قراردادهای حمل و نقل جاده ای 

با گسترش جوامع ، در جهت رفع نیازهای بشر ، صادرات و واردات افزایش یافته است . از آن جا که تجار برای حمل محموله های باری خود نیازمند وسایل نقلیه می باشند ، بیش از پیش ضرورت انعقاد قراردادهای حمل و نقل احساس می گردد ؛ حمل و نقل جاده ای به سبب کم هزینه بودن یکی از پرطرفدارترین روش هایی است که تجار برای حمل کالاهای خود انتخاب می نمایند . در این نوشتار به بررسی قراردادهای حمل و نقل جاده ای می پردازیم .

مفهوم قرارداد حمل و نقل 

در قرارداد حمل و نقل جاده ای طرفین ضمن قرارداد با یکدیگر توافق می کنند ، متصدی حمل و نقل در مقابل اجرت معین محموله باری را در بازه زمانی مشخص به گیرنده تحویل دهد ؛ مسئولیت متصدی حمل و نقل جاده ای در مقابل ارسال کننده و مرسل الیه ، همچون مسئولیت وکیل در مقابل موکل می باشد . تنظیم قراردادهای حمل و نقل جاده ای نیازمند آگاهی به قوانین حوزه داخلی و بین المللی است .

شرایط حاکم بر قرارداد حمل و نقل جاده ای 

در انعقاد قراردادهای حمل و نقل جاده ای علاوه بر داشتن اهلیت طرفین قرارداد جهت معامله و مشخص بودن موضوع قرارداد ، ضمن قرارداد حمل و نقل لازم است ، به زمان تحویل کالا ونوع بسته بندی و همچنین مسئولیت متصدی حمل و نقل و ارسال کننده  اشاره گردد .

تعهدات فرستنده کالا در حمل و نقل جاده ای

طبق قانون تجارت و کنوانسیون CMR ارسال کننده می بایست تا قبل از ارسال کالا تمهیدات لازم را در جهت کاهش ضررهای احتمالی به کالا فراهم آورد ؛ فوشنده می بایست اطلاعات مکفی را در اختیار ارسال کننده قرار دهد و کالا را به گونه ای بسته بندی نماید تا آسیبی به کالا وارد نگردد .

تعهدات متصدی حمل و نقل در قراردادهای حمل و نقل جاده ای 

طبق قانون تجارت و کنوانسیون CMR اصل بر مسئولیت متصدی حمل و نقل می باشد، بنابراین متصدی حمل و نقل مسئول تلف یا ناقص شدن محموله باری می باشد مگر این که در در دادگاه ثابت نماید تمام تدابیر لازم را انجام داده است و اقدامات ارسال کننده یا مرسل الیه سبب آسیب کالا گردیده است ، در همین راستا متصدیان حمل و نقل در زمان تحویل کالا و ارسال آن از مبداء به مقصد می بایست تمام اقدامات لازم را انجام داده و در بازه زمانی تعیین شده نسبت به تحویل کالا اقدام نمایند .

تعیین قانون حاکم بر قرارداد حمل و نقل هوایی

طرفین قرارداد می توانند ضمن تنظیم قرارداد حمل و نقل جاده ای در خصوص قانون حاکم بر قرارداد با یکدیگر توافق نمایند ؛ قوانین کنوانسیون CMR و قانون تجارت از جمله قوانینی است که طرفین قرارداد می توانند با تراضی یکدیگر آن را به عنوان قانون حاکم بر قرارداد تعیین نمایند .

بسته بندی کالا در قرارداد حمل و نقل جاده ای بر عهده چه کسی است ؟

ارسال کننده موظف می باشد تا کالا را به درستی بسته بندی نماید ؛ چنان چه به سبب بسته بندی به محموله خسارتی وارد گردد ، متصدی حمل و نقل مسئول نمی باشد مگر این که ضمن قرارداد  حمل و نقل ؛شرط عدم مسئولیت را ذکر نکرده باشد .

بیمه در قرارداد حمل و نقل جاده ای

در زمان حمل کالا از مقصد به مبدا ممکن است کالا دچار آسیب و ضررهایی گردد؛ به همین سبب حسب مورد ارسال کننده و متصدی حمل و نقل موظف به بیمه کردن کالا می باشند . در قراردادهای حمل و نقل جاده ای اصل بر این است که ارسال کننده کالا را بیمه نماید مگر در خصوص کالاهای حساس  مانند قطعات الکترونیکی که متصدی حمل و نقل وظیفه بیمه کردن کالا را بر عهده دارد . در صورت ورود خسارت به کالا، بیمه ملزم به جبران خسارت وارده می باشد.

ضمانت نامه در قراردادهای حمل و نقل جاده ای 

ضمن قرارداد حمل و نقل طرفین می توانند شرط کنند تا متصدی حمل و نقل برای ضمانت کالا ،  مبلغی را  تحت عنوان چک، سفته یا سایر ضمانت های بانکی به ارسال کننده تسلیم  کند تا در صورت ورود خسارت به کالا ، ارسال کننده ومرسل الیه به آسانی بتوانند نسبت به جبران ضرر و زیان خود اقدام نمایند .

فسخ قرارداد در قرارادهای حمل و نقل جاده ای

متصدی حمل و نقل و ارسال کننده می توانند توافق نمایند تا در صورت عدم حصول شرایطی که ضمن قرارداد حمل و نقل ذکر کرده اند ، حق فسخ قرارداد را داشته باشند . در این زمان خواهان  می بایست به وسیله اظهارنامه طرف مقابل را از فسخ قرارداد مطلع نماید و با مراجعه به مرجع صالح دادخواست تنفیذ فسخ را ارائه دهد .

حل و فصل اختلافات در قراردادهای حمل ونقل جاده ای

طرفین قرارداد می توانند ضمن قرارداد در خصوص نحوه حل و فصل اختلافات توافق نمایند ؛ آنان می توانند ضمن قرارداد توافق نمایند تا در صورت بروز اختلاف به روش داوری اختلافات خود را حل و فصل نمایند در این صورت طرفین حق مراجعه مستقیم به مراجع قضایی را ندارند مگر این که با توافق یکدیگر نسبت به اقاله شرط داوری اقدام نمایند .