مسئولیت متصدی حمل و نقل هوایی

مسئولیت متصدی حمل و نقل هوایی

قانون تجارت و مدنی در خصوص مسئولیت متصدی حمل و نقل به صورت عمومی قوانینی را مطرح نموده است اما با توسعه و پیشرفت وسائط حمل و نقل، پرداختن به تقنین این دسته از قوانین در قالب کنوانسیون های تخصصی ضرورت پیدا می کند.حمل و نقل هوایی یکی از حوزه های تخصصی می باشد که وکالت در آن نیازمند دقت و جامع نگری است. امروزه دعوا علیه متصدی حمل و نقل هوایی از دعاوی رایجی می باشد که در حوزه حمل  و نقل هوایی مطرح می شود.

مسئولیت متصدی حمل و نقل هوایی

مسئولیت متصدی حمل و نقل هوایی

مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل در قانون مدنی

بر اساس ماده ۵۱۶ قانون مدنی؛ مسئولیت متصدی حمل و نقل اعم از این که از راه خشکی یا آب یا هوا باشد، برای حفاظت و نگهداری اشیایی که به آن ها سپرده می شود، همچون امین می باشد و متصدی حمل  و نقل تنها در صورت تعدی و تفریط در برابر صاحب کالا مسئول می باشد و در صورتی که دلیلی بر وقوع تقصیر از طرف متصدی حمل و نقل وجود نداشته باشد، طرح دعوا علیه او معتبر نمی باشد.

مبنای مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل در قانون تجارت

بر اساس ماده ۳۶۸ قانون تجارت، متصدی حمل و نقل مسئول تلف یا گم شدن مال التجاره می باشد مگر اینکه بتواند در مرجع صالح ثابت نماید، تلف یا گم شدن مربوط به جنس خود مال التجاره یا مستند به تقصیر ارسال کننده و یا مرسل الیه و یا ناشی از تعلیماتی بوده که یکی از آن ها داده اند یا مربوط به حوادثی بوده که هیچ متصدی مواظبی نیز نمی توانست از آن جلوگیری نماید. بنابر قانون تجارت , فرض بر مسئولیت متصدی حمل و نقل می باشد.

مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل هوایی در معاهده ورشو

حمل و نقل به وسیله هواپیما در کنار تمام مزایایی که دارد، ممکن است سبب خسارت به اشخاص گردد همین امر سبب شد تا کشورها در جهت حل مشکلات ناشی از هوانوردی اقدام به تصویب معاهده ورشو نمایند. بر اساس این معاهده و پروتکل های آن، متصدی حمل و نقل برای خسارت وارده به مسافران، کالا و اسباب شخصی آنان و همچنین خسارت وارده در اثر تاخیر در حمل و نقل کالا و مسافر مسئول می باشد.

حمل و نقل بین المللی بر اساس معاهده ورشو

بر اساس ماده ۱ معاهده ورشو، حمل و نقل بین المللی عبارت است از هر نوع حمل و نقلی که در مبداء و مقصد حمل و نقل بنا بر شرایطی که توسط طرف های قرارداد حمل و نقل تعیین می شود و در سرزمین دو طرف متعاهد واقع باشد و یا در صورتی که در سرزمین یک طرف متعاهد بوده و توافقی برای آن در کشور دیگری حتی اگر طرف متعاهد نباشد پیش بینی شده باشد. در صورتی که حادثه در فراز کشوری که معاهده را امضاء ننموده است اتفاق بیفتد، تاثیری در اجرای معاهده ندارد. به جهت آنکه تنها عضویت دو طرف قرارداد در معاهده لازم و کافی می باشد. معاهده ورشو تعریفی از هواپیما ارائه نکرده است و بر اساس رویه های قضایی معاهده ورشو، حمل و نقل به وسیله بالون را نیز شامل می گردد.

چنانچه فی مابین طرفین در خصوص حمل و نقل توافق گشته باشد که بخشی از حمل و نقل به وسیله هواپیما صورت گیرد و بخشی دیگر به وسیله وسایل نقلیه دیگر انجام شود، بخشی که در خصوص حمل و نقل هوایی می باشد مشمول مقررات معاهده ورشو می باشد.

پرداخت هزینه برای اجرای معاهده

برای آنکه معاهده ورشو قابلیت اجرا داشته باشد می بایست هزینه حمل پرداخت گردد و در صورتی که حمل مجانی باشد، معاهده ورشو را در خصوص آن نمی توانیم اعمال نماییم. البته این موضوع یک استثناء دارد و آن زمانی است که حمل توسط متصدی انجام گیرد که حمل و نقل مسافر یا کالا،شغل اصلی او می باشد.

مسافر از منظر معاهده ورشو

مسافر شخصی است که با داشتن قرارداد حمل و نقل به وسیله هواپیما حمل می شود. برای آنکه مسافر بتواند علیه متصدی حمل و نقل اقامه دعوا نماید، می بایست قراردادی فی مابین مسافر و متصدی حمل منعقد گشته باشد و در صورت عدم وجود قرارداد، متصدی حمل و نقل مسئول نمی باشد.

