پیامد‌های عدم حضور در جلسه داوری و صدور رای غیابی داور

در دنیای امروز که روابط تجاری و حقوقی به سرعت در حال گسترش است، داوری به عنوان یکی از روش‌ های موثر و سریع حل و فصل اختلافات جایگاه ویژه ‌ای پیدا کرده است. اما یکی از چالش ‌هایی که ممکن است در فرآیند داوری با آن مواجه شویم، مسئله رای داوری غیابی است. داوری به عنوان یک فرآیند خصوصی، نیازمند حضور و مشارکت فعال طرفین اختلاف است. داور به عنوان شخصی بی‌ طرف، وظیفه دارد که طرفین را برای رسیدگی احضار کند و فرصت ارائه مدارک و مستندات را به آن ‌ها بدهد. اما چه اتفاقی می‌افتد اگر یکی از طرفین به این دعوت پاسخ ندهد و در جلسات داوری حاضر نشود آیا داور می‌تواند بدون حضور یکی از طرفین، رأی خود را صادر کند؟

در این مقاله، ضمن بررسی جنبه ‌های مختلف رای غیابی داور، به این سوالات پاسخ خواهیم داد و تأثیرات حقوقی ناشی از عدم حضور یکی از طرفین در جلسه داوری را مورد تحلیل قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید تا با ابعاد مختلف این موضوع آشنا شوید و از اهمیت رعایت اصول داوری در حفظ حقوق طرفین مطلع گردید.

رای داوری غیابی چیست؟

رای غیابی داوری به حکمی اطلاق می‌شود که در غیاب یکی از طرفین در جلسات داوری صادر می‌شود. در فرآیند داوری، ممکن است یکی از طرفین به دلایلی نتواند در جلسات حضور یابد یا از شرکت در آن امتناع کند. در چنین شرایطی، داور یا هیئت داوری می‌تواند پس از بررسی مستندات و شنیدن ادعاها و دفاعیات طرف حاضر، نسبت به صدور رأی داوری اقدام نماید.

رای غیابی در صورتی معتبر است که کلیه اطلاع‌ رسانی‌ها و ابلاغ‌ ها به درستی و قانونی به طرف غایب انجام شده باشد و فرصت کافی برای حضور و دفاع به او داده شده باشد.

قوانین رای غیابی در داوری

طبق ماده ۴۷۷ قانون آئین دادرسی مدنی، داوران در رسیدگی و رای تابع مقررات آئین دادرسی نیستند ولی باید مقررات مربوط به داوری را رعایت کنند.  ماده ۴۷۶ قانون مذکور نیز صرفا به ضرورت اطلاع رسانی داوران نسبت به جلسات رسیدگی اشاره می نماید. بنابراین داوران برای رعایت اصل تناظر باید نسبت به تشکیل جلسه داوری و در صورت عدم تشکیل جلسه، با تبادل لوایح فرصت دفاع به خوانده را بدهد. در غیر اینصورت می توان به جهت عدم رعایت اصل تناظر ابطال رای داوری را درخواست نمود.

شرایط رسیدگی غیابی توسط داور

یکی از وظایف داور جهت شروع به رسیدگی، ابلاغ صحیح زمان و مکان جلسه رسیدگی به طرفین است؛ به نحوی که هر دو طرف از جزئیات جلسه رسیدگی داوری مطلع شوند.

رعایت تشریفات ابلاغ از سوی داور ضروری نبوده اما ابلاغ توسط داور باید به نحوی صورت پذیرد که آگاهی طرفین از مفاد ابلاغیه محرز باشد. قطعا یکی از بهترین شیوه های ابلاغ، ارسال اظهارنامه رسمی است.

فلذا در صورت اطمینان داور نسبت به آگاهی طرف غایب از زمان و مکان رسیدگی و وجود سایر مقدمات ضروری، از جمله احراز صلاحیت داور، رسیدگی و صدور رای در غیاب یکی از طرفین بلا مانع است.

عدم حضور در جلسه داوری

طرفین باید اسناد و مدارک خود را به داوران تسلیم نمایند، داوران نیز می توانند توضیحات لازم را از آنها بخواهند و اگر برای اتخاذ تصمیم نیاز به ارجاع به کارشناسی باشد، کارشناس انتخاب نمایند.

در صورتی که داوران جلسه رسیدگی تشکیل دهند، باید مهلت مناسب جهت رعایت اصل تناظر داده شود. چنانچه اطلاع رسانی و ابلاغ تشکیل جلسه یا تبادل لوایح به نحو صحیح صورت گرفته باشد، عدم حضور یکی از طرفین در داوری مانع رسیدگی و صدور رای نمی باشد.

اقدامات داوران در رسیدگی غیابی

رسیدگی غیابی در داوری به این صورت می باشد که داوران باید یک موافقتنامه داوری تنظیم نموده و در آن نحوه ابلاغ، حق تمدید مهلت داوری و حضور طرفین یا عدم حضور آنها را درج نموده و به امضای طرفین برسانند. همچنین در صورت تشکیل جلسه داوری، باید نسبت به تنظیم صورتجلسه داوری و ثبت مذاکرات و اظهارات طرفین و اخذ امضاء از طرفین در ذیل صورت جلسه اقدام نمایند.

عدم حضور داور در جلسه داوری

داوران باید از جلسه ای که برای رسیدگی یا صدور رای تشکیل می شود مطلع باشند و اگر داور از شرکت در جلسه یا دادن رای یا امضای آن امتناع نماید، رایی که با اکثریت صادر می شود مناط اعتبار است. در مواردی که ارجاع امر به داوری و نه صرفا تعیین داور، از طریق دادگاه باشد، دعوت به حضور در جلسه به موجب اخطاریه دفتر دادگاه به عمل می آید.

اگر جلسه رسیدگی به اطلاع یکی از داورها نرسد و اکثریت داورها بدون حضور او رای دهند این رای بی اعتبار می باشد.

واخواهی از رای داور

یکی از ویژگی های رای داور حضوری بودن آن است. در رسیدگی های داور، داوران الزامی به تشکیل جلسه ندارند و در صورت تشکیل جلسه و عدم حضور خوانده و عدم ارائه لایحه از سوی خوانده علی رغم ابلاغ قانونی وقت رسیدگی و رای بر محکومیت خوانده امکان واخواهی وجود ندارد. اما در صورت عدم ابلاغ جلسه رسیدگی به یکی از طرفین و عدم رعایت اصل تناظر موجب بی اعتباری رای داوری می شود.

نتیجه گیری

در دنیای حقوق، داوری به عنوان یکی از ابزارهای مهم در حل و فصل اختلافات شناخته می‌شود. اما در فرآیند داوری باید اصولی رعایت شود که از مهمترین آنها رعایت اصل تناظر می باشد. داوران باید به طرفین امکان ارائه مدارک و مستندات و دفاع در قبال ادعای مطروحه را بدهند.

از جمله مهم‌ترین تبعات حقوقی رای غیابی، می‌توان به احتمال باطل شدن رای به جهت عدم رعایت شرایط شکلی در روند داوری اشاره کرد. طرفی که رای علیه او صادر شده است، ممکن است ادعا کند که به دلیل عدم حضور، فرصت کافی برای دفاع از خود نداشته است. بنابراین، داوران و نهادهای داوری باید با دقت و رعایت کامل اصول حقوقی، اطمینان حاصل کنند که حقوق هر دو طرف به درستی رعایت شده است.

در این راستا، مشاوره حقوقی تخصصی می‌تواند به طرفین کمک کند تا از حقوق خود به صورت کامل دفاع کنند و از تبعات ناخواسته جلوگیری نمایند. دفتر حقوقی دادپویان حامی با ارائه خدمات مشاوره و وکالت در زمینه رای غیابی داور، آماده است تا به شما در تمام مراحل داوری یاری رساند. با بهره‌گیری از تخصص و تجربه وکلای مجرب ما، می‌توانید از حقوق خود به بهترین نحو ممکن دفاع کنید و از پیچیدگی‌های حقوقی این فرآیند آگاه شوید.