تحریر ترکه
فوت افراد سبب می شود که وراث پس از آنها به صورت قهری نسبت به اموالشان مالکیت پیدا کنند البته قبل از وضع ید کامل نسبت به اموال متوفی نیاز هست که یک سری اقدامات قانونی صورت بگیرد که از جمله این اقدامات تحریر ترکه است.تحریر در لغت به معنای نوشتن بوده و در واقع به معنی نوشتن لیست اموال و قروض متوفی می باشد و ترکه همان چیزی است که از متوفی بر جای می مانند که جنبه مثبت و منفی دارد.در این مقاله به مبحث تحریر ترکه می پردازیم.
ترکه چیست؟
ترکه برگرفته از واژه ماترک بوده که در واقع همان چیزی است که از متوفی برجای می ماند.ترکه متوفی اعم از دارایی های مثبت و منفی می باشد به این معنا که علاوه بر دارایی های منقول و غیر منقول متوفی ،بدهی ها ، قروض ، تعهدات و مطالبات متوفی نیز در زمره ترکه قرار می گیرد.برای اینکه وراث بتوانند نسبت به تقسیم ترکه و دستیابی به سهم خود از متوفی نائل شوند لازم است که ابتدا نسبت به پرداخت بدهی های متوفی اقدام نمایند .برای اینکه اموال و بدهی های متوفی مشخص شود نیاز هست که تحریر ترکه صورت گیرد و صورتی از دارایی ها و دیون متوفی نگاشته شود.
تحریر ترکه چیست؟
قانون امور حسبی در ماده ۱۶۲ به امور راجع به ترکه می پردازد که از جمله این امور به تحریر ترکه اشاره می کند.
براساس ماده ی ۱۶۲قانون امورحسبی :امور راجع به ترکه عبارت است از اقداماتی که برای حفظ ترکه و رسانیدن آن به صاحبان حقوق می‌شود از قبیل مهر و موم و تحریر ترکه و اداره ترکه و غیره می باشد. تحریر به معنای نوشتن و صورت برداری می باشد در واقع تحریر ترکه به معنای نوشتن اموال و بدهی های متوفی جهت مشخص شدن دارایی های مثبت و منفی او می باشد . قانون امور حسبی در ماده ۲۰۶ در خصوص ترکه بیان می دارد که مقصود از تحریر ترکه تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی است . بنابراین تحریر ترکه مقدمه ای جهت تقسیم ترکه بین وراث و جلوگیری از اختلافات احتمالی بین آنها در خصوص ماترک متوفی می باشد زیرا تا زمانی که بدهی ها و قروض متوفی پرداخت نشود نمی توان نسبت به تقسیم ترکه اقدام نمود و اگر تقسیمی صورت گرفته باشد که سبب ضایع شدن حقی از کسی شده باشد( مثلا طلبکار) این تقسیم برای وراث مسئولیت زا بوده و هریک از آنها در مقابل طلبکار متوفی به نسبت سهم دریافتی خود مسئول می باشد.
چه کسانی می توانند درخواست تحریر ترکه بدهند؟
براساس قانون امور حسبی کسانی که می توانند درخواست تحریر ترکه را بدهند از قرار ذیل می باشد:
۱-هر فرد و یا ورثه ای که از شخص فوت شده ارث خواهند برد.
مقصود این است که هریک از وراث می توانند نسبت به ثبت درخواست تحریر ترکه اقدام نمایند.
۲-نماینده قانونی و یا وکیل افرادی که وارثین شخص فوت شده به حساب می آیند.
مقصود این است که نماینده قانونی اعم از قیم،ولی و امین غائب و محجور و وکلای وراث می توانند جهت درخواست تحریر ترکه اقدام نمایند.
۳- شخصی که از طرف شخص فوت شده به عنوان وصایت تعیین شده باشد.
مقصود این است که فردی که توسط متوفی به عنوان وصی مشخص شده است نیز می تواند تحریر ترکه را درخواست نماید.
برای ارائه و ثبت تحریر ترکه چه مدارکی لازم است؟
مدارکی که برای انجام تقسیم ترکه لازم می باشد عبارت اند از:
– شناسنامه وراث (البته در رویه ارائه کپی برابر اصل وراث نیز کفایت می کند).
– گواهی فوت متوفی
– استشهادیه محضری
صورت برداری از اموال متوفی جهت تحریر ترکه چگونه است؟
براساس ماده ۲۱۳ امور حسبی ،برای تحریر ترکه صورتی از ترکه برداشته می‌شود و این صورت باید مشتمل بر امور زیر باشد:
۱- توصیف اموال منقول با تعیین بهای آن.
۲- تعیین اوصاف و وزن و عیار نقره و طلا آلات.
۳- مبلغ و نوع نقدینه.
۴- بهاء و نوع برگهای بهادار.
۵- اسناد با ذکر خصوصیات آنها.
۶- نام رقبات غیر منقول.
همچنین براساس ماده ۲۱۵ امور حسبی :مطالبات و بدهی متوفی که به موجب احکام نهایی و اسناد رسمی یا دفاتر و برگهای مربوط به متوفی یا اقرار مدیونین و ورثه مسلم‌است نیز در صورت ترکه نوشته می‌شود.
نکته: براساس ماده ۲۱۸ قانون امور حسبی،تصرف در ترکه در زمان تحریر ترکه ممنوع بوده مگر تصرفاتی که نافع بوده و جهت حفاظت از اموال متوفی باشد.
صورت مجلس تحریر ترکه مشتمل بر چیست؟
در صورتی که درخواست تحریر ترکه داده شد باشد ،در زمان تحریر ترکه صورت مجلسی تنظیم می شودکه مشتمل بر موارد ذیل است:
۱)نام و سمت متصدی تحریر ترکه
۲)نام و مشخصات کسانی که احضار شده اند و کسانی که حاضر شده اند
۳) محلی که تحریر ترکه در آنجا صورت می گیرد
۴) اظهارات اشخاص راجع به بدهی یا دارایی و ترکه متوفی
۵) نام و مشخصات کسی که اسناد و اموال به او داده می شود
مرجع صالح جهت تقدیم دادخواست تحریر ترکه کجاست؟
برای اینکه وراث یا نمایندگان آنها در خصوص تحریر ترکه اقدام نمایند می بایست نسبت به تنطیم و ثبت دادخواست تحریر ترکه اقدام نموده و براساس ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف ،درخواست خود را از شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی پیگیری نمایند .شورای حل اختلاف نیز با دریافت درخواست تحریر وراث ، در زمانی مابین یک تا سه ماه از طریق روزنامه کثیر الانتشار تحریر ترکه را جهت حضور کسانی که نسبت به اموال متوفی دارای حقی (اعم از وراث و طلبکاران متوفی )می باشند آگهی می نماید و علاوه بر این آگهی برای هریک از وراث و نمایندگان آنها احضاریه فرستاده می شود .
نکته:عدم حضور وراث مانع از تحریر ترکه نمی باشد.
در چه صورتی تحریر ترکه الزامی است؟
تحریر ترکه توسط ذی نفعان علی الاصول اختاری می باشد مگر اینکه :
- بین وراث محجور یا غایب مفقودالاثری وجود داشته باشد.
- بین وراث در خصوص ترکه توافق نباشد و برخی آن را قبولی و برخی دیگر رد نمایند.
- متوفی تابعیت خارجی داشته باشد.
ترکه متوفی آن چیزی است که از او پس از مرگش برای وراث او باقی می ماند می باشد که اعم از دارایی ها و دیون او می باشد، تحریر ترکه به معنای نوشتن صورت دارایی و بدهی های متوفی جهت تصفیه و تقسیم ترکه می باشد زیرا تا زمانی که دیون متوفی پرداخت نشود نمی توان نسبت به تقسیم اقدام نمود و اگر تقسیمی نیز صورت گرفته باشد وراث در مقابل طلبکار و ذی حق به نسبت سهم دریافتی خود مسئول می باشند .
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
