اختیارات و تعهدات پیمانکار در قرارداهای پیمانکاری
اختیارات و تعهدات پیمانکار در قرارداهای پیمانکاری ، براساس موافقتنامه و شرایط عمومی پیمان مشخص شده است. اختیارات پیمانکار در این موارد، بسیار محدود و تعهدات وی بسیار گسترده می باشد.
به چه دلیلی اختیارات پیمانکار محدود و تعهدات او گسترده می باشد؟
این وضعیت دو دلیل اساسی دارد: نخست آن که قرارداد پیمانکاری به لحاظ این که موضوع آن انجام طرحی عمرانی و عام‌المنفعه است، به طور یک جانبه و به نحوی که تأمین‌کننده منافع دستگاه اجرایی باشد و او را حاکم بر سرنوشت قرارداد کند، از سوی سازمان برنامه و بودجه تدوین و ارائه شده است.
دوم آن که پیمانکار طرف متعهد قرارداد پیمانکاری قرار دارد. و معمولاً تعهداتی که برعهده متعهد هر قراردادی بار می‌شود، از میزان اختیارات او بسیار بیشتر است.
مهم‌ترین اختیارات پیمانکار به موجب شرایط عمومی پیمان به این شرح هستند:
- حذف تعهدات قراردادی در صورت عدم تحویل کارگاه
- انتقال جزئی از پیمان به غیر
- اختیار عدم موافقت با تعلیق بیش از ۳ ماه
مهم‌ترین تعهدات پیمانکار نیز به شرح زیر قابل احصا می‌باشند:
- تعهد پیمانکار به اجرای اصل تعهد (موضوع پیمان)
- انجام عملیات موضوع پیمان در مدت تعیین شده
- عدم انتقال پیمان به غیر
- بیمه نمودن تأسیسات موضوع پیمان
- دادن تضمین انجام تعهد و حسن اجرای تعهد
- تعهد به نفع ثالث
- و سایر تعهدات
اختیارات پیمانکار در قراردادهای پیمانکاری
اختیار پیمانکار در حذف تعهدات قراردادی در صورت عدم تحویل کارگاه
یکی از اختیارات پیمانکار ضمن شرایط عمومی پیمان در صورت عدم تحویل زمین از سوی کارفرما است .
مطابق ماده ۲۸ شرایط عمومی پیمان:
“هرگاه کارفرما نتواند زمین‌های لازم را در موعدهایی که در برنامه تفضیلی اجرایی پیش‌بینی شده است، تحویل پیمانکار نماید و مدت تأخیر در تحویل از یک ماه تجاوز کند و بنا بر گزارش کتبی دستگاه نظارت، پیمانکار در سایر قسمت‌ها کار خود را مطابق برنامه پیشرفت داده باشد، بـه مـنـظـور جبران خسارت پیمانکار، کارفرما مکلف به پرداخت خسارت است. هرگاه مدت تأخیر از ۳۰ درصد مدت پیمان یا ۶ ماه (هر کدام کمتر باشد) تجاوز کند، در صورتی که مبلغ کارهای پیش‌بینی شده در محل‌های تحویل نشده تا ۲۵ درصد مبلغ اولیه پیمان باشد، پیمانکار حق خواهد داشت انجام کارهای پیش‌بینی شده در محل‌های مذکور را از تعهدات خود حذف کند و چنانچه مبلغ این کارها بیش از ۲۵ درصد مبلغ اولیه پیمان باشد، پیمانکار حق خواهد داشت کل قرارداد را فسخ نماید. ”
اختیار پیمانکار در انتقال جزئی از پیمان به غیر
به موجب ماده ۲۴ شرایط عمومی پیمان، پیمانکار نمی‌تواند پیمان را بدون موافقت کارفرما به غیر منتقل سازد. اما می تواند به منظورتسهیل و تسریع دراجرای کارها،موافقتنامه هایی را بـا شـخـص یـا اشخاص یا پیمانکاران جزء منعقد نماید.
