یکی از پرطرفدارترین روش های حمل و نقل از دیرباز میان تجار و بازرگانان، حمل و نقل جاده ای می باشد. تجار و بازرگانان به سبب اجتناب از ضررهای احتمالی در زمان ارسال کالا، می بایست مقرراتی را رعایت نمایند. قانون تجارت در خصوص حقوق و تکالیف صاحبان کالا به صورت کلی قوانینی را بیان نموده است، اما به جهت گسترش جوامع و افزایش صادرات و واردات، ضرورت دانستن قوانین حقوق بین الملل احساس می گردد. در این مقاله به حقوق و تکالیف صاحبان کالا در حمل و نقل جاده ای می پردازیم.

حقوق و تکالیف صاحبان کالا در حمل و نقل جاده ای

مسئولیت صاحبان کالا در قانون تجارت

قانون گذار در جهت کاهش ضررهای احتمالی به کالا در قانون تجارت، وظایفی رابر عهده ارسال کنندگان کالا قرار داده است، در صورت عدم رعایت مقررات تعیین شده از سوی صاحبان کالا متصدی حمل و نقل مسئول خسارات وارده نمی باشد.

وظیفه ارسال کننده در خصوص بسته بندی کالا در قانون تجارت

بسته بندی صحیح محموله های باری، اولین و مهم ترین وظیفه ای است که صاحبان کالا می بایست رعایت نمایند. فرستندگان کالا در جهت کاهش آسیب های وارده به کالا در زمان بسته بندی باید دقت لازم را انجام داده و کالا را با توجه به نوع محموله باری به طرز مناسبی بسته بندی نمایند؛ چنانچه محموله باری به درستی بسته بندی نگردد و به همین جهت به کالا آسیب وارد گردد، متصدی حمل و نقل مسئول نمی باشد مگر اینکه متصدی حمل و نقل با مشاهده عیب ظاهری کالا، بدون شرط عدم مسئولیت کالا را قبول نماید.

وظیفه ارسال کننده در خصوص ارائه اطلاعات به متصدی حمل و نقل جاده ای در قانون تجارت

فرستنده کالا موظف می باشد، اطلاعات مکفی را در خصوص محموله باری در اختیار متصدیان حمل و نقل جاده ای قرار دهد تا متصدیان حمل و نقل با توجه به نوع کالا، اقدامات لازم را برای حمل محموله باری انجام دهند؛ چنانچه به سبب ارائه اطلاعات نادرست و ناقص به محموله باری خسارتی وارد گردد، متصدی حمل و نقل مسئول نمی باشد.

ارسال کننده باید نکات ذیل را به اطلاع متصدی حمل و نقل برساند:

۱-آدرس صحیح مرسل الیه ۲-محل تسلیم مال ۳-تعداد بسته بندی و طرز بسته بندی ۴-وزن و محتوای بسته‌ها ۵-مدتی که مال باید در آن مدت تسلیم شود ۶-قیمت اشیایی که گران بها است

حق ارسال کننده در استرداد مال التجاره از متصدی حمل و نقل جاده ای

بر اساس ماده ۳۸۲ قانون تجارت، ارسال کننده می تواند مادام که مال التجاره در ید متصدی حمل و نقل می باشد آن را با پرداخت مخارجی که متصدی حمل و نقل کرده و خسارات او پس بگیرد. فرستنده در صورتی می تواند نسبت به استرداد کالا به متصدی حمل و نقل رجوع نماید که متصدی حمل و نقل تعهدی در برابر گیرنده بر عهده نگرفته باشد؛در غیر این صورت متصدی حمل و نقل دیگر حقی بر کالا نداشته و نمی تواند از حق استرداد خود استفاده نماید.

مسئولیت ارسال کننده در تادیه هزینه حمل و نقل

هزینه حمل و نقل اصولا بر عهده ارسال کننده می باشد. بر اساس ماده ۳۸۴ قانون تجارت در صورت عدم دسترسی به مرسل الیه و عدم تادیه مخارج حمل و نقل، متصدی حمل و نقل می بایست مراتب را به اطلاع ارسال کننده رساند و محموله باری به صورت موقت نزد خود نگه داشته یا نزد ثالثی به امانت گذارد. چنانچه به همین سبب خساراتی به کالا وارد گردد، ارسال کننده مسئول هر عیب و نقصی خواهد بود، همچنین در صورتی که ارسال کننده و مرسل الیه در مدت مناسبی تکلیف محموله باری را مشخص نکنند، متصدی حمل و نقل می تواند با اطلاع دادستان محلی که محموله باری در آن جا است یا نماینده او نسبت به فروش کالا اقدام نماید.

مسئولیت ارسال کننده کالا در حقوق بین الملل

تجار و بازرگانان در برخی از موارد به سبب کاهش هزینه های خود، کالاهای خود را از طریق حمل و نقل جاده ای به نقاط مختلف جهان ارسال می نمایند از آن جا که این کالاها دارای ارزش بالایی می باشد، داشتن قوانین بین المللی در این خصوص ضرورت دارد. بر اساس کنوانسیون CMR ارسال کننده نیز دارای وظایفی می باشد که در صورت عدم رعایت این وظایف، مسئول خسارات وارده به کالا می باشد.

وظیفه ارسال کننده کالا در ارائه اطلاعات به متصدی حمل و نقل در کنوانسیون (CMR)

بر اساس ماده ۱۱ کنوانسیون ، CMR ارسال کننده می بایست اطلاعات کافی را در خصوص محموله باری در اختیار متصدی حمل و نقل قرار دهد، همچنین فرستنده می بایست تشریفات گمرکی و سایر تشریفاتی که باید پیش از تحویل کالا انجام شود را همراه اسناد لازم پیوست بارنامه جاده ای نماید.

چنانچه به سبب عدم اطلاعات صحیح و کافی، خساراتی به کالا وارد گردد ارسال کننده مسئول جبران هرگونه خسارت ناشی از فقدان، کاستی یا بی ترتیبی اسناد و اطلاعات ارائه شده خواهد بود مگر اینکه خسارت ، ناشی از اشتباه و غفلت حمل کننده بوده باشد.

وظیفه ارسال کننده کالا در خصوص بسته بندی کالا در کنوانسیون CMR

بر اساس ماده ۱۰ کنوانسیون CMR فرستنده در برابر حمل کننده مسئول خسارت های وارد شده به اشخاص و تجیهزات و کالاهای دیگر یا هرگونه هزینه ای که در نتیجه نقص بسته بندی کالا ایجاد شده می باشد مگر اینکه نقص بسته بندی در موقع تحویل کالا آشکار یا برای حمل کننده شناخته شده باشد و متصدی حمل و نقل هیچگونه حق شرطی در این مورد در بارنامه جاده ای وارد نکرده باشد.

حق استرداد کالا توسط فروشنده در کنوانسیون CMR

بر اساس بند ۱ ماده ۱۲ کنوانسیون CMR ارسال کننده می تواند از حمل کننده در حال حمل، تغییر محلی که کالا باید تحویل شود و یا تحویل کالا به گیرنده ای غیر از گیرنده یاد شده در بارنامه جاده ای را تقاضا نماید. چنانچه نسخه دوم بارنامه جاده ای به گیرنده تحویل داده شود یا پس از رسیدن به مقصد محموله باری به گیرنده تحویل داده شود، حق استرداد کالا از فرستنده سلب می شود و از آن تاریخ به بعد حمل کننده از دستورهای گیرنده پیروی می کند.

اشتراک گذاری: