شرکت مختلط سهامی شرکتی است که بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند شریک ضامن تشکیل می شود. شرکای سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام درآمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند. شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود.
شرکای شرکت مختلط سهامی
برای تشکیل شرکت مختلط سهامی وجود حداقل سه شریک ضروری است که یکی از آنها شریک ضامن و دو نفر دیگر سهامدار یا شریک سهامی باشند. شرکت مختلط سهامی می تواند شرکا ضامن و سهامدار بیشتری داشته باشد و از نظر قانون گذار این امر با محدودیتی مواجه نمی باشد.
مسئولیت شرکا در شرکت مختلط سهامی
مسئولیت شریک یا شرکای ضامن در شرکت مختلط سهامی مشابه شرکای شرکت تضامنی است و هر شریک ضامن نسبت به پرداخت کلیه دیون و بدهی های شرکت مسئول است. در مقابل شرکای سهامی تنها به میزان آورده خود مسئول تادیه دیون هستند.
نحوه رجوع به شرکای ضامن و سهامی در شرکت مختلط سهامی مربوط به زمانی پس از انحلال شرکت مختلط سهامی است؛ به شرطی که دارایی شرکت برای تادیه بدهی ها کافی نباشد. تا پیش از انحلال شرکت، طلبکاران حق رجوع به هیچ یک از شرکا را نخواهند داشت و جهت وصول مطالبات خود باید به شرکت مراجعه نمایند.
چنانچه شریک سهامی مبلغ سهام خود را به طور کامل تادیه نکرده باشد و شرکت منحل شده باشد، طلبکاران می توانند به میزان مبلغ باقی مانده به شریک مزبور مراجعه نمایند.
مدیران شرکت مختلط سهامی
مدیریت شرکت مختلط سهامی مخصوص به شریک یا شرکای ضامن است و میزان اختیارات این مدیران مشابه مدیران در شرکت تضامنی است.
نحوه تصمیم گیری در شرکت مختلط سهامی
اتخاذ تصمیم در شرکت مختلط سهامی اصولا تابع اساسنامه است؛ یعنی هر اکثریتی که شرکا در اساسنامه مقرر کرده باشند، ملاک تصمیم گیری در شرکت خواهد بود و در صورتی که اساسنامه نسبت به این موضوع ساکت باشد، رای اکثریت مناط اعتبار است.
تصمیم گیری راجع به موارد ذیل منوط به اتفاق آراء شرکای شرکت مختلط سهامی خواهد بود:
- انتقال سهم الشرکه هر شریک به دیگری؛
- انجام تجارتی از نوع تجارت شرکت توسط یکی از شرکا یا ورود یکی از شرکا به عنوان شریک ضامن یا شریک با مسئولیت محدود در شرکتی دیگر؛
- انحلال شرکت مختلط سهامی ؛
- بقای شرکت در صورت فوت یا حجر یکی از شرکا.
نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکت مختلط سهامی
هر چند قانون گذار نسبت به نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکت های مختلط سهامی حکم خاصی را مقرر نکرده اما به نظر می رسد با وحدت ملاک از مقررات حاکم بر شرکت مختلط غیر سهامی، انتقال سهم الشرکه شرکای ضامن مستلزم تصویب همه شرکا اعم از شرکای ضامن و شرکای سهامی است. شرکای سهامی می توانند بدون محدودیت سهام خود را واگذار نمایند.
نحوه تقسیم سود در شرکت مختلط سهامی
نحوه تقسیم سود در شرکت مختلط سهامی تابع مقررات اساسنامه است و اگر اساسنامه در این خصوص ساکت باشد به نسبت سهم الشرکه تقسیم خواهد شد.
نظارت در شرکت مختلط سهامی
برابر ماده ۱۶۵ قانون تجارت، در هر یک از شرکت های مختلط سهامی، هیأت نظاری لااقل مرکب از سه نفر از شرکا برقرار می‌شود و این هیأت را مجمع عمومی شرکا بلافاصله بعد از تشکیل قطعی شرکت و قبل از هر اقدامی در امور شرکت معین می‌کند. انتخاب هیأت بر حسب شرایط مقرر در اساسنامه شرکت تجدید می‌شود در هر صورت اولین هیأت نظار برای یک سال انتخاب خواهد شد.
انحلال شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط در موارد ذیل منحل می‌شود:
۱-وقتی که شرکت مقصودی را که برای آن تشکیل شده بود انجام داده یا انجام آن غیر ممکن شده باشد؛
2- وقتی که شرکت برای مدت معینی تشکیل و مدت منقضی شده باشد؛
3- در صورتی که شرکت ورشکست شود؛
۴- بر حسب تصمیم مجمع عمومی در صورتی که در اساسنامه این حق برای مجمع مذکور تصریح شده باشد؛
5- بر حسب تصمیم مجمع عمومی و رضایت شرکاء ضامن؛
۶- در صورت فوت یا محجوریت یکی از شرکاء ضامن مشروط بر اینکه انحلال شرکت در این مورد در اساسنامه تصریح شده باشد.
هر گاه در اساسنامه برای مجمع عمومی حق تصمیم به انحلال معین نشده و بین مجمع عمومی و شرکاء ضامن راجع به انحلال موافقت حاصل نشود و محکمه دلایل طرفداران انحلال را موجه ببیند، حکم به انحلال خواهد داد. همین حکم در موردی نیز جاری است که یکی از شرکای ضامن به دلایلی انحلال شرکت را از دادگاه تقاضا نموده و دادگاه آن دلائل را موجه ببیند.