با توجه به ماده ۲۴ شرایط عمومی پیمان، این اختیار پیمانکار مشروط به ۴ شرط اساسی است. که با ماهیت تعهد پیمانکار ارتباطی نزدیک دارد:
- پیمانکار باید اشخاص یاپیمانکاران جزء را که کارها به آنها سپرده شده،از واگذاری آن بخش از کار به غیر،ممنوع سازد. به عبارت دیگر، اجازه پیمانکار در این مورد محدود می‌باشد.
- این واگذاری نباید به ترتیبی باشد که از پیشرفت کار طبق برنامه بکاهد.
- در موافقتنامه منعقد شده بین پیمانکار و پیمانکار جزء باید این موضوع قید شود .که در صورت بروز اختلاف بین آنها،کارفرما به مورد اختلاف رسیدگی می نماید.و هر تصمیمی اتخاذ کند، برای طرفین (پـیـمـانـکار و پیمانکار جزء) قطعی، غیر قابل اعتراض و لازم‌الاجراست.
- چنانچه دراسناد و مدارک پـیـمـان،کارفرما لزوم تأیید صلاحیت پیمانکاران جزء راپیش‌بینی کرده باشد،پیمانکار بایدتأیید کارفرما را دراین مورد تحصیل کند.
اختیار پیمانکار در عدم موافقت با تعلیق قرارداد بیش از ۳ ماه
براساس ماده ۴۹ شرایط عمومی پیمان،کارفرما می تواند در طول مدت پیمان اجرای کار را به طورموقت حداکثر تا۳ماه معلق نماید.دراینصورت باید مراتب را به صورت کتبی با تعیین تاریخ شروع تعلیق به پیمانکار اطلاع دهد. و همچنین خسارت‌های وارد شده از بابت تعلیق کار را به پیمانکار پرداخت نماید.
اما اگرکارفرما خواستار تعلیق کاربرای مدت بیش از۳ماه باشد،وضعیت ادامه کار به چه صورتی خواهد بود؟
بند (د) ماده۴۹شرایط عمومی پیمان تعلیق کار به میزان مازاد بر۳ماه را موکول به موافقت پیمانکار کرده است. چنانچه پیمانکار با تعلیق کار برای بیشتر از۳ماه موافق باشد،کارفرما مطابق شرایط مندرج در بندهای قبل،مدت تعلیق را افزایش میدهد. اما درصورت عدم موافقت پیمانکار با تمدید مدت تعلیق، پیمان خاتمه می یابد. و مطابق ماده ۴۸ شرایط عمومی پیمان عمل می‌شود.
تعهدات پیمانکار در قراردادهای پیمانکاری
تعهد پیمانکار به اجرای اصل تعهد (موضوع پیمان)
بند (الف)ماده ۱۸وبند (ب) ماده۲۰شرایط عمومی پیمان،مسئولیت کامل حسن اجرای کارهای موضوع پیمان را برعهده پیمانکار قرارداده است.همچنین تامین مصالح و تجهیزات نیز برعهده پیمانکار می باشد.
بنابراین اجرای موضوع قرارداد پیمانکاری تعهد اصلی پیمانکار می‌باشد.وآن عبارت است از حسن اجرای کارهای معین شده و تأمین مصالح و تجهیزات مورد نیاز.
کارهای معین شده در اسناد و مدارک منضم به پیمان، درقراردادهای پیمانکاری دولتی براساس بند۱۰ماده۱قانون برنامه و بودجه عبارتست از:مجموعه عملیات و خدمات مشخص که براساس مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی یا اجتماعی طی مدت معین و با اعتباری مــشــخــــص بـــرای تــحــقـــق بخشیدن به هدف‌های برنامه عمرانی پنج‌ساله انجام می گیرد.
انجام عملیات موضوع پیمان در صورت تعیین شده
پس از امضای پیمان ، مستنبط از بند الف ماده ۴ موافقنامه پیمان ، کارفرما باید آن را به پیمانکار ابلاغ کند. و پیمانکار طبق شرایط عمومی پیمان حق ندارد در انجام هر یک از تعهدات خود تأخیر نماید. و در صورت تأخیر باید خسارت تأخیر انجام تعهدات خود را به کارفرما پرداخت کند. و در صورتی که تأخیرات وی از حدی که در پیمان پیش بینی شده تجاوز کند کارفرما می تواند پیمان را فسخ کند.
عدم انتقال پیمان به غیر
پیمانکار که به عنوان یک طرف اصلی پیمان محسوب می شود اصولاً نمی تواند انجام پیمان را به دیگری واگذار کند. اما جهت تسهیل وتسریع دراجرای قسمت هایی ازعملیات پیمان تحت شرایطی حق واگذاری آن قسمت ها را به پیمانکاران جزء دارد.
بیمه نمودن تأسیسات موضوع پیمان
طبق بند ( د) ماده ۲۱ شرایط عمومی پیمان ، پیمانکار موظف به بیمه کردن پروژه است .وی باید تمام ساختمانها وتأسیسات موقت،ماشین آلات و وسایل کارگاه را که برای انجام عملیات موضوع پیمان به کار می گیرد بیمه کند. هزینه بیمه به عهده پیمانکار می باشد .پیمانکار باید رونوشت بیمه نامه ها را به کارفرما تسلیم نماید.
چنانچه به اطلاعات تکمیلی در این زمینه نیاز دارید،می توانید،به مقاله بیمه تامین اجتماعی قراردادهای پیمانکاری مراجعه نمایید.
دادن تضمین انجام تعهد و حسن اجرای تعهد
طبق ماده ۳۴ شرایط عمومی پیمان ، پیمانکار می بایست برای تضمین انجام تعهدات ، ضمانت نامه ارائه نماید. ضمانتنامه مزبور معادل ۵ درصد مبلغ اولیه پیمان می باشد.که ازطرف بانک مورد قبول کارفرما و طبق نمونه ای که ضمیمه اسناد مناقصه شده، تسلیم کارفرما می شود.
طبق ماده ۳۵ ازمبلغ هر پرداخت به پیمانکار معادل۱۰ درصد به عنوان تضمین حسن انجام کار درحساب سپرده نزد کارفرما نگاهداری می شود.
در طول اجرای پروژه در خصوص ضمانتنامه های بانکی ،انجام تعهدات و یا حسن اجرای آن و همچنین ضمانتنامه های استرداد کسور وجه الضمان و یا ضمانتنامه پیش پرداخت ، ممکن است فی ما بین کارفرما و پیمانکار اختلافاتی پیش آید که میتوانید ضمن مطالعه دعاوی ضمانتنامه پیمانکاری با موسسه دادپویان حامی تماس حاصل فرمایید.
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
16 نظر
سلام ….. من چهار قرارداد با شهرداری یکی از شهر های شمال داشتم که هر چهار قراردادموا جرا و به تعهدم عمل نمودم اما شهردار ی مبلغ قرار داد من رو به صورت قطره چکانی و خیلی کم پرداخت نمود و هنوز ۳۰ در صد از قرارداد هام مونده و شکایت کردم ….آیا می تونم دادخواست ادعای خسارت کنم مضاف بر این که از سال ۹۸ این قرارداد ها بوده و من مجبور به فروش تمام اموالم از تجاری و ماشین و زمین شدم تا بدهی هامو پرداخت کنم
سلام بله
با سلام
آیا پیمانکار می تواند از کارکنان شاغل در وزارت خانه ها بدون اجازه مسئولان دی ربط استفاده نماید ؟
طبق بند ۱۷ ماده شرلیط عمومی ییمان ،پیمانکار نباید ار کارکنان شاغل کارفرما، وزارت خانه ها ، سزمن ها و شرکت های دولتی و شهرداری ها را بدون اجازه مسئولان ذی ربط استخدام نمایند .
با سلام آیا پس از تحویل کار، مدت معینی جهت نگه داشتن ضمانت حسن انجام کار وجود دارد؟ به عبارتی آیا اگر ضمانتی از طرف پیمانکار یا مدیر پیمان در قرار داد عنوان نشده باشد، و پس از تحویل کار اتفاقی حادث شود و ساختمان آسیب ببید؛ بر عهده وی خواهد بود یا خیر
سلام صرفا اگر در قرارداد دوره تضمین پیش بینی شده باشد کارفرما میتوانید تا پایان دوره تضمین، ضمانت را نگهدارد در این مدت مسولیت متوجه پیمانکار خواهد شد.
درخصوص ماده ۳۵شرایط عمومی پیمان.
آیا کارفرما میتواند آزاد سازی ۱۰ درصد سپرده انجام تعهدات را در یک مرحله وبعد از تحویل قطعی موکول کند(در اسناد پیمان ودر مرحله مناقصه اعلام کرده باشد)
سلام و درود. چنانچه موضوع سوال شما در خصوص ماده ۳۵ شرایط عمومی پیمان موضوع نشریه ۴۳۱۱ سازمان برنامه و بودجه می باشد، شایسته توضیح است که ماده مزبور، از مواد آمره قانونی محسوب نمی شود و در صورت اعلام کارفرما در اسناد مناقصه و درج آن در اسناد پیمان خاصه شرایط خصوصی پیمان می توان آزادسازی سپرده انجام تعهدات را به بعد از تحویل قطعی پروژه موکول نمود.
باسلام وعرض ادب. در حوزه پیمانکاری سوالی داشتم.اینکه آیا کارفرما می تواند به جایگزینی تضمین های تادیه پیش پرداخت از سفته استفاده نماید؟
بله در صورتی که مبلغ پیش پرداخت به حساب مشترک دستگاه اجرایی و پیمانکار واریز گردد و با نظارت دستگاه اجرایی به مصرف تجهیز کارگاه و خرید مصالح برسانند، پیمانکار باید ماشین آلات خریداری شده از این محل را به عنوان وثیقه واریز پیش پرداخت در رهن دستگاه اجرایی قرار دهد و تا تصفیه بدهی خود بابت پیش پرداخت، حق ندارد آنها را از کارگاه بدون اجازه دستگاه اجرایی خارج نماید.
باسلام: بنده به عنوان کارفرما باشخصی پروژه ای را راه اندازی کرده ایم پیمانکار در خصوص محل اجرای کار و تهیه پیشنهاد قیمت ادعای جهل دارد آیا با توجه به آگاهی و اطلاع پیمانکار هنگام تسلیم پیشنهاد قیمت، جهل او قابل پذیرش است؟
سلام خیر این ادعا از سوی ایشان قابل پذیرش نمی باشد
سلام ممکنه بفرمایید مبالغ سپرده حسن انجام کار به چه میزان است؟ و چگونه می توانم این مبلغ را آزاد کنم؟
مستند به ماده ۳۵ شرایط عمومی پیمان از مبلغ هر پرداخت به پیمانکار معادل ۱۰%جهت تضمین حسن انجام کار کسر می گردد و در حساب سپرده نزد کارفرما نگهداشته می شود.که ۵%آن پس از تصویب صورت وضعیت قطعی و ۵% دیگرآن پس از تحویل قطعی مسترد می گردد.
باسلام و تشکر از ارائه خدمات دهی شما. پس از مبادله پیمان، کارفرمای بنده در ابتدای تحویل کارگاه، پیمان را فسخ کرده آیا کارفرما این حق را دارد؟
کارفرما پس از مبادله پیمان تاریخ تحویل کارگاه را که نباید از۳۰روز از تاریخ مبادله پیمان باشد،به پیمانکار اعلام می نماید پیمانکار باید در تاریخ تعیین شده در محل کار حاضر شود و طی صورتجلسه ای اقدام به تحویل گرفتن کارگاه نماید اگر حداکثر تا ۳۰ روز از تاریخ تعیین شده برای تحویل کارگاه حاضر نشود کارفرما حق دارد پیمان را فسخ نماید.