ترک کار کارگر

ترک کار کارگر، بدین معناست که کارگر بدون رعایت تشریفات مربوط به استعفا از کار خارج شود و مقصود خارج شدن و از کار به طور کلی باشد (بند یک دستورالعمل ۱۷ روابط کار). ترک کار کارگر در قانون کار سابق به معنای استعفا به کار رفته بود اما در قانون کار فعلی (مصوب ۱۳۶۹) در این مورد حکمی وجود ندارد. از طرفی هم با عنوان غیبت نمی توان آن را مورد بررسی قرار داد چرا که با مفهوم غیبت تفاوت اساسی دارد. البته آثار حقوقی آن ها تفاوت چندانی ندارد. یعنی در نهایت سبب می شود که کارفرما بتواند از حق فسخ خود استفاده و مبادرت به اخراج کارگر نماید. البته این را هم نباید از نظر دور کرد که میزان غیبت کارگر باید به حدی باشد که کارفرما را مجاز به استفاده از حق اخراج خود نماید در غیر این صورت مجاز به این امر نمی باشد.

نحوه اعلام ترک کار

علام ترک کار یکی از مراحل مهم در فرآیند پایان همکاری با یک شرکت یا سازمان است. برای انجام این کار به بهترین شکل ممکن و با رعایت اصول حرفه‌ای، نکات زیر را در نظر بگیرید:

1. زمان ‌بندی مناسب: اعلام ترک کار باید در زمان مناسبی انجام شود. معمولاً باید یک ماه قبل از تاریخ ترک کار، به کارفرما اطلاع دهید تا فرصت کافی برای جایگزینی شما وجود داشته باشد.
2. رعایت اصول حرفه‌ای: اعلام ترک کار باید به صورت رسمی و حرفه‌ای انجام شود. یک نامه یا ایمیل رسمی بنویسید و در آن به دلایل ترک کار و تاریخ دقیق پایان همکاری اشاره کنید.
3. تشکر و قدردانی: از کارفرما و همکاران خود برای فرصتی که در اختیار شما قرار داده‌اند و تجربیاتی که کسب کرده‌اید، تشکر کنید. این کار به حفظ روابط مثبت و حرفه‌ای کمک می‌کند.
4. ارائه اطلاعات لازم: اگر پروژه‌های ناتمامی دارید یا وظایف خاصی به عهده شماست، در مورد نحوه انتقال مسئولیت‌ها و اطلاعات لازم به همکاران یا جانشین خود توضیح دهید.
5. رعایت محرمانگی: حتی در زمان ترک کار، اطلاعات محرمانه و حساس شرکت را حفظ کنید و از افشای آنها خودداری نمایید.

با رعایت این نکات، می‌توانید اعلام ترک کار خود را به شکلی حرفه‌ای و موثر انجام دهید. این رویکرد نه تنها به حفظ اعتبار و شهرت شما کمک می‌کند، بلکه می‌تواند در آینده شغلی‌تان نیز تأثیر مثبت داشته باشد.

جریمه عدم اعلام ترک کار

جریمه عدم اعلام ترک کار به شرایط و قوانین کار هر کشور و همچنین سیاست ‌های داخلی شرکت ‌ها بستگی دارد. در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، قوانین کار ممکن است تأکید کنند که کارمند باید پیش از ترک کار، به موقع به کارفرما اطلاع دهد. عدم رعایت این موضوع می‌تواند پیامدهای مختلفی داشته باشد، از جمله:

• کارمند ممکن است برخی از مزایای پایان کار، مانند پاداش یا مرخصی‌های باقیمانده را از دست بدهد.
• عدم اطلاع به موقع می‌تواند بر سابقه کاری و اعتبار حرفه‌ای فرد تأثیر منفی بگذارد و در آینده مشکلاتی در استخدام‌های جدید ایجاد کند.
• گر در قرارداد کاری بندی مبنی بر اعلام ترک کار وجود داشته باشد و کارمند آن را رعایت نکند، ممکن است کارفرما اقدامات حقوقی علیه او انجام دهد.
• در برخی موارد، ممکن است کارفرما جریمه ‌ای مالی برای عدم اعلام به موقع ترک کار تعیین کند، به ویژه اگر این موضوع باعث ایجاد خسارت یا اختلال در کار شرکت شود.

بهتر است همیشه شرایط قرارداد کاری و قوانین محلی را به دقت مطالعه کنید و در صورت تصمیم به ترک کار، با کارفرما به صورت حرفه‌ای و در زمان مناسب ارتباط برقرار کنید. این کار به حفظ روابط مثبت و جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک می‌کند.

نمونه فرم ترک کار کارگر

تهیه یک فرم ترک کار کارگر به شما کمک می‌کند تا فرآیند پایان همکاری به صورت رسمی و سازمان‌یافته انجام شود. در زیر یک نمونه ساده از فرم ترک کار ارائه می‌شود که می‌توانید آن را بر اساس نیازهای خاص خود تنظیم کنید:

مشخصات کارگر:

• نام و نام خانوادگی:
• شماره ملی:
• شماره پرسنلی:
• تاریخ استخدام:
• بخش/واحد:

جزئیات ترک کار:

• تاریخ اعلام ترک کار:
• تاریخ ترک کار:
• دلیل ترک کار:
  • استعفا
  • بازنشستگی
  • پایان قرارداد
  • اخراج
  • سایر (توضیح دهید): ____________

تحویل تجهیزات و اموال شرکت:

• لیست تجهیزات و اموال تحویلی:
  • کامپیوتر/لپ‌تاپ: [ ] بله [ ] خیر
  • کارت شناسایی: [ ] بله [ ] خیر
  • تلفن همراه: [ ] بله [ ] خیر
  • سایر: ____________

توضیحات اضافی:

تأیید کارگر:

اینجانب با تأیید اطلاعات فوق، اعلام می‌دارم که تمامی تجهیزات و اموال شرکت را تحویل داده‌ام و هیچ‌گونه ادعایی نسبت به شرکت ندارم.

امضا: ____________________
تاریخ: ____________________

تأیید کارفرما:

نام و نام خانوادگی: ____________________
سمت: ____________________
امضا: ____________________
تاریخ: ____________________

این نمونه فرم را می‌توانید بر اساس نیازهای خاص شرکت یا سازمان خود تغییر دهید و اطلاعات بیشتری به آن اضافه کنید. همچنین، اطمینان حاصل کنید که فرآیند ترک کار با قوانین کار و قراردادهای موجود سازگار باشد.

چنانچه کارگری قصد قطع همکاری با کارفرما را داشته باشد، باید چگونه اقدام نماید؟

اگر کارگری بخواهد با کارفرما قطع همکاری نماید می تواند با رعایت شرایط ترک کار این امر را انجام دهد و اگر تشریفات طی شود منعی بر کارگر نیست.

لازم است کارگر در ابتدا استعفای خود را به صورت کتبی به کارفرمای خویش اطلاع دهد. پس از اعلام کتبی ، کارگری که استعفا می دهد موظف است تا یک ماه به کار خود ادامه دهد.

چنانچه کارگر، بعد از طی ۱۵ روز از زمان استعفا از عمل خویش پشیمان شود می تواند جهت باز پس گیری استعفا اقدام نماید.
در این صورت استعفای وی لغو می شود و کارگر موظف می شود رونوشت استعفا و انصراف خود را به شورای اسلامی کارگاه و یا انجمن صنفی و یا نماینده کارگران تحویل دهد. چنانچه کارگر از استعفای خویش پشیمان نگردد موظف است به مدت ۳۰ روز به کار خود ادامه دهد تا کارفرما مهلت جایگزینی نیرو را داشته باشد.

البته گاها مشاهده می شود که کارفرما از همان روز استعفا موافقت خود را اعلام می کند و کارگر را برای یک ماه دیگر در خدمت نگه نمی دارد ولی اگر با استعفا موافقت نشود همانطور که بیان شد کارگر یک ماه باید از تاریخ تقدیم استعفای خود در محل کار حاضر شود و پس از گذشت این یک ماه نیاز به موافقت کارفرما نیست.

