اشخاصی که در روند رسیدگی به موضوع شکایت طرح شده در دیوان عدالت اداری حضور نداشته اند ممکن است به رسیدگی و صدور حکم توسط دیوان و یا به اجرای حکم دیوان اعتراض داشته باشند و حقوق خود را در معرض تضییع ببینند. به این منظور نهاد اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری در قانون تشکیلات و آیین رسیدگی دیوان عدالت اداری پیش بینی شده تا این اشخاص فرصت دفاع و ابراز دلایل خود را داشته باشند.
اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری چیست؟
اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری یکی از روش های اعتراض نسبت به آراء صادر شده است. ممکن است رای دیوان به حقوق اشخاص ثالث خلل وارد کند و موجب تضییع حقوق وی شود. در این صورت ثالث که در هیچ یک از مراحل دادرسی حضور نداشته حق دارد نسبت به رای صادر شده در مهلت مقرر اعتراض نماید.
شرایط اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری
برای طرح دعوای اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری باید شرایط ذیل وجود داشته باشد:
- صدور رای قطعی: اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری نسبت به رای قطعی قابل اعمال است هر چند این موضوع در قانون به صراحت اعلام نشده ولی جون رای غیرقطعی ممکن است تغییر یابد لذا اعتراض ثالث فقط به رای قطعی قابل اعمال است. در صورتی که هنوز رای صادر نشده می توان ورود ثالث در دیوان عدالت اداری مطرح نمود. همچنین در مواردی که شکایت شاکی در دیوان عدالت اداری رد شده باشد، اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری قابل پذیرش نیست.
- شخص ثالث دخالتی در رای صادره نداشته باشد: شخصی که به عنوان ثالث در دیوان عدالت اداری اعتراض می نماید نباید با عناوینی مانند جلب ثالث در دیوان عدالت اداری دخالت نموده باشد.
- ثالث ذینفع باشد: ثالث ذینفع شخصی است که رای صادره از شعب دیوان به حقوق وی خلل وارد آورد.
- رعایت مهلت قانونی: اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری برخلاف اعتراض ثالث در قانون ائین دارسی مدنی مقید به مهلت می باشد. که برای طرح دعوا باید این مهلت رعایت شود.
چه اشخاصی می توانند اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری را ثبت کنند؟
- اولین ملاک برای استحقاق حق اعتراض، عدم حضور شخص معترض در روند رسیدگی است. شخصی که خود یا نماینده اش در رسیدگی حضور داشته باشد، در صورتی که رأی صادره را مخل حق خود بداند می تواند از سایر امکانات دفاعی نظیر تجدیدنظر خواهی یا اعاده دادرسی استفاده نماید.
- دومین ملاک، احتمال تضییع حق از شخص معترض است. اگر مفاد رأی و یا نحوه اجرا اخلالی در حقوق شخص ثالث ایجاد نکرده باشد، نمی تواند اعتراض خود را پیگیری نماید. در همین راستا شعبه ۲۹ دیوان عدالت اداری درمورد اعتراضی که نسبت به حکم رد شکایت از جانب ثالث به عمل آمده بود، قرار رد صادر نموده است.
- دستگاههای دولتی هم می توانند به عنوان معترض ثالث اقامه دعوا نمایند. این موضوع از اطلاق ماده ۵۷ قانون دیوان عدالت اداری قابل استنباط است.
با توجه به تخصصی بودن موضوع اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری بهتر است پیش از هر گونه اقدامی با وکیل دیوان عدالت اداری مشاوره های لازم را داشته باید.
برای مشاوره با وکیل متخصص فرم زیر را تکمیل نموده و از خدمات مشاوره رایگان اولیه بهره‌مند شوید. وکلای متخصص دادپویان حامی بعد از دریافت اطلاعات در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.
انواع اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری
اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری به دو صورت پیش بینی شده است:
اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری
در ماده ۵۷ قانون دیوان عدالت اداری به امکان اعتراض شخص ثالث به رای صادره از دیوان عدالت اداری اشاره نموده است.
اعتراض ثالث اجرایی در دیوان عدالت اداری
در ماده ۱۱۶ قانون دیوان عدالت اداری مقرر گردیده، در مواردی که اجرای حکم قطعی از اختیار محکوم علیه خارج و یا موکول به تمهید مقدماتی از سوی مرجع دیگری غیر از محکوم علیه باشد و مرجع اخیر در جریان دادرسی وارد نشده باشد، ظرف یک ماه از تاریخ اعلام مرجع یاد شده می تواند به رای صادره اعتراض نماید.
اعتراض ثالث نسبت به صدور دستور موقت
با وجود اینکه صدور دستور موقت در دیوان عدالت اداری ممکن است باعث نقض حقی از ثالث شود با عنایت به استثنایی بودن حق اعتراض ثالث و عدم پیش بینی در قانون، این امر امکان پذیر نمی باشد. باتوجه به ماده ۵۷ قانون تشکیلات و آئین رسیدگی دیوان عدالت اداری و تبصره ۲ همان ماده صرفا آرای صادر شده از شعب دیوان و اجرای رأی می تواند مورد اعتراض قرارگیرد.
مرجع رسیدگی به اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری
اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری در شعبه صادرکننده رای قطعی رسیدگی می شود. اگر رای صادره در شعبه بدوی قطعی شده باشد، مرجع رسیدگی همان شعبه بدوی خواهد بود و چنانچه رای مورد اعتراض از شعبه تجدیدنظر صادر شده باشد، در شعب تجدیدنظر رسیدگی می شود.
ثأثیر اعتراض ثالث بر اجرای حکم قطعی دیوان عدالت اداری
به طور کلی آرایی که در دیوان صادر می شوند، پس از قطعیت لازم الاجرا هستند و اعتراض و یا اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری مانع اجرای حکم نمی باشد. درخصوص اعتراض ثالث اصلی در دیوان عدالت اداری، این امر مانع از اجرای حکم نیست مگر با حصول ۳ شرط :
-احراز احتمال ورود خسارت غیرقابل جبران
-تقاضای معترض
-موافقت رئیس دیوان
در این صورت شعبه رسیدگی کننده دستور توقف عملیات اجرایی را صادر می کند. درمورد اعتراض شخص ثالث به اجرای حکم باتوجه به ماهیت آن، زمانی که نهاد دولتی که مسئولیت اجرای حکمی را دارد به اجرای آن معترض باشد، عملا اقدامی نمی کند و اجرای حکم منتفی می باشد.
مهلت اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری
اعتراض ثالث اصلی به رای دیوان عدالت اداری و اعتراض ثالث اجرایی در دیوان، دارای مهلت می باشند که به شرح ذیل توضیح خواهیم داد:
- مهلت طرح دعوای اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری دو ماه از تاریخ اطلاع ثالث است که اثبات این امر به عهده معترض است.
- مهلت اعتراض ثالث اجرایی در دیوان عدالت اداری ظرف یک ماه از تاریخ اعلام رای جهت اجرا به دستگاه اجرایی یا سازمانی که طرف شکایت نبوده ولی اجرای رای موکول به تمهید مقدماتی از سوی اداره مذکور می باشد.
مطلب مرتبط: نحوه اعتراض ثالث به رای داور
تفاوت اعتراض موضوع ماده ۵۷ با اعتراض موضوع ماده ۱۱۶ دیوان عدالت اداری
- اعتراض موضوع ماده ۵۷ نسبت به رای قطعی صادره بوده و هر شخص حقیقی یا حقوقی ذینفع می تواند به عنوان ثالث اعتراض نماید. در حالی که در ماده ۱۱۶ قانون دیوان عدالت اداری صرفا این اختیار به دستگاه اجرایی یا سازمان هایی داده شده است که طرف شکایت نبوده اند.
- مهلت اعتراض در ماده ۵۷ قانون دیوان عدالت اداری، دو ماه از تاریخ اطلاع ثالث می باشد اما مهلت اعتراض موضوع ماده ۱۱۶ یک ماه از تاریخ اعلام رای جهت اجرا می باشد.
- در اعتراض موضوع ماده ۵۷ قانون دیوان عدالت اداری، اگر رای در شعب بدوی قطعی شده باشد مرجع رسیدگی به اعتراض همان شعبه بدوی است که پس از رسیدگی و صدور حکم می توان از آن تجدیدنظرخواهی نمود. اما رای صادره در خصوص اعتراض موضوع ماده ۱۱۶، قطعی می باشد.
- اعتراض موضوع ماده ۵۷ قانون دیوان عدالت اداری موجب توقف اجرای حکم نمی شود، اما اعتراض موضوع ماده ۱۱۶ قانون دیوان عدالت اداری موجب توقف اجرای رای می گردد.
نحوه ثبت اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری
اعتراض ثالث باید به موجب دادخواست و رعایت تمامی قواعد حاکم بر طرح شکایت در دیوان عدالت اداری به عمل آید. برای ثبت اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمائید. شخص معترض مکلف است هر دو طرف دعوای اصلی را مخاطب اعتراض خود قرار دهد. درغیر این صورت براساس رویه دیوان، قرار رد شکایت صادر می شود. همچنین برای اعتراض به دادنامه های مختلف نیاز به تنظیم دادخواست های جداگانه است و نمی توان ضمن یک دادخواست نسبت به دادنامه های مقصود اعتراض نمود.
نتیجه گیری
در پایان، می‌توان نتیجه گرفت که اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری یک راهکار قانونی برای حفظ حقوق افرادی است که در دعوا حضور نداشته اند و ممکن است از تصمیمات اداری متضرر شوند. با توجه به پیچیدگی‌های قانونی و تخصصی بودن این حوزه، توصیه می‌شود که افراد از مشاوره حقوقی متخصصان بهره مند شوند تا بهترین نتیجه ممکن را کسب کنند.
در این راستا، دفتر حقوقی دادپویان حامی با تیمی از وکلای با تجربه و متخصص در حوزه حقوق اداری آماده ارائه خدمات مشاوره و پیگیری پرونده‌های شما در دیوان عدالت اداری است. با اعتماد به ما، می‌توانید از حقوق خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنید و از تجربیات و دانش حقوقی ما بهره مند شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره اولیه، با ما تماس بگیرید.
