استرداد دادخواست |استرداد دعوای صرف نظر کردن کلی از دعوا

بر اساس قوانین دادرسی، از حیث این که خواهان به اقامه یک دعوا علیه خوانده می پردازد، این حق را نیز خواهد داشت که دعوا را پس گرفته یا به اصطلاح حقوقی، بخواهد دعوای خود را مسترد کند. دعوای استرداد دادخواست از سوی خواهان ممکن است به این دلیل صورت گیرد که یا از اقامه دعوا منصرف شده و یا اینکه با توجه به شواهد و قرائن موجود، امکان حکم گرفتن از دادگاه را منتفی ببیند؛ به همین دلیل، می کوشد تا با استرداد دعوا، مجددا دعوا را در زمان و شرایط مناسب تری اقامه کند یا با مصالحه به حل و فصل اختلاف بپردازد و رسیدگی کند.

ماهیت استرداد دادخواست

با توجه به بند الف ماده 707 قانون آیین دادرسی مدنی خواهان، میتواند تا اولین جلسه ی دادرسی، دادخواست خود را از شعبه مسترد کند، در این صورت دادگاه قرار ابطال دادخواست را صادر میکند؛ خواهان دعوا میتواند پس از تقدیم دادخواست تا اولین جلسه دادرسی(یا اولین جلسه پس از ارائه دادخواست ورود ثالث و جلب ثالث) آن را پس بگیرد و نتیجه ی آن هم صدور قرار ابطال دادخواست از سوی دادگاه است که اعتبار امر قضاوت شده را هم ندارد یعنی خواهان میتواند با وجود پس گرفتن دادخواست خود دوباره در مورد همان دعوا پس از مدتی، دادخواست دهد.

استرداد دعوا

با توجه به بند ب ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی خواهان میتواند تا زمانی که دادرسی تمام نشده است، دعوای خود را مسترد نماید.

البته باید بخ هاطر داشته باشیم که تا وقتی که دادرسی ختم نشده است نیز میتوان دعوا را استرداد کرد؛ چرا که دادرسی تمام نشده یعنی احتمال جلسه رسیدگی مجدد هست ولی ختم دادرسی بدین معنی است که دیگر جلسه دادرسی تشکیل نمیشود؛ ولی قاضی ممکن است پس از اتمام دادرسی برای مثال دستور کارشناسی دهد و یا تصمیم دیگری در مورد پرونده بگیرد پرونده در جریان باشد. بنابراین در مورد استرداد دعوا دو صورت متصور هست:

• استرداد دعوا پیش از ختم مذاکرات اصحاب دعوا

با توجه به ماده 107 قانون آیین دادرسی کیفری در استرداد دعوا قبل از ختم مذاکرات طرفین دعوا نیازی به رضایت خوانده نیست چرا که ختم مذاکرات اصحاب دعوا مقطعی است که ادعا ها، ادله و استدلالات اصحاب دعوا، متناظرا مطرح و شنیده شده و یا فرصت و امکان طرح فراهم شده و دادگاه برای صدور رای قاطع، تشکیل جلسه ی رسیدگی به مفهوم اعم که اصحاب دعوا در آن دعوت شده باشند را دیگر لازم نمیدانند.

در این صورت خواهان میتواند بدون نیاز به کسب رضایت خوانده دعوای خود را مسترد کند که در این صورت دادگاه قرار رد دعوا را صادر میکند که این قرار هم داراری اعتبار امر مختومه نیست و خواهان میتواند هر وقت که بخواهد مجددا در همان موضوع طرح دعوا کند.

• استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا

با توجه به بند ج ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا در صورتی که خواننده راضی باشد میتوان دعوا را مسترد کرد که ضمانت اجرای آن صدور قرار رد رعوا است که این قرار اعتبار امر مختومه را نداشته و مجدداً میتوان در مورد همان موضوع و علیه همان خوانده طرح دعوا کرد.

خاطر نشان میکنیم که پس از ختم مذاکرات طرفین اگر خواهان بخواهد دادخواست خود را مسترد کند و خوانده راضی نباشد خواهان میتواند به کلی از دعوای خود صرف نظر کند که نتیجه ی آن صدور قرار سقوط دعوا است.

این اعتبار امر مختومه را دارد بدین معنی که پس از استرداد بدین شکل که خواهان به هیچ وجه نمیتواند دوباره علیه خوانده از بابت موضوع طرح دعوا کند.

مراحل استرداد دعوا و دادخواست

طبق ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، استرداد دعوا و دادخواست به ترتیب زیر صورت می‌گیرد:

• خواهان می‌تواند تا نخستین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می‌کند.
• خواهان می‌ تواند مادامی که دادرسی تمام نشده است، دعوای خود را استرداد کند. در این صورت دادگاه قرار رد دعوا صادر می‌کند.

استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا در موردی ممکن است که یا خوانده راضی باشد یا خواهان از دعوای خود به کلی صرف نظر کند. در این صورت دادگاه قرار سقوط دعوا صادر خواهد کرد.

با توجه به ماده مزبور، مقطع زمانی که دادخواست‌دهنده می‌تواند دادخواست خود را مسترد کند، تا نخستین جلسه دادرسی است.

استرداد دادخواست تجدید نظر

در ماده ۳۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی، استرداد دادخواست در محاکم تجدیدنظر پیش‌بینی شده است. بر اساس این ماده، چنانچه هر یک از طرفین دعوا دادخواست تجدیدنظر خود را مسترد کنند، مرجع تجدیدنظر، قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر را صادر می‌کند.

استرداد دادخواست فرجامی

همچنین از ماده ۴۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی، می‌توان استرداد دادخواست فرجامی را استنباط کرد. مطابق مفاد این ماده، اگر فرجام‌خواه دادخواست فرجامی خود را استرداد کند یا دادخواست او رد شود، حق درخواست فرجام تبعی ساقط می‌شود و اگر درخواست فرجام تبعی شده باشد، بلا اثر می‌شود. از عبارت تا نخستین جلسه دادرسی، استنباط می شود که از زمان تقدیم دادخواست تا نخستین اقدام شخص در جلسه نخستین دادرسی است، مگر اینکه قرینه‌ای بر خلاف آن وجود داشته  باشد.