قانون گذار در ماده ۲۵ قانون کار  چنین مقرر داشته است:

“هرگاه قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین منعقد شده باشد، هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد.”

با توجه به تصریح ماده چنین نتیجه ای حاصل می شود که در قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین حق فسخی برای کارگر لحاظ نشده است. فلذا اگر کارگری بدون توجه به این امر مبادرت به اعلام استعفا نماید چنین استعفایی مورد پذیرش قانون گذار نیست. در صورتی که از این امر خسارتی به کارفرما وارد شود کارگر ملزم به پرداخت خسارت بر اساس رای مراجع حل اختلاف کار می گردد.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که بر خلاف تصور بسیاری از افراد درصورتیکه قرارداد کار با استعفای کارگر و با شرایط قانونی فسخ شود کارگری که استعفا داده است مستحق دریافت حق سنوات کارگر به ازای هر سال ، یک ماه آخرین حقوق می باشد. در ادامه این موضع بخش سه شرط برای اخراج کارگر توسط کارفرما را حتما مطالعه فرمایید.

آیا کارگری که قرارداد کار ندارد میتواند در هر زمان که بخواهد کار خویش را ترک نماید؟

پاسخ به سوال مزبور منفی است. در صورتی که ترک کار کارگر بدون قرارداد بدون هیچ عذر موجهی صورت گیرد و از این جهت به کارفرما خساراتی وارد شود، در چنین مواقعی کارفرما می تواند جهت خسارات وارده از کارگر مطالبه خسارت نماید. اما در صورت نبود قرارداد کتبی، اثبات مدعای کارفرما به سهولت امکان پذیر نمی باشد. چرا که در اکثر مواقع قانون کار، حق را به کارگر اعطا نموده است و چنانچه کارفرمایی چنین مدعایی داشته باشد بایستی ادعای خویش را ثابت نماید.

چنانچه کارفرما بتواند رابطه کارگر و کارفرمایی بین خویش و کارگر را به اثبات برساند. می تواند در صورتی که کارگر وی بدون عذر موجه کار خویش را ترک کرده باشد و از این نظر به او خسارت وارد شده باشد، مطالبه خسارت نماید. حتی اگر با کارگر قرارداد کتبی منعقد ننموده باشد. این شرایط در صورتی که کارگری اقدام به ترک کار با وجود قرارداد کند نیز حاکم است.

عواقب قانونی ترک کار

مطابق قوانین، ترک کار می تواند عواقبی را برای کارگر در پی داشته باشد. قبل از بحث در خصوص این عواقب قانونی باید بیان کنیم ترک کار بعد از اتمام قرارداد بین کارگر و کارفرما ترک کار در معنای واقعی و قانونی نمی باشد چرا که منظور قانون گذار و تعیین ضمانت اجرا برای این اقدام ترک کار قبل از اتمام قرارداد است این درحالی است که بعد از اتمام قرارداد اساسا رابطه ای بین کارگر و کارفرما حاکم نیست تا قانون ترک کار را بر عدم حضور کارگر در محل کار حاکم بدانیم.

ترک کار چه به علت عدم پرداخت حقوق باشد چه به دلیل عدم پرداخت حق بیمه هرگز از نظر قانون گذار مجاز نمی باشد. بلکه در این فرض باید کارگر با ارسال نامه، استعفای خود را اعلام نموده و از کار استعفا دهد و ترک کار بدون استعفا دارای اثرات سوء برای کارگر می باشد این موارد عبارتند از:

1. محرومیت از دریافت حق سنوات کارگر: اگر قرارداد کارگری دائمی باشد یا قرارداد وی موقت باشد و وی اقدام به ترک کار نماید از دریافت حق سنوات یا پاداش پایان کار محروم می شود و نمی تواند مطالبه ای در این زمینه داشته باشد.
2. عدم دریافت بیمه بیکاری: کارگر زمانی استحقاق دریافت بیمه بیکاری را دارد که در بیکار شدن خود نقشی نداشته باشد لذا زمانی که شخص اقدام به ترک کار نماید بیمه بیکاری به وی تعلق نمیگیرد. لذا با اثبات ترک کار، تامین اجتماعی از پرداخت بیمه بیکاری به کارگر امتناع می نماید.
3. کسر و عدم پرداخت حقوق: این حالت در وضعیتی ممکن است رخ دهد که کارگر و کارفرما در قرارداد خود این مسئله را شرط نموده باشند. به این صورت که در یکی از بندهای قرارداد ذکر شود در صورت ترک کار بدون رعایت شرایط قانونی حقوق معوقه کارگر پرداخت نمی شود.
4. خسارت ترک کار توسط کارگر: قاعده کلی در جبران خسارت این است که اگر کارگر ترک کار کند و این ترک کار بدون رعایت شرایط استعفا از شرکت خصوصی یا هر جای دیگری باشد و از این ترک کار خسارتی به کارفرما وارد شود کارگر مکلف به جبران خسارت وارده می باشد.

مهلت اعلام ترک کار کارگر

پس از ترک کار کارگر ، کارفرما باید این مسئله را به وسیله نامه ترک کار به مراجع مربوطه اعلام کند. در صورتی که کارفرما طبق قانون اقدام به اعلام ترک کار به اداره بیمه یا اداره کار نکند ممکن است با جریمه عدم اعلام ترک کار مواجه شود.

ترک کار باید الزاما به دو مرجع اعلام شود:

1. اعلام ترک کار به اداره کار: مهلت اعلام ترک کار به اداره کار در قانون یا بخشنامه های مربوطه مشخص نشده است اما پس از غیبت های متوالی کارگر و ترک کار بدون اطلاع قبلی یا بعدی کارفرما می بایست نامه ترک کار پرسنل را خطاب به اداره کار ارسال نماید. مهلت عرفی این اعلام قبل از پایان ماهی است که کارگر اقدام به ترک کار نموده است.
2. اعلام ترک کار به بیمه تامین اجتماعی: طبق ماده ۳۹ قانون تأمین ‌اجتماعی کارفرما مکلف است لیست حقوق و مزد کارکنان شاغل را با آخرین تغییرات و تا آخرین روز ماه بعد به سازمان ارسال و پرداخت کند بنابراین فرصت کافی برای ارسال لیست با آخرین تغییرات به کارفرما داده شده است ضمناً در صورت ترک کار یا شروع به کار کارگر، کارفرما باید این موارد را در لیست های ارسالی بیمه و در ستون های مربوط درج و اعلام کند.

استعفای کارگر

ابتدا باید این مسئله را در نظر داشت که ترک کار با استعفا از نظر حقوقی تفاوت دارند به این مفهوم که ترک کار بدون رعایت شرایط قانونی و بدون اطلاع قبلی کارفرما صورت می گیرد در حالی که استعفا با رعایت مقررات قانونی و با اطلاع کتبی کارفرما صورت می پذیرد. در واقع اگرچه در هردو این موارد کارگر از حضور در محل کار امتناع می نماید ولی با توجه به قوانین، استعفا و ترک کار مسئولیت های حقوقی متفاوتی در پی دارند.

قرارداد کار می تواند به صورت کتبی و شفاهی باشد .

• چنانچه قرارداد کار به صورتکتبی بین طرفین «کارگر  و کارفرما» باشد:

در این مواقع امکان تخطی برای کارگر و کارفرما کمتر می باشد، چرا که چنین قراردادی در حکم سندی است که می تواند اثبات کننده ادعاهای طرفین باشد. چون در صورتی که اختلافی بین کارگر و کارفرما حادث شود امکان مراجعه به مفاد قرارداد وجود دارد و می توان از این طریق فرد خاطی را (اعم از کارگر و کارفرما) شناسایی نمود .

