بسیاری از کشورها در قوانین داخلی خود تعریفی از اختراع ارائه نکرده اند و این موضوع را بر عهده محاکم گذاشته تا در صورت ایجاد اختلاف و تنازع میان اشخاص، اختراع را تعریف کرده و به حل و فصل موضوع مورد دعوا بپردازند. در مقابل ، در برخی از کشورها، قانون گذار در قوانین و مقررات ملی ، اختراع را تعریف نموده است.

در ایران، قانونگذار در ماده ۱ قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶  در تعریف اختراع بیان داشته است ((اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری و صنعت و مانند آن حل می نماید.))

“قانون مدل” سازمان جهانی مالکیت معنوی که برای کشورهای در حال توسعه تدوین گشته است در خصوص اختراع بیان می کند، اختراع به معنی ایده یک مخترع است که در عمل، راه حلی را برای یک مشکل به خصوص در زمینه تکنولوژی ارائه می دهد.

تفاوت اختراع و اکتشاف

مخترع اقدام به ایجاد و خلق چیزی جدید می کند که قبلا در عالم وجود نداشته است در حالی که در اکتشاف چیز جدیدی ساخته نمی شود و کاشف، وجود چیزی را که تا آن زمان از نظر مردم پنهان بوده است نمایان می کند؛ برای مثال اورانیوم. همچنین لازم به ذکر است گاهی اختراعات سبب کشفیات جدید می گردد؛ مانند اختراع تلسکوپ که موجب کشف ستاره ها و سیارات گردید.

تفاوت  اختراع و طرح صنعتی

در طرح صنعتی، ظاهر کالا مورد توجه قانون گذار بوده است و چنانچه طراح، تنها عملکرد فنی محصول را بدون توجه به تغییرات ظاهری مورد توجه قرار داده باشد، مورد حمایت قانون گذار قرار نمی گیرد در حالی که اختراع توجهی به ظاهر و زیبایی نداشته و تنها ایجاد محصول و جنبه کاربردی آن از اهمیت برخوردار است.

تفاوت اختراع و نمونه های اشیاء مصرفی

نمونه اشیاء مصرفی عبارت است از اختراعاتی که در زمینه های مکانیکی ایجاد می گردد و تفاوت آن با اختراع عبارت است از:

۱-نمونه های اشیاء مصرفی تنها به جنبه های مکانیکی و خود محصول می پردازد در حالی که حق اختراع به محصول صنعتی و فرآیند منتهی به محصول و روش تولید می پردازد.

۲-حمایت از مدل های مصرفی معمولا کم هزینه تر از حق اختراع می باشد.

۳-مدت حمایت از اشیاء مصرفی کوتاه تر از اختراع می باشد، مدت حمایت از حق اختراع ۲۰ سال می باشد در حالی که مدت حمایت از نمونه های مصرفی ۷ تا ۱۰ سال می باشد و امکان تمدید آن وجود ندارد.

تفاوت اختراع و نوآوری

در صورتی که یک اختراع به یک محصول یا فرآیند تجاری و قابل فروش تبدیل می گردد در حالی که مخترع یک راه حل نو و جدید را برای حل یک مشکل و مسئله ارائه می دهد.

تفاوت اختراع و حق مولف

در اختراع، هدف این است که راه حل عملی برای یک مسئله خاص در زمینه فناوری ارائه نماید، اما در حق مولف یا کپی رایت قانون گذار از شکل  اثر حمایت می کند و بر خلاف اختراع که ایده ها و افکار مخترع مورد حمایت قرار می گیرد در حق مولف قالبی که ایده ها و افکار در آن مطرح می گردد مورد حمایت قانون گذار می باشد.

انواع اختراع

در ذیل تقسیم بندی اختراع را مورد بررسی قرار می دهیم:

۱-اختراع محصول یا فرآورده

گاهی فکر و ایده مخترع به شکل یک محصول و فرآورده نمایان می گردد مثل اختراع تلسکوپ

۲-اختراع فرآیند یا وسیله و روش

گاهی فکر و ایده مخترع در قالب یک وسیله و روش آشکار می گردد. اختراع روش جدید برای تولید آلیاژ

۳-اختراع فرآیند خاص برای ساخت محصول

در این نوع از اختراع، مخترع قصد اختراع فرآنید و روشی را دارد که به وسیله آن یک محصول یا فرآورده به دست آورد.

۴-اختراع ملی

منظور از اختراع ملی، ورقه اختراعی است که به وسیله مرجع صلاحیت دار ملی صادر می گردد.

۵-اختراع منطقه ای

چنانچه ورقه اختراع از طرف مرجع ملی و یا یک مرجع بین الدولی که دارای اختیار برای صدور ورقه اختراع معتبر در بیش از یک کشور است، صادر گردد، اختراع منطقه ای می باشد.

۶-اختراع الحاقی

اختراع الحاقی، ورقه اختراعی است که برای اضافاتی که در اختراع ثبت شده قبلی صورت گرفته صادر می شود.

۷-اختراع تکمیلی

چنانچه بعد از ثبت اختراع ، مخترع اقدام به تکمیل اختراع نماید و در همین راستا اقدام به گرفتن ورقه اختراع نماید، اختراع تکمیلی نام دارد.

۸ -اختراع وارداتی

طبق بند ۴ کنوانسیون پاریس، ورقه اختراع وارداتی عموما برای یک دوره و مدت کوتاه، به اختراعاتی که در یک کشور خارجی به ثبت رسیده اعطاء می گردد و به استناد این ورقه اختراع، صاحب امتیاز می تواند در نمایشگاه شرکت نماید.

۹ – اختراع سری

چنانچه فاش شدن اختراع برای امنیت یک کشور اخلال ایجاد نماید، به دستور مقام صلاحیت دار اختراع سری تلقی گردیده و از انتشار اظهارنامه یا ورقه اختراع خودداری می گردد.

۱۰ -اختراع طرح

طرح با اختراع متفاوت است، اختراع خلق جدید یک وسیله کاربردی می باشد در حالی که طرح، تغییر شکل و ظاهر یک وسیله می باشد، چنانچه طرح ویژگی و شرایط اختراع را داشته باشد، به عنوان اختراع قابل ثبت می باشد.

۱۱ – اختراعات گزینشی یا انتخابی

قانون ایران در خصوص اختراعات گزینشی یا انتخابی ساکت می باشد اما در برخی از نظام های ملی به این موضوع پرداخته شده است. این اختراع در حوزه ترکیبات شیمیایی مطرح می باشد. برای مثال هنگام ساخت یک دارو، یک شیمیدان متوجه گردد ترکیبات مفید تری نیز می توان ساخت، اما برای ساخت داروی جدید، زمان و تجزیه و تحلیل لازم می باشد به عبارت دیگر می توان گفت انتخاب موارد مفید از میان یک گروه بزرگ قبلا شناخته شده گزینش نام دارد

اشتراک گذاری: