراحان بیان نکرده است. قانونگذار ایران در قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری از حق معنوی طراحان صنعتی حمایت کرده است.

طبق بند د ماده ۵ قانون فوق الذکر، نام طراح صنعتی باید در گواهینامه طرح قید شود مگر اینکه کتبا از اداره مالکیت صنعتی درخواست شود که نامش ذکر نگردد؛ هرگونه اظهار یا تعهد طراح مبنی بر اینکه نام شخص دیگری به عنوان طراح قید گردد، فاقد اثر قانونی است.

ذکر نام پدید آورنده در گواهینامه طرح صنعتی مصداق حقوق معنوی او می باشد به جهت آنکه این قبیل حقوق شناسنده و جلوه گر شخصیت مالک طرح صنعتی بوده و وابستگی شدیدی با شخصیت طراح دارد. حقوق معنوی طراح غیر قابل انتقال است و محدود به زمان و مکان نمی باشد.

حقوق مادی مالک طرح صنعتی

قانون گذار علاوه بر حقوق معنوی طراح به حقوق مادی او نیز توجه نموده است. حقوق مادی طراح از جمله حقوق مالی بوده و قابل انتقال می باشد. در ذیل به بررسی حقوق مادی می پردازیم.

۱-ساخت

ثبت طرح صنعتی سبب می گردد تا تنها مالک آن طرح حق ساخت و تولید طرح ارائه شده را داشته باشد و سایر اشخاص ثالث بدون مجوز مالک نمی توانند مبادرت به ساخت و تولید طرح ارائه شده نمایند؛ اما این موضوع ناقض حقوق صاحب کالای حاوی طرح صنعتی در خصوص تعمیر و بازسازی طرح ارائه شده نمی باشد و چنانچه صاحب کالا اقدام به تعمیر و بازسازی نماید، مرتکب تخلفی نگشته است.

لازم به ذکر است در صورتی که اشخاص نیاز به اجازه از صاحب طرح دارند که قصد ساخت عین یا شبیه محصولی که طرح در آن به کار رفته است را داشته باشد. به عبارت دیگر کپی و تقلید همیشه نمی تواند مصداق ساخت تلقی گردد و تنها در صورتی که اشخاص مبادرت به ساخت عین یا شبیه محصولی که طرح در آن به کار رفته است نمایند این موضوع از مصادیق ساخت محسوب می گردد.

۲-فروش

اشخاص ثالث در صورتی که قصد فروش کالایی که طرح صنعتی در آن به کار رفته است را داشته باشد، می بایست اجازه مالک را کسب نمایند در غیر اینصورت فروشنده مرتکب نقض حقوق دارنده شده است و در مراجع صالح قابل تعقیب می باشد.

۳-عرضه برای فروش

اشخاص ثالث جهت عرضه برای فروش کالا همچون فروش کالا ملزم به کسب اجازه از مالک طرح می باشند و چنانچه اشخاص بدون اجازه از مالک طرح اقدام به عرضه برای فروش نمایند از حیث کیفری و حقوقی قابل تعقیب می باشند.

۴-حق واردات

اشخاص ثالث تنها با اجازه صاحب طرح اجازه واردات کالاهای حاوی طرح را دارا می باشند، بنابراین در صورتی که اشخاص اقدام به ورود کالاهای مشابه حاوی طرح صنعتی ثبت شده به کشور گردند، صاحب طرح می تواند از ورود این قبیل کالاها جلوگیری نماید.

۵-صادرات

صادارت کالاهای حاوی طرح صنعتی نیازمند اخذ اجازه از سوی مالک طرح می باشد و چنانچه اشخاص بدون اجازه اقدام به صادرات کالاهای حاوی طرح صنعتی نمایند، مرتکب نقض حق شده اند و قابل تعقیب در مراجع صالح می باشد.

استثنائات وارده بر حقوق

قانونگذار بنا به مصالح و منافع مصرف کننده در پاره ای از موارد حقوق انحصاری طراح  کالا را محدود نموده است. در ذیل استثنائات وارده را به تفضیل توضیح خواهیم داد.

۱-خاتمه دادن حق

با فروش طرح صنعتی توسط مالک، حقوق صاحب طرح تحت شرایطی پایان یافته و مالک طرح نمی تواند در مراجع صالح قضایی دعوای نقض حقوق برای فروش بعدی را ارائه نماید، البته این مقرره در صورتی لازم الاجراست که فروش کالاها با اجازه مالک طرح در بازار صورت گرفته باشد.