• چنانچه قرارداد کار به صورتشفاهی بین طرفین «کارگر  و کارفرما» باشد:

اگر چه قرارداد شفاهی نیز از نظر قانون کار دارای اعتبار است اما اثبات توافقات ما بین طرفین ، در چنین قراردادهایی با سختی هایی همراه می باشد و امکان سوء استفاده را برای هر کدام از طرفین فراهم می باشد.

گاهی مشاهده می شود که کارگرانی به صورت ارادی ترک کار می نمایند و از عدم قرارداد فی ما بین خود و کارفرما سوء استفاده می نمایند و با وجود اینکه حق و حقوق خود را دریافت نموده اند جهت مطالبه حق و حقوق بعد از استعفا طرح دعوا می نمایند  اما ناگفته نماند که عدم قرارداد کتبی بین کارگر و کارفرما دلیل بر این نیست که کارفرما نتواند از جهت ترک کار کارگر مطالبه خسارت نماید و یا این امر نباید حربه ای در دست کارگر باشد تا از حمایت قانون سوء استفاده نموده و مطالبه حق و حقوقی را به ناحق نماید. بلکه اگر چه دراکثر مواقع حمایت قانون از کارگر بیشتر است اما این امر باعث نمی شود که در صورت پرداخت شدن حق و حقوق کارگر توسط کارفرما ، مجددا هزینه های مزبور از کارفرما مطالبه شود.

لازم به ذکر است که کارفرما می تواند مطالبه خسارت به جهت ترک کار توسط کارگر را نیز بنماید و چنانچه در این مواقع از کارگر بابت حسن انجام کار چک یا سفته نیز در دست داشته باشد ، می تواند جهت جبران خسارت خود اقدام به اجرا گذاشتن سفته در صورت ترک کار از سوی کارگر نماید. و عدم وجود قرارداد کار مانعی جهت مطالبه خسارت از کارگر برای کارفرما ایجاد نمی نماید.

ترک کار کارگر با غیبت کارگر چه تفاوتی دارد؟

بسیاری از افراد ترک کار و غیبت را یکی می دانند در حالیکه این دو با یکدیگر تفاوت دارند هرچند آثار حقوقی این دو با یکدیگر برابر است. قانون گذار در خصوص ترک کار در قانون کار به کارفرما اجازه داده است که چنانچه کارگر در انجام وظایف محوله به خود قصور نماید قرارداد او را فسخ و او را اخراج نماید.

بدیهی است که ترک کار و غیبت نیز هر دو می تواند از موارد قصور کارگر قلمداد شود که در هر دو مورد کارفرما می تواند با فسخ قرارداد کار، کارگر را اخراج نماید. البته ناگفته نماند که در اخراج کارگر توسط کارفرما بایستی میزان غیبت کارگر در حدی باشد که اجازه اخراج را به کارفرما بدهد، در غیر این صورت کارفرما مجاز به اخراج کارگر بدین جهت نمی باشد

سوالات متداول

“چند روز غیبت، ترک کار محسوب می شود؟”

رای احراز این امر معیاری تعیین نشده است ولی غیبت خارج از عرف که اماراتی مبنی بر قصد قطع دائم همکاری وجود داشته باشد ترک کار محسوب می شود.

“تا چند روز بعد از ترک کار می توان شکایت کرد؟”

بعد از ترک کار اگر خسارتی به کارفرما وارد شده باشد وی هر زمان که بخواهد می تواند برای مطالبه خسارت اقدام کند و از این جهت محدودیت زمانی وجود ندارد.

“جریمه ترک کار برای کارگر چقدر است؟”

از بابت ترک کار جریمه ای برای کارگر تعیین نمی شود ولی وی از حق سنوات و بیمه بیکاری و برخی دیگر از مزایا محروم می شود.

“چگونه با وکلای دادپویان حامی در ارتباط باشیم؟”

شما می‌توانید از طریق شبکه‌های اجتماعی نظیر واتساپ و یا تلگرام با وکلای دفتر حقوقی دادپویان حامی در ارتباط باشید. همچنین می‌توانید از طریق فرم مربوطه درخواست مشاوره رایگان خود را ثبت کنید.