اختلافات گمرکی پس از ترخیص کالا ممکن است راجع به ارزش کالا یا تعرفه کالا (غیر از قاچاق گمرکی) و سایر موارد در اجرای مقررات گمرکی قبل از صدور پروانه باشد. اصولا اجازه ترخیص کالا زمانی داده می شود که برای گمرک محرز گردد ایرادی از لحاظ میزان پرداختی به گمرک به وسیله صاحب کالا ، یا انطباق با مقررات عمومی صادرات و واردات و به طور کلی هر نوع الزام قانونی وجود ندارد.

اختلافات گمرکی پس از ترخیص کالا از سمت گمرک

اسناد خروج کالا از گمرک به اداره بازبینی گمرک اجرایی فرستاده می‌شوند تا توسط کارشناس مورد بررسی و بازبینی مجدد قرار گیرند. سپس دوباره به دایره بازبینی گمرک اجرایی ارسال می‌گردند.

چنانچه در آنجا اختلافی مبنی بر عدم پرداخت کامل حقوق ورودی توسط صاحب کالا و یا هر نوع اشکال در عدم انطباق با قوانین و مقررات واردات و صادرات مشاهده شود، برای صاحب کالا ابلاغیه کسر از دریافتی ارسال می‌شود.

درواقع هنگامی اجازه صدور سند ترخیص کالا داده می‌شود که صاحب کالا تمامی تعهدات لازم درباره اظهارنامه گمرک و اموری که به گمرک مربوط است، را به طور کامل انجام داده باشد. اما در برخی موارد واحد بازرسی گمرک در رسیدگی‌های دوباره اظهارنامه‌ها و اسناد پیوست که به صورت نمونه‌گیری است، متوجه اختلافاتی بین حقوق ورودی با آنچه گمرک باید دریافت می‌کرد، می‌شود و از صاحب کالا درخواست مطالبه می‌نماید.

اختلافات گمرکی پس از ترخیص کالا از طرف صاحب کالا

در برخی موارد صاحب کالا هم پس از ترخیص و تحویل محموله با بررسی و بازبینی اسناد اشکالات و اختلافاتی مشاهده می‌کند که از گمرک درخواست استرداد وجوه می‌نماید. در این صورت هم او می‌تواند با رعایت قوانین قطع مرور زمان جهت دریافت وجه از گمرک اقدام نماید.

نکته مهمی که در مورد اختلافات گمرکی پس از ترخیص کالا از سمت صاحب کالا و یا خود گمرک به وجود می‌آید و طرفین اقدام به درخواست دریافت یا پرداخت می‌نمایند، الزاماً قبول و اجرا نمی‌شود. گاهی این موضوع به واحدهای مربوطه دیگر نظیر دفتر ارزش گمرک ایران، دفتر واردات و صادرات و دفتر تعرفه ارجاع داده و مورد بررسی قرار می‌گیرد. در انتها چنانچه در طی این بررسی‌ها هر یک از طرفین رضایت ندهند، قضاوت و رأی قطعی توسط کمیسیون‌های حل اختلافات گمرکی و تجدیدنظر گمرک اخذ می گردد.

نحوه ترخیص کالا هنگام اختلاف با گمرک

۱-اختلاف مالی صاحب کالا و گمرک در زمان ترخیص

ممکن است در زمان ترخیص کالا ، نظر گمرک با آنچه صاحب کالا اظهار داشته مغایرت داشته باشد و بدین وسیله صاحب کالا طبق نظر گمرک می بایست مبلغی بیش از آنچه صاحب کالا اظهار نموده پرداخت نماید و از این حیث ذینفع به نظر گمرک اعتراض داشته باشد، در این صورت وی می تواند حقوق ورودی را بر اساس اظهار خود، نقدی و به طور قطع پرداخت کند و در مقابل، تفاوت و جریمه احتمالی را به صورت سپرده نقدی یا ضمانت نامه بانکی تودیع نموده و کالا را ترخیص و به اعتراض خود ادامه دهد.

۲- اختلاف در موارد مشروط یا مجاز و ممنوع بودن کالا

در این مورد ولو با تودیع سپرده یا ضمانت نامه بانکی به گمرک، کالا نمی تواند ترخیص گردد این قبیل کالاها تا تعیین تلکیف نهایی، در گمرک نگهداری می شوند.

مطالبه اضافه پرداختی پس از ترخیص کالا

چنانچه صاحبین کالا بعد از ترخیص کالا متوجه گردند مبالغی را اضافه به گمرک پرداخت نموده اند، می توانند به صورت کتبی، درخواست استرداد اضافه پرداختی خود را با رعایت نکات ذیل به گمرک تسلیم نمایند.

• در تقاضانامه، علت تقدیم درخواست و مبلغ مورد مطالبه ذکر شود.
• اصل پروانه یا پته گنرکی به پیوست تقاضانامه باشد.
• صاحب کالا درخواست خود را حداکثر تا شش ماه از تاریخ صدور پروانه سبز گمرکی محل ترخیص و یا گمرک ایران ثبت کرده باشد.
• محاسبه مهلت شش ماهه مزبور، منهای روز صدور پروانه و روز ثبت تقاضای رد اضافه پرداختی در گمرک است و اصطلاحا روز ابلاغ و اقدام در مهلت محسوب نمی شود.
• درخواست رد اضافه پرداختی صرفا می تواند مربوط به یک پروانه یا پته گمرکی باشد.
• در صورت تلف یا از بین رفتن اصل سند، ذینفع طبق ماده ۱۴۱ قانون، صاحب کالا تعهدی به گمرک می سپارد که در صورت کشف خلاف از عهده مسئولیت آن برآید.
• درخواست رد اضافه پرداختی طبق ماده ۱۹۹ آئین نامه، روی اوراق چاپی مخصوص تعیین شده توسط گمرک ایران به وسیله صاحب کالا یا وکیل وی تنظیم و امضا شده باشد.

جریمه مالی دیرکرد گمرک در استرداد اضافه پرداختی

گمرک مبلغ مربوط به اضافه پرداختی را می بایست ظرف یک ماه از زمان قطعیت، به صاحب کالا یا وکیل قانونی او که حق دریافت وجوه مربوط به جریمه را دارد مسترد نماید. در صورت تاخیر در پرداخت، گمرک مکلف است در ازای هر ماه نیم درصد مبلغ اضافه پرداختی را به عنوان جریمه به صاحب کالا پرداخت نماید.

حسابرسی بعد از ترخیص

این حسابرسی که معمولا بعد از ترخیص انجام می شود به منظور بررسی و تطبیق و تدقیق در اظهارنامه های تسلیمی به گمرک با ضوابط و مقررات مربوطه و جهت بررسی پرداخت صحیح حقوق ورودی، مالیات ها و عوارض متعلق انجام می شود.

فرصت سه ساله برای رسیدگی به اسناد گمرکی

به منظور اطمینان یافتن از رعایت قوانین و مقررات گمرکی، گمرک ایران موظف است از تاریخ صدور سندی که بر اساس آن کالا از گمرک ترخیص می شود و حداکثر ظرف سه سال، تشریفات ترخیص کالا و اسناد مربوط به آن را با مقررات و ضوابط گمرکی تطبیق دهد. در اجرای مادتین ۱۴۳ قانون و ۲۰۱ آئین نامه اجرایی، گمرک ایران این امکان را دارد که بتواند از طریق بررسی دفاتر، سوابق مالی، نظام های بازرگانی، سوابق ترخیص مکاتباتی و اطلاعات بازرگانی نگهداری شده توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم در واردات و صادرات کالا دخالت دارند، صحت اظهار و درستی اسناد را مورد بررسی قرار دهد.

حقوق صاحب کالا برای تعویق زمان حسابرسی

طرف حسابرسی شونده می تواند حداکثر ظرف پنج روز از تاریخ ابلاغ برنامه حسابرسی، با ارایه دلایل و مستندات قابل قبول به طور کتبی در خواست نماید که امر حسابرسی پس از ترخیص، به تعویق افتد. تبصره ماده ۲۰۲ آئین نامه، رییس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران را در رد یا پذیرش این درخواست مختار می کند. به موجب این تبصره وی می تواند به طور موردی و استثنایی پس از بررسی درخواست و دلالیل مطروحه، با به تعویق افتادن حسابرسی پس از ترخیص موافقت نماید.

اعتراض به گزارش حسابرسی از سوی ذی نفع

فرد متضرر از گزارش حسابرسی، ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ کتبی گزارش پایانی حسابرسی می تواند دلایل اعتراض خود را به تفکیک موضوع ( ارزش، تعرفه و مقررات ) به طور کتبی به گمرک ایران تسلیم نماید.

گمرک ایران مکلف است به اعتراض رسیدگی و چنانچه دلایل مطرحه شده در اعتراض را پذیرفت، به اصلاح و تعدیل گزارش حسابرسی مبادرت ورزیده، درغیر این صورت، دلایل رد اعتراض را به صورت کتبی به ذی نفع ابلاغ نماید.

ذی نفع می تواند ظرف ۱۰روز از تاریخ ابلاغ ثانوی گزارش نهایی حسابرسی گمرک درخواست ارجاع پرونده به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی را نماید.

رسیدگی به اعتراضات ذینفع در مراجع تعیین شده گمرک و کمیسیون خارج از مهلت تعیین شده ( پس از گذشت مهلت سی روزه از ابلاغ اولیه یا ده روز از ابلاغ ثانوی ) مشروط به تامین و تودیع مبلغ مطالبه شده است.

حقوق ورودی و جریمه های احتمالی برای ترخیص کالا

چنانچه بين گمرك و اظهاركننده جز درمــوارد مجاز، مشروط يا ممنوع بودن كالا اختلافی ایجاد شود و ترخيص كالا براساس نظر گمرك مستلزم پرداخت مبلغي بيش از آنچه اظهار شده است شود، اظهاركننده مي تواند حقوق ورودي را براساس اظهار خود، نقدي و به طور قطع پرداخت و تفــاوت و جريمــه احتمــالي را بــه صــورت ســپرده نقــدي يــا ضمانت نامه بانكي توديع و كالا را ترخيص نماید.

در صورتی که اختلاف بین گمرک و اظهارکننده (صاحب کالا یا نماینده قانونی او) در گمرک حل و فصل گردد، مابه التفاوت حقوق ورودی به علاوه جریمه اخذ و ادامه تشریفات اجازه داده خواهد شد در نتیجه اختلافی باقی نمی ماند اما در صورتی که موضوع اختلاف حل و فصل نگردد صاحب کالا یا نماینده قانونی او می تواند یکی از موارد ذیل را پیش گیرد:

۱) مابه التفاوت را به همراه جریمه متعلق به اظهار خلاف را به صورت سپرده نقدی یا ضمانتنامه بانکی تودیع و کالا را ترخیص نماید و سپس منتظر اعلام نتیجه قطعی باشند.
۲) از ترخیص کالا صرف نظر نموده و پرونده تشکیل و با گمرک ایران مکاتبه شود. در این حالت چنانچه نظر قطعی گمرک منطبق با اظهار کالا باشد، هزینه انبارداری از تاریخ اظهار تا تاریخ اعلام نظر قطعی و نهایی گمرک قابل وصول نمی باشد.

مطالبه یا استرداد وجوه سپرده شده برای ترخیص

الف) چنانچه اشتباهی هنگام ترخیص احراز گردد که به موجب آن وجوه کمتری پرداخت و دریافت گردد، یا کالا در مسیر سبز به خاطر تسریع در انجام تشریفات گمرکی قرار بگیرد، مرور زمان پیش بینی می گردد که در آن مهلت هم گمرک و هم صاحب کالا باید نسبت به اصلاح اقدام نمایند که گمرک یا صاحب کالا درخواست مطالبه یا استرداد وجوه را می نمایند.

در صورتی که کالای ورود موقت در مهلت مقرر حسب مورد تحویل گمرک یا ترخیص قطعی یا برگشت نشود، در صورت تشخیص عمدی بودن مشمول مقررات قاچاق در غیر این صورت نسبت به وصول تضمین و پیگیری اجرای تعهد اقدام خواهد شد. صاحب کالا می تواند تا زمانی که اعلام جرم قاچاق و یا وصول تضمین و یا مطالبه وجه تعهد انجام نشده است با پرداخت جریمه انتظامی نسبت به تحویل یا ترخیص یا اعاده کالا اقدام نماید.

ب) چنانچه پس از ترخیص کالا از گمرک معلوم گردد وجوهی که وصول آن به عهده گمرک می‌باشد بیشتر یا کمتر از آن چه مقرر بوده دریافت‌گردیده یا اساساً دریافت نشده و یا این که اشتباهی دریافت گردیده است گمرک و صاحب کالا می‌توانند ظرف چهار ماه از تاریخ صدور سند ترخیص‌کالای مورد بحث بر حسب مورد تمام یا مابه‌التفاوت را از یکدیگر مطالبه و دریافت کنند.

خدمات قابل ارائه از سوی دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی در امور گمرکی

• ارائه کلیه خدمات گمرکی و حل اختلافات گمرکی
• پیگیری اسناد در دفاتر تعرفه و ارزش جهت اختلافات تعرفه ای و تفاوت ارزش
• تعیین تعرفه در دفتر تعرفه گمرک ایران بصورت کتبی
• پیگیری و اخذ مجوزهای وارداتی و صادراتی ، اختلافات در واردات کالا و ممنوعیت های گمرکی ،در دفاتر واردات و صادرات
• شرکت در کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و اخذ نتیجه نهایی
• پیگیری پرونده های ظن قاچاق کالا و ارز در سازمان تعزیرات حکومتی و دادسرا ها

متضرر نشدن صاحبان کالا در صورت اختلافات پس از ترخیص کالا متضمن داشتن اطلاعات کافی در این زمینه و تسلط بر قوانین امور گمرکی و مقررات و آیین نامه های و تصویب نامه های موجود دراین زمینه است. دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بیش از ده سال سابقه در پذیرش و پیگیری هرگونه دعاوی گمرکی، آماده پذیرش هر گونه دعاوی تخصصی امورگمرکی می باشد.