مسئولیت محدود متصدی حمل و نقل

از آنجا که بر اساس معاهده ورشو، رابطه میان مسافر و متصدی حمل و نقل بر پایه قرارداد می باشد. ودر این نوع از مسئولیت، زیان دیده باید رابطه سببی  خسارت و حمل و نقل را اثبات نماید. بر اساس ماده ۲۰ معاهده ورشو، در صورتی که متصدی حمل و نقل ثابت نماید تمام تدابیر لازم را در جهت جلوگیری از بروز خسارت انجام داده است یا اینکه اتخاذ برخی از تدابیر خارج از حیطه اختیار او بوده است مسئول نمی باشد. همچنین اگر به واسطه خطا در امر خلبانی و هلدینگ خساراتی بروز کند، متصدی حمل و نقل مسئول نیست. در برخی از موارد، شخص خسارت دیده سبب ورود زیان را فراهم کرده است. دادگاه با توجه به ادله ای که متصدی حمل و نقل ارائه می دهد او را از مسئولیت مبرا خواهد کرد.

مسئولیت نامحدود متصدی حمل  و نقل

در برخی از موارد متصدی حمل و نقل در هر حال مسئول خسارات وارده به مسافر می باشد. چنانچه مسافر ثابت کند که خسارت وارده ناشی از قصور عمدی یا خطای متصدی حمل و نقل است. همچنین در صورت فقدان بلیط مسافر، فقدان رسید لوازم شخصی یا عدم کامل بودن مندرجات و در صورت عدم صدور برنامه هوایی یا عدم رعایت مندرجات آن، متصدی حمل و نقل مسئول می باشد.

مدت و استمرار مسئولیت

معاهده ورشو در خصوص مدت زمانی که متصدی حمل و نقل هوایی مسئول می باشد ساکت می باشد. اما بر اساس عرف حمل و نقل هوایی، متصدی حمل و نقل از زمانی که مسافر در اختیار متصدی حمل نقل قرار می گیرد تا زمانی که مسافر داخل سالن ورودی متصدی شود، ادامه دارد. همچنین بر اساس ماده ۱۷ معاهده ورشو؛ متصدی حمل و نقل مسئول خسارتی است که در صورت فوت یا جرح یا هرگونه آسیب بدنی متوجه مسافر گردد، مشروط بر این که حادثه موجب خسارت در داخل هواپیما و یا حین عملیات پیاده یا سوار شدن رخ داده باشد.

مسئولیت متصدی حمل  ونقل برای تاخیر

از دلایلی که افراد حمل و نقل هوایی را انتخاب می کنند، سرعت در ارائه خدمات می باشد. بر اساس ماده ۱۹ معاهده ورشو، متصدی حمل و نقل مسئول خساراتی است که از تاخیر در حمل و نقل هوایی مسافر، لوازم شخصی یا کالا ناشی می گردد. چنانچه در موعد معین شده توسط متصدی حمل و نقل، مسافر یا کالا به مقصد نرسد، ذی نفع می تواند در مرجع صالح علیه متصدی حمل و نقل طرح دعوا نماید.

بررسی مسئولیت  متصدی حمل و نقل متعدد

در صورتی که حمل و نقل به وسیله چند متصدی حمل و نقل به صورت متوالی انجام پذیرد، بر اساس ماده ۳۰ معاهده ورشو مسافر یا نماینده او می تواند علیه متصدی حمل و نقلی که هنگام بروز حادثه یا تاخیر عهده دار حمل و نقل بوده است اقامه دعوا نماید، مگر اینکه متصدی حمل و نقل اول طبق توافق صریح مسئولیت تمام مسافران را بر عهده گرفته باشد در خصوص لوازم شخصی یا کالا، چنانچه فروشنده قصد طرح دعوا را داشته باشد می تواند علیه نخستین متصدی حمل و نقل شکایت نماید و در صورت طرح دعوا علیه گیرنده آخرین متصدی حمل و نقل می تواند طرف دعوا قرار بگیرد و همچنین فرستنده و گیرنده می توانند علیه متصدی حمل و نقلی که در زمان انهدام یا فقدان یا حدوث خسارت یا تاخیر عهده دار حمل و نقل بوده است، اقامه دعوا نمایند.

مرور زمان در دعوا علیه متصدیان حمل و نقل

مدعی می بایست ظرف دو سال از تاریخ ورود به مقصد یا تاریخی که هواپیما می بایست وارد شود یا از تاریخی که حمل و نقل متوقف شده است، اقامه دعوا نماید. البته در رویه قضایی به این مرور زمان توجه نمی گردد. در برخی از پرونده ها مشاهده شده است که قضات مدت مرور زمان را افزایش داده اند.

اقامه دعوا علیه متصدی حمل و نقل

چنانچه مدعی قصد شکایت علیه متصدی حمل و نقل را داشته باشد، می بایست پس از مشاهده خسارت حداکثر ظرف سه روز برای لوازم شخصی و هفت روز برای کالا از تاریخ دریافت آن ها به متصدی حمل و نقل شکایت نماید. در صورت تاخیر شکواییه باید حداکثر ظرف ۱۴ روز پس از تاریخ دریافت لوازم شخصی یا کالا به نامبرده تسلیم شود.

مرجع صالح

بر اساس ماده ۲۸ معاهده ورشو، خواهان می تواند دعوای جبران خسارت را در دادگاه محل سکونت متصدی حمل و نقل ، دادگاه مقر اصلی یا دادگاهی که یکی از شعب متصدی حمل و نقل در آنجا واقع بوده ، دادگاه محل انعقاد قرارداد یا در دادگاه مقصد مشروط  به آنکه دادگاه انتخاب شده در سرزمین یکی از  کشورهای تصویب کننده باشد، اقامه نماید.

آیا این نوشته برایتان مفید بود؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

5 × 1 =