اجرای رای داوری | هزینه،مهلت قانونی و نحوه درخواست اجرای آن

در دنیای تجارت و حقوق، حل و فصل اختلافات با سرعت و کارایی بالا اهمیت ویژه ای دارد. یکی از روش های محبوب و کارآمد برای رسیدگی به اختلافات، استفاده از فرآیند داوری است. داوری به عنوان یک روش جایگزین برای دادگاه ها به طرفین این امکان را می دهد که با انتخاب داور مستقل، به حل سریع و کم هزینه تر مشکلات خود بپردازند. اما پس از صدور رای داور، مرحله ای حیاتی به نام اجرای رای داور اغاز می شود مع تضمین کننده نهایی حل اختلافات است. در این مقاله، با بررسی دقیق فرآیند اجرای رای داور، اهمیت و چالش های ان را مورد بحث قرار می دهیم و نکاتی کلیدی برای موفقیت در این مرحله ارائه خواهیم کرد. اگر به دنبال راه حل های عملی و موثر برای اجرای رای داور هستید، این مقاله را از دست ندهید.

اهمیت اجرای رای داوری

اجرای رای داوری از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا داوری به عنوان یک روش جایگزین برای حل و فصل اختلافات به شمار می رود و زمانی که طرفین به این روش روی می اورند، انتظار دارند که نتیجه ی آن قطعی و لازم الاجرا باشد. اهمیت اجرای رای داوری را می توان از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار داد:

قطعیت و نهایی بودن

یکی از مهم ترین مزایای داوری، نهایی بودن رای آن است. با اجرای رای طرفین می توانند مطمئن باشند که اختلافاتشان به صورت قطعی حل و فصل شده است.

صرفه جویی در زمان و هزینه:

اجرای سریع و موثر رای پس از ابلاغ رای داروی، می تواند منجر به صرفه جویی در زمان و هزینه های مرتبط با دعاوی قضایی طولانی مدت شود.

اعتبار سیستم داور

اجرای موثر و به موقع رای داوری به اعتبار و کارایی سیستم داوری به عنوان یک روش جایگزین کمک می کند چرا که این روش حل اختلاف کمک می کند و موجب افزایش اعتماد عمومی به این فرآیند می شود.

حمایت قانونی

در بسیاری از کشورها قوانین ملی و معاهدات بین المللی مانند کنوانسیون نیویورک، چارچوب قانونی لازم برای شناسایی و اجرای آراء داوری را فراهم میکنند این حمایت قانونی باعث می شود اجرای رای داوری بین المللی نیز به رسمیت شناخته شوند.

نحوه درخواست اجرای رای داور

مطابق ماده ۴۸۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی در صورتی که محکوم علیه ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ، مفاد رای داور را به اجرا نگذارد، محکوم له می تواند با مراجعه به دادگاه تقاضای صدور اجرائیه نماید.

طبق ماده فوق الذکر اجرای رای به صرف درخواست اجرای رای داور صورت می گیرد ونیازی به دادخواست ندارد اما در عمل این درخواست در قالب دادخواست تقاضا می شود.

درخواست صدور اجرائیه رای داوری از کدام دادگاه باید تقاضا شود؟

چنانچه مبنای صلاحیت داور جهت رسیدگی و صدور رای، قرارداد داوری باشد، محکوم له برای تقاضای صدور اجرائیه، باید دادخواست خود را به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد تقدیم نماید. در صورتی که دادگاه، خود را صالح به صدور اجرائیه در موضوع دعوا نداند، ضمن صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را به مرجع صالح می فرستد.

اگر رسیدگی به اختلاف، ابتدا در دادگاه جریان داشته و توسط دادگاه به داوری ارجاع شده باشد، ذی نفع باید درخواست خود مبنی بر صدور اجرائیه را به همان دادگاه تقدیم نماید.

تعیین داور توسط دادگاه در موارد مذکور در قانون، به معنای رسیدگی به دعوا نمی باشد و در این مورد نیز محکوم له باید دادخواست صدور اجرائیه را به دادگاه صالح به رسیدگی به اصل دعوا تقدیم نماید.

مهلت اجرای رای داوری

پس از اینکه رای داوری صادر و ابلاغ شد، محکوم علیه باید ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای نسبت به اجرای آن اقدام نماید. بنابراین مهلت اجرای رای داوری طبق قانون، ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای می باشد.

هزینه درخواست اجرای رای داوری

هزینه در خواست اجرای رای داوری بر اساس دعاوی غیرمالی محاسبه می شود و همزمان با ثبت درخواست در دفاتر خدمات قضایی باید پرداخت شود تا دادخواست به مرجع صالح ارجاع شود.

نحوه اجرای رای داوری در دادگاه

پس از درخواست اجرای رای داور توسط محکوم له، دادگاه حسب مورد دستور اجرا یا عدم اجرا را صادر می نماید. در صورتی که دادگاه در بررسی اوراق پرونده متوجه وجود یکی از موارد ابطال رای داوری شود، طبق ماده ۴۸۹ بر اساس حق و تکلیف نظارت قضایی خود بر آراء داوری، دستور عدم اجرای رای داور را صادر می نماید.

در صورتی که قاضی دادگاه دستور اجرای رای داور را صادر نماید، پروسه اجرای آن همانند اجرای حکم دادگاه می باشد. بنابراین دفتر شعبه نسبت به صدور اجرائیه بر اساس مفاد رای داور و ابلاغ آن به محکوم علیه اقدام نموده و چنانچه ظرف ده روز محکوم علیه نسبت به اجرای مفاد آن اقدام نکند، محکوم له می تواند نسبت به تشکیل پرونده اجرایی اقدام نماید.

مدت زمان اجرای رای داور

مدت زمان اجرای رای داور بستگی به حجم پرونده های دادگاه دارد. چرا که در ابتدا رای داور باید توسط قاضی دادگاه بررسی گردد و در صورت دستور ایشان مبنی بر اجرا می توان عملیات اجرایی را آغاز نمود. پس از صدور دستور جهت پذیرش درخواست اجرای رای داور و عدم اجرای رای توسط محکوم علیه می توان پرونده اجرایی تشکیل داد که در این مرحله مدت زمان اجرای رای داوری بستگی به پیگیری مستمر در مرحله اجرا دارد.

شرایط توقف اجرای رای داوری

مطابق ماده ۴۹۳ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی اعتراض به رأی داور مانع اجرای آن نیست، مگر آنکه دلایل اعتراض قوی باشد. در این‌ صورت دادگاه، قرار توقف  اجرای آن را تا ‌پایان رسیدگی به اعتراض و صدور حکم قطعی صادر می‌نماید و در صورت اقتضاء، تأمین مناسب نیز از معترض اخذ خواهد شد.

بنابراین اعتراض محکوم علیه نمی تواند اجرای رای داور را متوقف نماید. مگر آنکه معترض، دلایلی ارائه نماید که موجب اقناع دادرس جهت صدور قرار توقف اجرای رای شود. اخذ تامین از محکوم علیه جهت صدور قرار توقف اجرا، موکول به صلاحدید دادرس می باشد.

در صورت اقامه دعوای اعتراض به رای داور توسط محکوم علیه، به تصریح صدر ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، رای صادره قابلیت اجرائی ندارد و تا زمان تعیین تکلیف نهایی در خصوص دعوای ابطال، جریان اجرا متوقف خواهد ماند.

عدم اجرای رای داوری

در برخی موارد ممکن است رای داور به نحوی صادر شده باشد که به جهات قانونی قابل ابطال نباشد، لکن بنا به دلایلی امکان اجرای رای داور نیز وجود نداشته باشد. سوالی که مطرح می شود این است که در چنین شرایطی تکلیف چیست؟

نظریه مشورتی به شماره ۷/۲۱۹۸-۲۷/۵/۱۳۸۱ اداره حقوقی قوه قضائیه چنین اعلام نظر نموده است:

اگر در صدور رای رعایت مقررات مورد نظر شده باشد ولی قابلیت اجرائی نداشته باشد، لزوما ابطال رای موجبی ندارد. ولی در مقام اجرا که تحت مدیریت قاضی محکمه انجام می پذیرد، با دستور اداری می توان مانع اجرای رای داور شد. اگر رای داور بر اساس ماده ۴۸۹ قانون آئین دادرسی مدنی یا حتی سایر موانع قانونی توسط دادگاه غیرقابل اجرا شناخته شود رای داور باطل بوده و خواهان می تواند همان دعوا را در دادگاه اقامه نماید.

اجرای رای داوری بین المللی

اجرای رای داوری بین المللی گاها به صورت اختیاری از سوی محکوم علیه صورت می گیرد که در چنین حالتی مشکلی وجود ندارد. اما در مواردی که محکوم علیه از اجرای رای خودداری نماید، محکوم له می کوشد از طریق توسل به مقامات قضایی و اجرایی یک نظام حقوقی رای صادره را به اجرا گذارد. به طور معمول محکوم له در کشوری اجرای رای را تقاضا می کند که محکوم علیه در آنجا دارای اموال است و امکان وصول مطالبات فراهم می باشد.

تقاضای اجرای رای داوری بین الملل ممکن است از دادگاه کشور مقر داوری و یا از کشور دیگری به عمل آید. در هر دو مورد رای مذکور ممکن است به استناد کنوانسیون نیویورک یا سایر قوانین و مقررات مورد شناسایی قرار گیرد و اجرایی شود.

نمونه دادخواست اجرای رای داوری

تهیه یک دادخواست برای اجرای رای داوری نیازمند دقت و توجه به جزئیات قانونی و قضایی است در زیر نمونه ای ساده از یک دادخواست اجرای رای داوری ارائه شده است. توجه داشته باشید که این نمونه ممکن است نیاز به تغییراتی بر اساس پرونده شما داشته باشد لذا توصیه می شود قبل از اقدام به ارائه دادخواست با وکیل متخص در این زمینه مشورت نمائید.

نام خواهان…………..

نام خوانده………….

خواسته: تقاضای اجرای رای داوری به شماره ……………. مورخ ………………………

منضمات: ابلاغ رای داور- وکالتنامه وکیل در صورتی که درخواست از سوی وکیل مطرح می شود.

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی

با سلام و احترام

بدین وسیله اینجانب به عنوان محکوم له رای داوری به شماره….. مورخ………….. با توجه به اینکه محکوم علیه در رای صادره محکوم به پرداخت خسارت وجه التزام قراردادی به میزان………… گردیده که رای صادره به پیوست تقدیم حضور می گردد و ایشان نسبت به اجرای رای در مهلت قانونی اقدامی ننموده اند، از محضر عالی تقاضای صدور دستور اجرای رای داور را استدعا دارم. 

در نهایت، اجرای صحیح رای داور می تواند نقش بسزایی در حل و فصل سریع و کارآمد اختلافات حقوقی ایفا کند. با توجهبه اهمیت و پیچیدگی های این فرآیند، بهره گیری از مشاوره حقوقی متخصص و مجرب می تواند تضمین کننده اجرای صحیح و قانونی رای باشد. دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با تیمی از وکلای با تجربه و متخصص در زمینه داوری و اجرای آرای داوری آماده است تا شما را در این مسیر همراهی کند. با سپردن پرونده های خود به ما، از خدمات حرفه ای و مشاوره های دقیق و کارآمد بهره مند شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره با دفتر حقوقی دادپویان حامی تماس بگیرید.