۲-گواهی طرح های صنعتی و حمل و نقل بین المللی

چنانچه اشخاص از کالاهای حاوی طرح صنعتی در هواپیماها و وسائط نقلیه زمینی یا کشتی های سایر کشورها که به طور موقت یا تصادفا وارد در حریم هوایی، مرزهای زمینی یا آب های کشور می شود، استفاده نمایند. صاحب طرح صنعتی نمی تواند از آنان به سبب نقض حقوق انحصاری در مرجع صالح شکایت نماید.

۳-بهره برداری با اهداف آزمایشی

قانون گذار صرفا در صورتی اشخاص را ملزم به کسب اجازه از صاحب طرح نموده است که با اهداف تجاری اقدام به بهره برداری از طرح صنعتی نمایند و بنابراین چنانچه استفاده با هداف علمی، تحقیقاتی و آزمایشی صورت گیرد نیاز به کسب اجازه از صاحب طرح نداشته و نقض حقوق انحصاری او محسوب نمی گردد.

۴- استفاده مقدم

چنان چه اشخاص قبل از تقاضای ثبت طرح صنعتی یا قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم از طرح صنعتی با حسن نیت از طرح استفاده می کردند یا اقدامات موثری در جهت آماده شدن طرح در ایران انجام داده باشند، مشمول حقوق ناشی از طرح صنعتی نشده و مالک نمی تواند به سبب نقض حقوق مالکیت معنوی علیه آنان اقامه دعوا نمایند .

واگذاری حقوق ناشی از طرح صنعتی

از آن جا که طرح صنعتی یک حق مالی می باشد، بنابراین مالک طرح می تواند آن را به دیگری منتقل نماید، مالک طرح صنعتی  می تواند حق مالکیت خود را به شخص ثالث منتقل نماید و یا تنها  اجازه بهره برداری از طرح صنعتی را به موجب قرارداد به دیگری اجازه دهد. همچنین حق مالکیت طرح صنعتی بعد از فوت مالک یا دارنده به وراث منتقل می گردد .

۱-واگذاری مالکیت طرح صنعتی

مالک طرح صنعتی در دو قالب می تواند اقدام به انتقال دائمی طرح صنعتی نماید

الف-انتقال طرح صنعتی ثبت شده

مالک می بایست درخواست خود را کتبا به اداره مالکیت صنعتی تقدیم نماید و تغییر مالکیت را در روزنامه رسمی منتشر نماید .

ب- انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه

اشخاص می توانند بعد از تسلیم اظهارنامه با درخواست کتبی به اداره مالکیت صنعتی، مالکیت طرح صنعتی را به اشخاص دیگر منتقل نمایند، این روش از انتقال نیازمند آگهی در روزنامه رسمی نمی باشد .

۲-انتقال حق بهره برداری

مالک طرح صنعتی می تواند ضمن حفظ حقوق مالکیت خود، اجازه بهره برداری از طرح صنعتی را به دیگری منتقل نماید، اجازه بهره برداری از طرح صنعتی می بایست در ادره مالکیت صنعتی برسد و در غیر این صورت قرارداد تنها در رابطه طرفین موثر بوده و طرفین در مقابل اشخاص ثالث نمی توانند به قرارداد استناد نمایند .

۳- انتقال قهری

حقوق ناشی از طرح صنعتی بعد از فوت مالک یا دارنده به ارث می رسد، چنان چه مالک طرح صنعتی بعد از تسلیم اظهارنامه و قبل از صدور گواهینامه طرح صنعتی فوت نماید وراث از کلیه حقوقی که متوفی نسبت به اظهارنامه تقدیمی دارد، بهره مند می شوند .

امتیاز دهید
Picture of امینه محمودی

امینه محمودی

این مقاله توسط امینه محمودی و تیم متخصص دفتر حقوقی بین‌المللی دادپویان حامی تهیه شده است. ما با تکیه بر دانش عمیق حقوقی، تجربه گسترده و رویکردی تخصصی در حوزه حقوق بین‌الملل، تجاری و بانکی، همواره در تلاش هستیم تا اطلاعات کاربردی، مشاوره حرفه‌ای و راهکارهای مؤثر را در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم.
Picture of امینه محمودی

امینه محمودی

این مقاله توسط امینه محمودی و تیم متخصص دفتر حقوقی بین‌المللی دادپویان حامی تهیه شده است. ما با تکیه بر دانش عمیق حقوقی، تجربه گسترده و رویکردی تخصصی در حوزه حقوق بین‌الملل، تجاری و بانکی، همواره در تلاش هستیم تا اطلاعات کاربردی، مشاوره حرفه‌ای و راهکارهای مؤثر را در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم.

پر بازدید ترین مقالات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *