یکی از جایگزین های تعقیب که مطابق با قانون آئین دادرسی کیفری در اختیار دادستانی به عنوان مقام تعقیب قرار گرفته است ، قرار تعلیق تعقیب می باشد. قرار تعلیق تعقیب در دعاوی کیفری ، درمواردی صادر می شود که مقام قضایی عواقب سوء فرآیند کیفری و محکومیت متهم مانند آشنایی با محیط زندان ، انگ مجرمیت و…. را بیشتر از منافع آن برای جامعه دانسته و دعوای عمومی را برای مدتی به حالت تعلیق در می آورد تا اگر متهم در این مدت، مرتکب جرمی نشد ، دیگر او را برای آن جرم تعقیب نخواهد کرد. در ادامه به بررسی تفصیلی موارد قانونی تعلیق تعقیب در دعاوی کیفری و شرایط لازم برای صدور این قرار و دستوراتی که در اجرای این قرار برعهده متهم قرار دارد ، خواهیم پرداخت.

موارد صدور قرار تعلیق تعقیب در دعاوی کیفری

مطابق با ماده ۸۱ قانون آئین دادرسی کیفری ، قرار تعلیق تعقیب در جرائم تعزیری درجه ۶ ، درجه ۷ و درجه ۸ که مجازات آنها هم قابل تعلیق است ، صادر می شود.

• جرائم تعزیری درجه ۶
  

مطابق با قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ ، جرائم تعزیری درجه ۶ شامل جرائمی است که مجازاتشان موارد ذیل می باشد :

الف) حبس بیش از شش ماه تا دو سال

ب) جزای نقدی بیش از بیست میلیون تا هشتاد میلیون ریال.

پ) شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرائم منافی عفت.

ت) محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال.

ث) انتشار حکم قطعی در رسانه ها

ج) ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

چ) ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

ح) ممنوعیت از صدور برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

• جرائم تعزیری درجه ۷
  

مطابق با قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ جرائم تعزیری درجه ۷ شامل جرائمی است که مجازاتشان موارد ذیل می باشد :

 الف) حبس از نود و یک روز تا شش ماه

ب) جزای نقدی بیشتر از ده میلیون ریال تا بیست میلیون ریال

پ) شلاق از یازده تا سی ضربه

ث) محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه

• جرائم تعزیری درجه ۸
  

مطابق با قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ جرائم تعزیری درجه ۸ شامل جرائمی است که مجازاتشان موارد ذیل می باشد :

الف) حبس تا سه ماه

ب) جزای نقدی تا ده میلیون ریال

ج) شلاق تا ده ضربه

ملاحظه می شود که صدور قرار تعلیق تعقیب اختصاص به جرائم تعزیری خفیفی دارد مشروط بر اینکه مجازات آنها هم قابل تعلیق باشد. فی الواقع در رابطه با جرائم مشمول حد ، قصاص  و دیه نمی توان درخواست قرار تعلیق تعقیب نمود.

شرط قابل تعلیق بودن مجازات جرائم تعزیری جهت صدور قرار تعلیق تعقیب

تعقیب در جرائم تعزیری درجه ۶ ، ۷ و ۸ درصورتی معلق خواهد شد که مجازات آنها قابل تعلیق باشد. فی الواقع می بایست از نظر “شرایط” و از نظر “موارد” امکان صدور قرار تعلیق مجازات در مورد این جرائم وجود داشته باشد.

• شرایط تعلیق مجازات در جرائم درجه ۶ ، ۷ و ۸
  

مطابق با ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی : « در جرائم تعزیری درجه سه تا هشت دادگاه می‌تواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید. دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس از اجرای یک سوم مجازات می‌تواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، تقاضای تعلیق نماید. همچنین محکوم می‌تواند پس از تحمل یک سوم مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی، از طریق دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری تقاضای تعلیق نماید.»

مطابق با ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی : ” وجود جهات تخفیف ، پیشبینی اصلاح مرتکب ، جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران و فقدان سابقه کیفری موثر از شرایط مقرر برای تعلیق مجازات می باشند. که درصورتیکه جرم تعزیری ارتکابی دارای این شرایط باشد ، تعقیب متهم هم معلق خواهد شد.

۱-۱-۲) جهات تخفیف مجازات :

الف- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی

ب- همکاری موثر متهم در شناسایی شرکا یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به کار رفته برای ارتکاب آن

پ- اوضاع و احوال خاص موثر در ارتکاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریک آمیز بزه دیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم

ت- اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرار موثر وی درحین تحقیق و رسیدگی

ث- ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل کهولت یا بیماری

ج- کوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن

چ- خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده یا نتایج زیانبار جرم

ح- مداخله ضعیف شریک یا معاون در وقوع جرم

• جرائمی که شامل تعلیق مجازات و تعلیق تعقیب نمی شوند
  

الف) جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی ، خرابکاری در تأسیسات آب ، برق ، گاز ، نفت و مخابرات

ب) جرائم سازمان یافته ، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار ، آدم ربایی ، اسید پاشی و…

پ) قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر ، جرائم علیه عفت عمومی ، تشکیل یا اداره کردن مراکز فساد و فحشا

ت) قاچاق عمده مواد مخدر یا روان گردان ، جرم قاچاق مشروبات الکلی ، قاچاق اسلحه و مهمات و قاچاق انسان

ث) تعزیر بدل از قصاص نفس ، معاونت در قتل عمدی ، معاونت در محاربه و افساد فی الارض

ج) جرائم اقتصادی مشروط بر اینکه میزان موضوع جرم بیش از ۱۰۰ میلیون ریال باشد

چ) درصورت الغای قرار تعویق و صدور حکم محکومیت ، صدور قرار تعلیق اجرای مجازات ممنوع است.

ح) مجازات جرم صدور چک پرداخت نشدنی از حساب مسدود قابل تعلیق نیست.

خ) مجازات جرائم ساخت ، خرید ، فروش ، در معرض فروش قراردادن ، حمل ، نگهداری، در اختیار دیگری قرار دادن و وارد نمودن مشروبات الکلی به کشور قابل تعلیق نیست.

د) مجازات جرم کلاهبرداری قابل تعلیق نیست.

ذ) مجازات جرم تحصیل مال نامشروع قابل تعلیق نیست.

ک) براساس ماده ۷۱ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ، جزای نقدی مقرر در این قانون از سوی مرجع رسیدگی کننده قابل تعلیق و تخفیف نیست.

ل) مجازات های حبس و شلاق در جرائم قاچاق کالاهای ممنوعه ، حرفه ای و سازمان یافته موضوع قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز قابل تعلیق نیست.

شرایط صدور قرار تعلیق تعقیب در دعاوی کیفری

۳-۱) جرم ارتکابی از جرائم تعزیری درجه ۶ ، ۷ و ۸ که مجازات آنها قابل تعلیق است و به تشریح بررسی گردید، باشد.

۳-۲) شاکی وجود نداشته باشد یا شاکی گذشت کرده باشد.

۳-۳) خسارت وارده جبران گردیده باشد یا با موافقت بزه دیده ترتیب پرداخت آن در مدت مشخصی داده شود.

۳-۴) متهم سابقه محکومیت موثر کیفری نداشته باشد.

• منظور از محکومیت موثر کیفری محکومیتی است که اثر آن محروم نمودن محکوم علیه از برخی حقوق اجتماعی است. این محکومیت ها مربوط به جرائم عمدی می باشد و مجازات تبعی در پی دارند که در قانون مجازات اسلامی بیان شده اند.

۳-۵) متهم با صدور قرار تعلیق تعقیب موافق باشد.

• علت لزوم اخذ موافقت متهم در صدور قرار تعلیق تعقیب ، پیش بینی تکالیفی بر عهده او در دوران تعلیق است. زیرا اگر او با تعلیق تعقیب خود موافق نباشد و مثلا مدعی بی گناهی و خواستار اثبات آن باشد ، تکالیف دوران تعلیق را هم انجام نخواهد داد. موافقت متهم باید هم نسبت به اصل قرار تعلیق تعقیب باشد و هم نسبت به نوع تکالیفی که برای او مقرر می شود.

۳-۶) در صورت ضرورت ، اخذ تأمین متناسب از متهم.

مدت زمان قرار تعلیق تعقیب در دعاوی کیفری

مدت تعلیق تعقیب ۶ ماه تا ۲ سال می باشد.

تکالیف متهم در دوران قرار تعلیق تعقیب

مطابق با ماده ۸۰ قانون آئین دادرسی کیفری، درصورت صدور قرار تعلیق تعقیب ، مقام قضایی متهم را حسب مورد مکلف به اجرای برخی از دستورات ذیل می کند :

الف – ارائه خدمات به بزه‏ دیده در جهت رفع یا کاهش آثار زیان بار مادی یا معنوی ناشی از جرم با رضایت بزه‏ دیده.

ب – ترک اعتیاد از طریق مراجعه به پزشک، درمانگاه، بیمارستان و یا به هر طریق دیگر، حداکثر ظرف شش ماه

پ – خودداری از اشتغال به کار یا حرفه معین، حداکثر به مدت یک سال

ت – خودداری از رفت و آمد به محل یا مکان معین، حداکثر به مدت یک سال

ث – معرفی خود در زمانهای معین به شخص یا مقامی به تعیین دادستان، حداکثر به مدت یک سال

ج – انجام دادن کار در ایام یا ساعات معین در موسسات عمومی یا عام المنفعه با تعیین دادستان، حداکثر به مدت یک سال

چ – شرکت در کلاسها یا جلسات آموزشی، فرهنگی و حرفه ای در ایام و ساعات معین حداکثر، به مدت یک سال

ح – عدم اقدام به رانندگی با وسایل نقلیه موتوری و تحویل دادن گواهینامه، حداکثر به مدت یک سال

خ – عدم حمل سلاح دارای مجوز یا استفاده از آن، حداکثر به مدت یک سال

د – عدم ارتباط و ملاقات با شرکاء جرم و بزه‏ دیده به تعیین دادستان، برای مدت معین

ذ – ممنوعیت خروج از کشور و تحویل دادن گذرنامه با اعلام مراتب به مراجع مربوط، حداکثر به مدت شش ماه.

• لازم به ذکر است که امکان تعیین یک یا چند تکلیف از تکالیف نامبرده برعهده متهم وجود دارد.

مقام صادرکننده قرار تعلیق تعقیب در دعاوی کیفری

مقام صادرکننده قرار تعلیق تعقیب حسب مورد “دادستان”  (در جرائم تعزیری درجه ۶) می باشد و اگر پرونده به طور مستقیم در دادگاه مطرح شده باشد یعنی درمورد جرائم تعزیری درجه ۷ و ۸ “قاضی دادگاه” قرار تعلیق تعقیب را می تواند صادر نماید.

لازم به ذکر است که” بازپرس”  هم درصورت وجود شرایط قانونی می تواند از دادستان تقاضای صدور قرار تعلیق تعقیب را بنماید.

موارد لغو قرار تعلیق تعقیب

• ارتکاب جرم تعزیری درجه ۱ تا ۷ و ارتکاب جرم موجب حد و قصاص
  

درصورتی که متهم در دوران تعلیق (۶ ماه تا ۲ سال) مرتکب یکی از جرائم موجب الف) حد ، ب) قصاص ، ج) تعزیر درجه ۷ تا ۱ شود و اتهام وی منتهی به صدور کیفرخواست گردد (یعنی نه صرف اتهام و یا صرف تعقیب) ، قرار تعلیق تعقیب لغو خواهد شد و تعقیب وی با رعایت مقررات مربوط به تعدد جرم به عمل خواهد آمد.

• عدم اجرای دستورات مقام قضایی
  

در صورتی که متهم در دوران تعلیق تعقیب دستورات و تکالیفی که برعهده وی است را انجام ندهد ، قرار تعلیق تعقیب وی لغو و تعقیب وی از سرگرفته خواهد شد.

• ابقای قرار تعلیق تعقیب :

لازم به ذکر است مطابق قانون درصورتیکه متهم از اتهام دوم تبرئه گردد ، دادگاه قرار تعلیق تعقیب را ابقاء می نماید.

اعتراض به قرار تعلیق تعقیب در دعاوی کیفری

• مدت اعتراض
  

قرار تعلیق تعقیب ظرف ۱۰ روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه صالح می باشد

• مرجع اعتراض
  

مرجع رسیدگی به اعتراض نسبت به قرار تعلیق تعقیب حسب مورد دادگاه بدوی صالح به اصل جرم (درصورتیکه قرار تعلیق تعقیب در جرم تعزیری درجه ۶ بوده و از دادسرا صادر شده باشد) و یا دادگاه تجدیدنظر (درصورتیکه جرم تعزیری درجه ۷ یا درجه ۸ بوده و از دادگاه صادر شده باشد) خواهد شد.

دفترحقوقی بین المللی دادپویان حامی با بهره گیری از وکلای پایه یک دادگستری و مشاورین و دکترین حقوقی در زمینه  دعاوی کیفری آماده ارائه هرگونه مشاوره تخصصی و قبول وکالت در زمینه دعاوی کیفری تخصصی به شما مراجعین عزیز می باشد.

اشتراک گذاری: